Πήγε ο Δένδιας στο Γκελεντζίκ αλλά ούτε λέξη για την αρχαία πόλη Τορικός!

Η επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών στο Γκελεντζίκ προβλήθηκε την περασμένη εβδομάδα, αλλά δεν έγινε εκτενή αναφορά στο βαθύτατο ελληνικό παρελθόν της περιοχής, στο γεγονός ότι κάποτε εκεί υπήρχε η αρχαία ελληνική πόλη Τορικός και ότι στη γειτονιά υπήρχαν πολλά αρχαία ελληνικά μονοπάτια, που πλέον έχουν ξεχαστεί από τους Ελλαδίτες, ενώ με δυσκολία τα θυμούνται πια και όσοι είναι εκεί και τα διαβαίνουν.

Oι πρόσφυγες, από την Τραπεζούντα κυρίως, εγκαταστάθηκαν εκεί χίλια οκτακόσια χρόνια αργότερα. Ο ψευδοΣκύλαξ ή ο Σκύλαξ ο Καρυανδεύς έγραφε για την γειτονιά εκείνη: «Ἀπὸ Τανάϊδος δὲ ποταμοῦ ἄρχεται ἡ Ἀσία, καὶ πρῶτον ἔθνος αὐτῆς ἐστὶν ἐν τῷ Πόντῳ Σαυρομάται. Σαυροματῶν δέ ἐστιν ἔθνος γυναικοκρατούμενον. Τῶν γυναικοκρατουμένων ἔχονται Μαιῶται. Μετὰ δὲ Μαιώτας Σίνδοι ἔθνος· διήκουσι γὰρ οὗτοι καὶ εἰς τὸ ἔξω τῆς λίμνης· καί εἰσιν πόλεις ἐν αὐτοῖς Ἑλληνίδες αἵδε· Μετὰ δὲ Σινδικὸν λιμένα Κερκέται ἔθνος.Μετὰ δὲ Κερκέτας Τορέται ἔθνος καὶ πόλις Ἑλληνὶς Τορικὸς καὶ λιμήν. Μετὰ δὲ Τορέτας Ἀχαιοὶ ἔθνος.Μετὰ δὲ τούτους Κόλχοι ἔθνος καὶ Διοσκουρὶς πόλις καὶ Γυηνὸς πόλις Ἑλληνὶς καὶ Γυηνὸς ποταμὸς καὶ Χερόβιος ποταμός, Χόρσος ποταμός, Ἄριος ποταμός, Φᾶσις ποταμὸς. Φᾶσις Ἑλληνὶς πόλις.

Καὶ ἀνάπλους ἀνὰ τὸν ποταμὸν σταδίων ΡΠʹ, εἰς πόλιν (μάλην) μεγάλην βάρβαρον, ὅθεν ἡ Μήδεια ἦν· ἐνταῦθά ἐστι Ῥὶς ποταμός· Ἴσις ποταμός, Ληιστῶν ποταμός, Ἄψαρος ποταμός. Μετὰ δὲ Βύζηρας Ἐκεχειριεῖς ἔθνος, καὶ ποταμὸς Πορδανίς, καὶ Ἀραβὶς ποταμός, Λίμνη πόλις, Ὠδείνιος πόλις Ἑλληνίς. Μετὰ Ἐκεχειριεῖς Βέχειροι ἔθνος, Βεχειρικὸς λιμήν, Βεχειριὰς πόλις Ἑλληνίς. Μετὰ δὲ Βεχειρὰς Μακροκέφαλοι ἔθνος, καὶ Ψωρῶν λιμήν, Τραπεζοῦς πόλις Ἑλληνίς». Στην περιοχή αναφέρεται με το μεταγενέστερη ονομασία της (Πάγραι) και ο Αρριανός (393, 28, όχι στη ομώνυμη της Συρίας).

Χιλιάδες ψυχές Ελλήνων

Η περιοχή είχε ελληνικές πόλεις, όπως τον Τορικό,  από τον 6ο π.Χ. αιώνα. Εκτός από τις επτά προαναφερόμενες πόλεις, αρχαία ελληνική αποικία (Μιλησίων) ήταν και η Γοργιππία (από τον ηγέτη της Γόργιππο). Είναι η σημερινή Ανάπα (άλλαξε όνομα μετά τις εισβολές του 3ου μ.Χ. αιώνα). Όταν πέρασε στα χέρια της Ρωσίας ονομάστηκε Ομπλάστ Κουμπάν, όμως το Κουμπάν δεν προερχόταν από το Ανάπα και το Μάπα των Γενοβέζων που πέρασαν από εκεί, αλλά από την αρχαία ελληνική ονομασία του ποταμού Ύπανη στην περιοχή.

Στην παραλία της κοινότητας Βιτιάζεβο υπάρχει φωτισμένη επιγραφή με την ελληνική λέξη (γραμμένη κυριλλικά) “ΠΑΡΑΛΙΑ”, όπως την απαθανάτισε ο ιστορικός κ. Βασίλης Τσενκελίδης και έχει αναρτηθεί στην σελίδα pontosnews.gr. Ο χώρος αυτός δημιουργήθηκε από τον ελληνικής καταγωγής κοινοτάρχη το 2001. Πολλές αρχαιότητες τιμούνται στην περιοχή δεόντως όπως στο μουσείο της πόλης και άλλες υπάρχουν δίπλα σε σπίτια και μπουγάδες χωρίς ιδιαίτερη περίφραξη. Φωτογραφίες απο ελληνικές και ελληνορωμαϊκές αρχαιότητες έχει και το tripadvisor.

Στην περιοχή σήμερα ζουν πάνω από 25.000 άτομα που αυτοπροσδιορίζονται ως Έλληνες. Οι σύγχρονοι Έλληνες του Γκελεντζίκ στην πλειονότητά τους κατάγονται από τον Πόντο. Το 1872 οι πρόσφυγες από την ευρύτερη περιοχή της Τραπεζούντας πέρασαν μέσω του Βατούμ στην Αντζαρία και έφθασαν στην περιοχή του σημερινού Γκελεντζίκ, όπως γράφει ο ιστορικός Βασίλης Τσενκελίδης στο pontosnews. Ο κ. Βαλέριος Ηλιόπουλος, δάσκαλος μουσικής, στο ελληνικό πολιτιστικό κέντρο, εμφανίστηκε σε πρωινή εκπομπή στο κανάλι Open και μίλησε μαζί με τη δασκάλα ελληνικών και για το σήμερα.

Η δασκάλα είπε ότι έχει πάντως μόνο 22 μαθητές και ζήτησαν δασκάλους. Στα δώδεκα σχολεία που υπάρχουν στην περιοχή του Γκελεντζίκ, όπου ζουν 5.000 Έλληνες και στην ευρύτερη περιοχή 15.000, κανονικά διδάσκονται και ελληνικά, αλλά λείπουν πάνω από τρεις δάσκαλοι. Η εκεί πολιτεία προσφέρεται να διδάσκονται τα ελληνικά στα δημόσια σχολεία, όμως πρέπει να πάνε εκεί δάσκαλοι και καθηγητές από την Ελλάδα: