Πλημμύρισε η Ελλάδα από τέχνη για τα σκουπίδια
16/04/2020
Αλήθεια, πόσοι καλλιτέχνες έχουν αναρωτηθεί για το πιο πολιτικό περιεχόμενο έχει η τέχνη που παράγουν; Πόσοι καλλιτέχνες γνωρίζουν τις πολιτικές, λεπτές γραμμές που έθεσαν κινήματα της τέχνης σε τροχιά άλλοτε γόνιμη και άλλοτε καταστροφική για τους ίδιους τους καλλιτέχνες αλλά και για το κοινό; Πόσοι άραγε από τους ζωγράφους που αφοσιώθηκαν στην τεχνική του αμπστρέ επηρεασμένοι από τους μεταμοντερνιστές του ’60 είχαν υπόψιν τους τις πονηρές και σκοτεινές βλέψεις της CIA η οποία ουσιαστικά επένδυσε στη διάδοση αυτού του κινήματος; Μάλλον όταν βγήκε η σχετική ταινία αρχίσαμε όλοι να αντιλαμβανόμαστε το ζήτημα αυτό σε κάποιο βαθμό.
Πως τα ελληνικά πανεπιστήμια έφτασαν να είναι σκουπιδότοποι σαν γκετοποιημένα κτήρια του Bronx; Οι καλλιτέχνες του δρόμου, οι οποίοι ξεκίνησαν το κίνημα του γκραφίτι, πως νιώθουν άραγε με τον βανδαλισμό του δημόσιου χώρου από την εξάπλωση της τέχνης αυτής ως τάση μαζικής-αστικής έκφρασης και αντίδρασης των νέων κυρίως προς το απαξιωμένο αστικό οικοδόμημα; H Σχολή Καλών Τεχνών στην Ελλάδα μοιάζει περισσότερο με γκετοποιημένο χώρο παρά με αυτό που υποτίθεται ότι την πληρώνει ο φορολογούμενος να είναι.
Οι φοιτητές καλών τεχνών από το πρώτο έτος αντί να στρωθούν στη μελέτη της ζωγραφικής παίρνουν μια κάμερα και αρχίζουν τον πειραματισμό της βιντεοτέχνης. Φανταστείτε τους χιλιάδες εικαστικούς του κόσμου που παράγουν βιντεοτέχνη με την ευκολία της ψηφιακής κάμερας ακολουθώντας το παράδειγμα διάσημων καλλιτεχνών του εξωτερικού όπου βιντεάκια κατά συνθήκη πρόχειρα και ερασιτεχνικά αποθεώνονται ως η νέα γλώσσα της βιντεοτέχνης. Πόσοι από αυτούς άραγε γνωρίζουν ότι απλά διαδίδουν το μήνυμα της προχειρότητας και της κακής τέχνης; Πόσοι από αυτούς αντιλαμβάνονται ότι δεν θα έχουν την τύχη των αστέρων που επιλέχθηκαν για να διαδώσουν αυτού του είδους την τέχνη;
Πόσοι σκηνοθέτες που ο φακός τους εστιάζει στο ανθρωπιστικό ζήτημα της μετανάστευσης αντιλαμβάνονται τις πολιτικές και στρατηγικές προεκτάσεις του ζητήματος; Πόσοι σκηνοθέτες από αυτούς που ασπάζονται τον διεθνισμό πράγματι αντιλαμβάνονται τον λόγο που κάποιοι τους επιδοτούν με κύριο στόχο να απαξιώνουν ουσιαστικά την εθνική τους ταυτότητα; Πως θα έχουμε ελληνικό σινεμά αν οι ίδιοι οι σκηνοθέτες μισούν τον τόπο τους;
Οι επιδοτήσεις έγιναν αυτοσκοπός
Σίγουρα όποιος έχει διαβάσει το έργο μπορεί να συμπεράνει ότι το Εθνικό Θέατρο πάει κατά διαόλου. Όχι τυχαία, όχι από μια αστοχία. Είναι επαναλαμβανόμενη η επαναληπτική απαξιωτική προσέγγιση των κειμένων από τους διάφορους οπαδούς της απαξίωσης προς το κλασσικό, προς την τέχνη που παράγεται με όρους ακαδημαϊκής τέχνης, με δυσκολία.
Το φεστιβάλ Αθηνών που είναι ο κύριος φορέας επί του ρεπερτορίου αυτού κάνει τα αδύνατα δυνατά για να μην έχει καμιά σχέση το έργο του Ευριπίδη π.χ., με αυτό που έγραψε ο ίδιος. Επίσης κάνει τα πάντα ώστε το κοινό να εγκαταλείψει το αρχαίο δράμα, αφού ο επισκέπτης της Επιδαύρου έρχεται στον χώρο να δει “Όρνιθες” του Αριστοφάνη και όχι μια παρέα που βρέθηκε αναξιοκρατικά στο προσκήνιο με μοναδικό ταλέντο τον βανδαλισμό προς οτιδήποτε Ελληνικό, οτιδήποτε κλασσικό, οτιδήποτε αξιακά στον χρόνο κατοχυρωμένο.
Αναμφίβολα, οι ταλαντούχοι πρωτεργάτες του ριζοσπαστικού θεάτρου, μπορεί την δεκαετία του ’60 και του ΄70 να έθεσαν με αγώνες την ιδεολογική αφετηρία του νέου θεάτρου τέχνης, μια υγιής διαδικασία για την εποχή, όμως οι ακόλουθοί τους που εν συνεχεία υπηρέτησαν αυτό το δόγμα μετέτρεψαν τις σχολές Θεάτρου σε εργαστήρια αμάθειας και τεμπελιάς. Οι επιδοτήσεις έγιναν αυτοσκοπός και το “κοινωνικό συμβόλαιο” της μεταπολίτευσης το έθρεψε με αφοσίωση.
Σοβαρό αγκάθι
Η μουσική σήμερα είναι άλλο αγκάθι σοβαρό. Με ελάχιστες εξαιρέσεις, η ηλεκτρονική μουσική ως σκυταλοδρομία της νεωτερικότητας των μουσικών επαναστάσεων της δεκαετίας του ’70 και του ’80 σήμερα, έχει καταντήσει ένας καταθλιπτικός αυτισμός που ο ακροατής μάλλον πρέπει να πάρει βαριά ναρκωτικά για να συντονιστεί. Όσον αφορά το έντεχνο ρεπερτόριο της χώρας μας, πάλι με ελάχιστες πλην σοβαρές εξαιρέσεις, έχουμε ένα πεδίο κατάθλιψης.
Η λαϊκότητα καλά κρυμμένη πίσω από τάχα ρεπερτοριακή μουσικοσυνθετική προσέγγιση, γεννά μιζέρια και κατάθλιψη εκτός και αν είσαι κατά συνθήκη μαζοχιστής ή καταθλιπτικός οπότε μπορείς να την ακούσεις ευχάριστα. Ας μη μιλήσουμε για το ελληνικό χιπ χοπ. Ένα ρεπερτόριο που πρεσβεύει την ιδεολογία του γκέτο κατά του συστήματος, έρχεται στην Ελλάδα για να υπηρετηθεί με ελληνικό στίχο κατά του ελληνικού συστήματος χωρίς όμως να υπάρχει γκέτο. Ο επαναστατικός στίχος σιγά σιγά γίνεται επιθετικός και πολλές φορές υπηρετεί το μίσος και το έγκλημα.
Οι φωτογράφοι παρουσιάζουν εικόνες “τσακωμένες” με την ομορφιά. Παραπονιούνται ότι ο κόσμος δεν αγοράζει τις φωτογραφίες τους όμως αρνούνται να παρουσιάσουν μια σειρά με σκοπό να ελκύσει αγοραστές που θα θελήσουν το έργο τους να μπει στο σπίτι τους. Πολλές φορές το επιχείρημα είναι ότι “Δεν κάνουμε τέχνη για να μπει σε σαλόνια αλλά σε μουσεία” – περαστικά. Οι συγγραφείς πρέπει να ταυτίζονται με την πολιτική ορθότητα των πολιτικών μηχανισμών που θα τους επιτρέψουν να εκδώσουν – να γραφτούν κριτικές από εκδοτικό κατεστημένο που με την σειρά του υπηρετεί και αυτό τους αντίστιχους μηχανισμούς – άλλοτε κρατικοί άλλοτε Ευρωπαϊκοί και άλλοτε διεθνείς.
Οι κριτικοί τέχνης μετατρέπονται σε νεκροθάφτες οποιασδήποτε προσπάθειας ποιοτικής δουλειάς που τολμά να θυμίσει ότι υπάρχει ο κανόνας της τέχνης από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Και έρχεται η ώρα της κρίσης όπου οι αόρατες δυνάμεις έρχονται στο προσκήνιο να τονίσουν την αναγκαιότητα συνέχισης αυτής της ολίσθησης ως πολιτιστικό ιδεολόγημα. Ας ελπίσουμε ότι μαζί με την παγκοσμιοποίηση θα φύγει και αυτή η τερατώδης τέχνη που στόχο έχει να θέσει τον πολιτισμό της ιστορίας του ανθρώπου στα σκουπίδια!
