"Πολύδροσο": Ένα τρυφερό ταξίδι αναμνήσεων μητέρας και κόρης

Η Σοφία, η κόρη, επιστρέφει στο Πολύδροσο για να φροντίσει τη Σοφία, τη μητέρα της. Στη γειτονιά που μεγάλωσε την περιμένουν όλοι οι λόγοι που την έκαναν κάποτε να θέλει να φύγει. Το Πολύδροσο είναι ένα απομονωμένο προάστιο και οι Σοφίες περνάνε τις ημέρες τους σκοντάφτοντας σε φαντάσματα του παρελθόντος.

Για κάποιον που έχει παρακολουθήσει την εργογραφία του Αλέξανδρου Βούλγαρη μέσα στα χρόνια, θα είναι εμφανές ότι η χρήση του φιλμ 16mm δεν αποτελεί απλώς ένα ιδιοσυγκρασιακό τέχνασμα. Περισσότερο από κάθε άλλη φορά όμως, η χρήση του εν λόγω φορμάτ μοιάζει αναπόδραστη λόγω μιας θεματικής, την οποία ο Βούλγαρης συνθέτει με μια αφήγηση αποσπασματική, ρευστή, συνειρμική, καθώς μας οδηγεί σε ένα ταξίδι αναμνήσεων, είτε πρόκειται για ανάκλησή τους ή, τις περισσότερες φορές, δημιουργίας τους.

Οι δύο Σοφίες που μονοπωλούν τα πλάνα και το ενδιαφέρον μας δεν είναι η τυπική μάνα και κόρη αλλά ταυτόχρονα μοιάζουν να μετουσιώνουν το αρχέτυπο της ιδιαίτερης αυτής αγάπης. Αν μπορούμε να μιλήσουμε για πλοκή, τότε αυτή αφορά τη μικρή Σοφία (Σοφία Κόκκαλη) που επιστρέφει στο γονεϊκό σπίτι στο Πολύδροσο για να φροντίσει τη μητέρα της, τη μεγάλη Σοφία (Βίκυ Καγιά), η οποία πάσχει από κάποια, συμπερασματικά ανίατη, ασθένεια.

Συμπερασματικά προκύπτουν και όλες οι πρακτικές πληροφορίες γύρω από τις δύο αυτές υπάρξεις -ακόμα και ένα οικογενειακό τραπέζι παρουσιάζεται εξαιρετικά φειδωλό σε αποκαλύψεις. Γιατί καθόλη τη διάρκεια της ταινίας δεν ακούς για να μάθεις, αλλά για να ανακαλύψεις την ανεξήγητη και ανεξάντλητη αγάπη που αφορά τη σχέση μητέρας και κόρης, παρατηρώντας μέσα από τα κοντινά πλάνα του Βούλγαρη, ο οποίος καταγράφει στιγμές, βλέμματα και εκφράσεις.

Δεν θεωρώ ότι πίσω από την σκηνοθετική προσέγγιση της ταινίας κρύβεται κάποιο μεγαλεπήβολο σχέδιο, αντιθέτως πηγάζει με φυσικό τρόπο από την καλλιτεχνική πορεία του Βούλγαρη, ο οποίος με την ανεπιτήδευτη γνήσια ματιά του παραδίδει την ωριμότερη καλλιτεχνικά ταινία του. Η απλότητα, τα φυσικά τοπία, η σταθερή συνεργάτιδά του Σοφία Κόκκαλη, η μουσική, ο χρωματισμός, όλα βρίσκονται στη γνώριμη θέση τους αλλά αυτό που υπηρετούν μοιάζει να υπερβαίνει το προσωπικό στιλ και να βρίσκουν επιτέλους την καταλληλότερη ιστορία να αφηγηθούν.

Αυτό που ο Βούλγαρης κατορθώνει να μετουσιώσει σε εικόνες είναι η πανανθρώπινη ιδιότητα των αναμνήσεων στήνοντας μια αφήγηση συνειρμική, με τον τρόπο που ο χρόνος τις γλυκαίνει, τις συμπτύσσει ή τις φέρνει σε αντιπαράθεση μέσα σε κλάσματα του δευτερολέπτου. Δεν υπάρχει αλυσιδωτή αντίδραση που να καθοδηγεί τις αντιδράσεις ή τις απαντήσεις που δίνουν οι δύο γυναίκες η μία στην άλλη. Πολύ συχνά μια ατάκα θα αναιρεθεί από την επόμενη, έτσι όπως επιτάσσει η εγκεφαλική λειτουργία που ταυτίζει χωροχρονικά διάφορα γεγονότα με μόνο κοινό σημείο επαφής έναν ανεξήγητο συνειρμό.

Το “Πολύδροσο” του Αλέξανδρου Βούλγαρη

Η επιστροφή της μικρής Σοφίας στο Πολύδροσο σηματοδοτεί την έναρξη καταβύθισης σε έναν ρευστό κόσμο με μνημονικούς κανόνες λειτουργίας, όπου η εικαστικότητα της ταινίας μοιάζει να τοποθετεί την πληρότητα των γεγονότων στα ελληνικά 90s, με μόνο συγκεκριμένες αναφορές να καταδεικνύουν πως βρισκόμαστε όντως στο δικό μας σήμερα. Σχεδόν κάθε λέξη που βγαίνει από τα χείλη των ηθοποιών κουβαλά μέσα της το βάρος μιας ανάμνησης, όπου μια αναφορά σε μια γεύση, ένα αντικείμενο ή τοποθεσία, ακόμα και η πιο συγκεκριμένη, βρίσκει μια προσωπική αντιστοιχία για τον θεατή.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Απογοήτευση η ελληνική ταινία τρόμου “Μινόρε”

Η δημιουργία του κόσμου αυτού τονίζεται καλλιτεχνικά από τον ίδιο τον Βούλγαρη μέσω του προλόγου ενώ, ολοκληρώνοντας τον κύκλο της ταινίας του, ο αινιγματικός μας αφηγητής μπαίνει ενεργά ως Δημιουργός (άρα και Θεός) διαστρεβλώνοντας τους κανόνες του για να χαρίσει στις δύο ηρωίδες του αυτό που ποτέ κανένας δεν θα μπορέσει να κατορθώσει στην δική μας πραγματικότητα και δεν θα ονοματίσω γραπτώς εδώ.

Είναι το ιδανικό κλείσιμο για μια ταινία όπου υπερβαίνει οποιοδήποτε χαρακτηριστικό στεγανό ώστε να μιλήσει απλώς για μια μητέρα και μια κόρη. Στο πλαίσιο αυτό, οι ερμηνείες της Σοφίας Κόκκαλη και της Βίκυς Καγιά λειτουργούν απόλυτα στοχευμένα ώστε νιώθεις ότι καμιά τους δεν μπορεί να κάνει λάθος από τη στιγμή που φέρει εντός της αυτή τη διάσταση, με τη συναισθηματική δύναμη της ταινίας να κυλά σαν χείμαρρος χωρίς ποτέ να τη δημιουργεί επί τούτου, ενώ η όποια νοσηρότητα των διαλόγων δεν κρύβει μια μακάβρια διάθεση αλλά φανερώνει την αξία της τωρινής στιγμής που στο χέρι μας είναι να μετατραπεί και αυτή σε μια μελλοντική ανάμνηση.