Πολιτικάντικο παιχνίδι του Κυριάκου με τα Γλυπτά

Τα Γλυπτά του Παρθενώνα, για την ακρίβεια η επιστροφή τους, αν και αποτελεί εθνική υπόθεση διακομματικού χαρακτήρα, διολίσθησε ξαφνικά στο επίπεδο της αναξιόπιστης παραπολιτικής. Χωρίς κανένας κυβερνητικός αρμόδιος να διευκρινίζει αν η προ ημερών φιλολογία οφείλεται σε λανθασμένα δημοσιεύματα, ή –κατά τις συνoμωσιολογικές θεωρίες– σε “βρετανική προβοκάτσια” εναντίον κάποιας επικείμενης επιτυχίας της ελληνικής πλευράς.

Προφανώς ενόψει εκλογών, ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν αποτέλεσε εξαίρεση στο κλίμα εκμετάλλευσης. Αναγνώρισε ότι τα Γλυπτά «δεν θα γυρίσουν πριν από τις εκλογές», προσθέτοντας ότι «αν οι πολίτες μας εμπιστευτούν πάλι, εγώ θα είμαι ο Πρωθυπουργός που θα φέρει τα Γλυπτά πίσω». Ομολογουμένως, περίεργη αντίληψη! Αν προκύψει κυβερνητικός συνασπισμός με βασικό κορμό τη ΝΔ και άλλο Πρωθυπουργό, η Ελλάδα δεν θα έχει δυνατότητες διεκδίκησης ή ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν θα συνδράμει τον διάδοχό του;

Σε κάθε περίπτωση, οι ως σήμερα διαθέσιμες πληροφορίες δεν επιτρέπουν αισιοδοξία για ταχεία και αξιοπρεπή λύση. Κρίσιμα στοιχεία παραμένουν:

• Πρώτον, η μη αναγνώριση της κυριότητας του Βρετανικού Μουσείου επί οποιουδήποτε τμήματος των κλαπέντων γλυπτών.
• Δεύτερον, η ένταξη στην όποια συμφωνία του συνόλου και όχι μέρους των λεγόμενων Ελγίνειων.
• Τρίτον, η επανένωση και όχι η προσωρινή ή μακροχρόνια “επιστροφή” μέρους των Γλυπτών.

Τι σημαίνει επανένωση 

Ο όρος “επανένωση” προϋποθέτει (αφού διασφαλιστεί η σχετική επιστημονική και τεχνική δυνατότητα) την επανασυγκόλληση με τα διασωζόμενα τμήματα στη ζωφόρο, τα αετώματα και τις μετόπες του Παρθενώνα, καθώς και στα Προπύλαια, το Ερέχθειο και το Ναό της Αθηνάς Νίκης. Άλλωστε, η “επανένωση” αποτελεί αξιόπιστο επιχείρημα, βάσει της αρχής της διατήρησης της ακεραιότητας των μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομίας (την αναγνώρισε η UNESCO το 1986), ενώ το αίτημα “επιστροφής” μεμονωμένων μνημειακών υλικών είναι καταδικασμένο σε αποτυχία.

Καμία ξένη κυβέρνηση δεν θα υποστήριζε την επιστροφή αυτόνομων μνημείων (Νίκη της Σαμοθράκης, Αφροδίτη της Μήλου, αιγυπτιακές σαρκοφάγοι κ.λπ.), γιατί θα ισοδυναμούσε με διάλυση των μεγαλύτερων μουσείων διεθνώς. Εκτός αν πρόκειται για ήσσονος σημασίας θραύσματα, ή μικρότερα αντικείμενα υπό τον πολιτικό πειρασμό επίκλησης δήθεν εθνικής επιτυχίας.

Πέραν αυτών, τα συζητηθέντα στο διπλωματικό πεδίο δεν δικαιολογούν ευφορία περί άμεσης συμφωνίας Αθήνας-Λονδίνου. Το Νοέμβριο του 2021, ο τότε πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον έπαιξε ένα παιχνίδι δημοσίων σχέσεων ενώπιον των δημοσιογράφων, εγκωμιάζοντας τη μαχητικότητα του Κυριάκου Μητσοτάκη. Ωστόσο, όταν έκλεισαν οι πόρτες της Ντάουνινγκ Στρητ, ο Βρετανός πρωθυπουργός προέβη στο σύνηθες τέχνασμα. Δήλωσε θεσμική αναρμοδιότητα, μεταβιβάζοντας την ευθύνη στους 21 εφόρους του Βρετανικού Μουσείου.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης φέρεται να απέφυγε να απαντήσει στον τότε ομόλογό του και να καταρρίψει το ψευδοεπιχείρημα. Γιατί είναι γνωστό σε νομικούς κύκλους του Λονδίνου, που έχουν μακρά ενασχόληση με τα Γλυπτά και ανάλογα ζητήματα αρχαιοκαπηλείας, ότι οι αποφάσεις του Μουσείου, επανεξετάζονται κυβερνητικά και προσβάλλονται στα δικαστήρια ή στη Βουλή των Κοινοτήτων.

Ένα χρόνο αργότερα, το Νοέμβριο του 2022, το Μέγαρο Μαξίμου προέβη σε διαρροές περί προόδου κατά την –εκτός πρωτοκόλλου– συζήτηση του πρωθυπουργού με τον βασιλιά Κάρολο. Βέβαια, ο Κάρολος είναι κατεξοχήν αναρμόδιος και, επίσης, άλλο απλή συζήτηση κι άλλο εξεύρεση κοινού εδάφους. Αντίθετα, οι τομείς στους οποίους, πραγματικά, έχει σημειωθεί πρόοδος είναι η πιο φιλική προσέγγιση ορισμένων (π.χ. Times) και όχι πολλών βρετανικών μέσων ενημέρωσης και το lobbying σε πρόσωπα και φορείς που ενδεχομένως να επηρεάσουν τη στάση του Ηνωμένου Βασιλείου.

Πρωταγωνιστής είναι ο λόρδος Εντ Βάιζεϊ, ο οποίος έχει διατελέσει υπουργός Πολιτισμού και υποστηρίζεται από σημαντικά στελέχη του Συντηρητικού Κόμματος. Αξιόλογο και αποτελεσματικό είναι και το έργο του διακεκριμένου δικηγόρου Μαρκ Στήβενς. Πάντως, οι ενέργειές τους απέχουν ακόμα από το επιθυμητό αποτέλεσμα, ενώ ταυτόχρονα δεν διαφαίνεται αλλαγή της αρνητικής στάσης τoυ Εργατικού Κόμματος που παγιώνει εκλογικό προβάδισμα.