“Όταν μπουκάρει η Μήδεια, τη μάχαιρα τσακώνει”…
17/07/2022
«Τώρα απομακρύνεται (η Μήδεια) όλο και βαθύτερα στο σκοτάδι, που είναι ο έρωτας. Πρέπει να έχει σκοτάδι ο έρωτας, για να μη φαίνεται ότι ο Άλλος λείπει. Πρέπει να είχε πολύ σκοτάδι ο βάρβαρος έρωτας της Μήδειας αφού ο Ιάσονας δεν ήταν ποτέ μαζί της! Δεν είναι τώρα κι άρα δεν ήταν ποτέ». (Γιώργος Χειμωνάς, για τη μετάφραση της “Μήδειας”).
Από την αρχή θέλω να σας πω ότι θα μιλήσω για την Μήδεια του Ευριπίδη, η οποία έχει το ζουμί, αφού από άρρωστη ερωτική εκδίκηση …”νοικοκύρεψε” τα παιδιά της! Οι άλλες Μήδειες, όπως η Μήδεια του Πίνδαρου, η Μήδεια του Απολλώνιου του Ρόδιου και η Μήδεια του Στράβωνα (Ζ 5,5), δεν σκοτώνουν τα παιδιά τους και τα έργα είναι τύπου νερόβραστου μιούζικαλ του Δαλιανίδη, με χάπι εντ!
Μην ξεχνάτε, ότι η εκδίκηση έχει πάντα κάτι άρρωστο μέσα της, ακόμα και σε απλά καθημερινά γεγονότα. (“Τύμμα τύμματι τίσαι”, Αισχύλος). Και γιατί δεν σκότωσε τον Ιάσονα, θα αναρωτηθεί κανείς. Μα προφανώς για να τον βασανίσει κάργα…
Τραγική ήταν η συνάντηση του Ιάσονα με την Μήδεια και αναπόφευκτη η δραματική σύγκρουση. Από τη μία μεριά η Μήδεια (το όνομά της εκ του “μήδεται”=προνοεί, σχεδιάζει, ραδιουργεί), κόρη του Αιήτη, βασιλιά της Κολχίδας και της Ωκεανίδας Ειδυίας, κάτοχος του αρχαίου μυστικισμού (ας πούμε κάτι σαν “ορφισμό”) και με μαγικές ικανότητες τις οποίες χρησιμοποιούσε.
Από την άλλη μεριά ο Ιάσονας, φορέας του ανθρωποκεντρικού ελληνικού κλασικού φωτεινού πνεύματος, το οποίο στηρίζεται στον ορθολογισμό και στον πραγματισμό. Με σύγχρονους όρους θα έλεγα, η Ανατολή απέναντι στη Δύση, ή καλύτερα, η μπούργκα απέναντι στο tres kavlotik μαγιό κορδόνι! Τον ερωτεύτηκε παράφορα τον Ιάσονα, η Μήδεια, τον βοήθησε με τα μαγικά της να κλέψει το χρυσόμαλλο δέρας και τελικά το ‘σκασε μαζί του.
Μυστικισμός, ορθολογισμός, Αριστοτέλης και Ραφαηλίδης
Ορθολογιστής και πραγματιστής, ο Ιάσονας, υπάκουσε στο σώμα του και αργότερα την εγκατέλειψε και παντρεύτηκε την “μοντέρνα” Γλαύκη, βασιλοπούλα της Κορίνθου και κόρη του γνωστού Κρέοντα. Η Μήδεια έγινε έξαλλη, κυριευμένη από το πάθος, τη ζήλια αλλά και την ταπείνωση, αφού οι εχθροί της την κορόιδευαν και γελούσαν μαζί της. Είχε γίνει ένα άγριο θηρίο και η τροφός που την εξυπηρετούσε είχε δηλώσει «μας κοιτάζει όλους με μάτι άγριου βοδιού». Δεν τη συγκρατούσε τίποτε την Μήδεια και ήθελε να εκδικηθεί, έστω και ωμά, κυρίως για να ξανακερδίσει τη συζυγική της παστάδα.
Ο σημαντικός Βασίλης Ραφαηλίδης έχει σημειώσει ότι «Τόσο η Μήδεια του μύθου του Ευριπίδη, όσο και οι σύγχρονες Μήδειες, δεν είναι θύματα κάποιας απροσδιόριστης μοίρας, ή κάποιας ψυχασθένειας. Είναι δημιουργήματα της κοινωνίας, στην οποία κοινωνία ο ανδρικός λόγος είναι καθοριστικός, πιεστικός και διαστρεβλωμένος απέναντι στη γυναίκα!» Θα συμφωνήσω, σχεδόν απόλυτα, αφού στο μυαλό μου είναι αποτυπωμένη από παλιά, η “Φόνισσα” του Παπαδιαμάντη, που σκότωνε λόγω… κακούργας κενωνίας!
![]()
Γεννημένη και αναθρεμμένη ως θηλυκός διάβολος…
Προσέξτε, ποια ήταν η εγκληματική “παιδεία” της Μήδειας, καθώς και τα “μεταπτυχιακά” της! Πρώτα-πρώτα, έμαθε την τέχνη της μαγείας από τη θεία της, την σατανική Κίρκη. Απόκτησε μαντικές ικανότητες, χρησιμοποιούσε ξόρκια, παρασκεύαζε θεραπευτικές αλοιφές, αλλά και δηλητήρια. Επίσης, με το βλέμμα της μπορούσε να μαγνητίσει και να προκαλέσει ύπνο! Ο πατέρας της, ο Αιήτης, τόσο επειδή ήταν ωμός ο ίδιος, όσο και υπό την πίεση της γυναίκας του της Εκάτης, είχε αποδεχτεί το έθιμο της ξενοκτονίας (δολοφονίας ξένων). Το έργο αυτό, ανέλαβε ασμένως η Μήδεια! Από πολύ νωρίς έκανε τελετουργικές ανθρωποθυσίες και κομμάτιαζε τα σώματα ή έβαζε άλλους να το κάνουν!
Σκεφτείτε ότι για να καθυστερήσει τον Αιήτη ο οποίος τους καταδίωκε, όταν το ‘σκασε με τον Ιάσονα και το χρυσόμαλλο δέρας, τεμάχισε τον αδελφό της, τον Άψυρτο και σκόρπισε στη θάλασσα τα κομμάτια του (απελπισμένος ο σκληρός Αιήτης μάζευε τα μέλη του γιου του…). Ο G. Graves, καθηγητής, έχει υποστηρίξει ότι το όνομα “Άψυρτος” είναι προσωνύμιο του Ορφέα, επειδή ο μύθος αναφέρεται στον διαμελισμό του από τις μαινάδες. Επίσης, η Μήδεια, έπεισε τις κόρες του Πελία να σκοτώσουν τον πατέρα τους, δήθεν για να παραμείνει αθάνατος! Ναι! Κι αυτός ο κόπανος ο Ιάσων, ούτε που κατάλαβε με τι χρυσόμαλλο θηλυκό τέρας συνεργάστηκε, για να λαμογιάρει το χρυσότριχο δέρας!
Η Μήδεια τη… βρήκε από την Ήρα και τη “μοίρα”
Η Ήρα ζήλευε τη Μήδεια, για πολλούς και διαφόρους λόγους. Πρώτα-πρώτα γιατί την είχε εγκαταλείψει ερωτικώς, ο σύζυγός της, ο Δίας, ο οποίος δεν άφηνε ούτε θηλυκιά γάτα αβάτσιστη και μάλιστα συνήθιζε να γκαστρώνει και να παράγει ημίθεους, όπως για παράδειγμα τον Ηρακλέα, τον οποίον απεχθανόταν η Ήρα. Η Μήδεια τα είχε όλα, μπροστά στην Ήρα, της οποίας, το “περιβόλι” είχε μετατραπεί σε απότιστο αραχνιασμένο σπήλαιο και άνευ όφεως! Καθόλου δεν την παρηγορούσε το γεγονός ότι όλες οι σύζυγοι-βασίλισσες ήταν διαχρονικώς αγάμητες!
Έτσι, έβαλε σατανικό σχέδιο σε εφαρμογή, η Ήρα, αλλά ας διαβάσουμε ένα γλαφυρό απόσπασμα από τα “Αργοναυτικά”, του πονηρού Ορφέα μας: «Να, πώς νικήθηκε η Μήδεια από τους παρθενικούς της πόθους κι έκανε απαίσιο γάμο χάρη στο θέλημα της Ήρας. Γιατί η Κυθέρεια, τροφός του Έρωτα, ξύπνησε μέσα της σφοδρή ερωτική επιθυμία και η Ερινύα των κακών ερώτων, πέρασε το βέλος μες στα σπλάχνα της Μήδειας…». Τελικώς, η ουσία, είναι αυτό που λέει ο “αμόρφωτος” λαός μας «Αλλάζει η πουτάνα το χούι της;». No, Sir! Ο Θέογνις, όμως, ο ελεγειακός ποιητής, λέει το ίδιο, αλλά πιο κομψά: «Φύσαι και θρέψαι ράον βρωτόν ή αισθλάς ενθέμεν». Μαγκιά, κομψή!
Ειρήσθω εν παρόδω, του Friedrich Wilhelm Nietzsche
Αν παρακαλούσαμε τον νεότερο μεγάλο δάσκαλο του ορθολογισμού, τον Νίτσε, να μας αναλύσει λακωνικά την Μήδεια, ως γυναίκα, πιθανολογώ ότι θα μας έλεγε ότι η τραγωδία της, ήταν η σύγκρουση του Απολλώνιου “ονείρου” (έρωτας-λογική), με την Διονυσιακή “μέθη”, (μίσος-έκσταση-παραλογισμός)! Άλλως τε, σ’ αυτό το δίπολο, το οποίο παράγει “διαλεκτικό αποτέλεσμα” αλλά με αρνητικό πρόσημο, στηρίζεται, στην ουσία, το θεμελιώδες έργο του “Η γένεση της τραγωδίας” (1872), που άνοιξε τα μάτια πολλών “τυφλών”, κυρίως στην Εσπερία και στο οποίο διαβάζουμε ότι «Ο Ευριπίδης κατέστρεψε την αρχαία ελληνική τραγωδία». Μην εκπλήττεσθε καθόλου, αφού η “πρώτη” της “Μήδειας”, το 431 π.Χ., ήταν μία αποτυχία, γιατί δυσαρεστήθηκε πολύ το κοινό!
Προφάσεις εν αμαρτίαις ή πουτανέματα της πουτάνας: Η φράση “Προφάσεις εν αμαρτίαις”, ακούγεται στις “Λειτουργίες των προηγιασμένων δώρων” της Σαρακοστής και προέρχεται από τους “Ψαλμούς του Δαυίδ” (Ψαλμός ΡΜ’ 140). Ο Λαός μας, που λίγο καταλάβαινε τη γλώσσα των ιερών (ονομαζόμενων, δε φταίω εγώ γι’ αυτό το ψέμα) γραφών, μετέφρασε τη φράση σε «πουτανέματα της πουτάνας» και όλα ήρθαν σωστά στη θέση τους! Πώς το θυμήθηκα αυτό; Μα ο Ευριπίδης μου το θύμισε, που έβαλε τη Μήδεια μετά το φονικό, να βγαίνει στα “κανάλια” της εποχής και να κλαίγεται με …πουτανέματα της πουτάνας, επειδή όλα γύρω της σβήστηκαν, αφού χάθηκαν τα τέκνα της. Ιδού!
«Λοιπόν, παιδιά μου, άδικα σας ανάστησα;
Άδικα μοχθούσα και παιδευόμουνα με βάσανα;
Του κάκου τράβηξα τους σκληρούς της γέννας σας τους πόνους;
Κι είχα σε σας η δύστυχη πολλές ελπίδες να με γεροκομήσετε
και πως σαν πεθάνω, όμορφα με τα χέρια σας θα με στολίσετε,
που οι άνθρωποι το λαχταράν.
Μα τώρα πάει κάθε γλυκιά μου συλλογή, γιατί μακριά σας, άθλια ζωή γεμάτη πίκρες θα περάσω». ( Ευριπίδης. “Μήδεια” 1029-1037)
Τέτοια πουτανέματα όμως δεν τα ‘τρωγε ο τότε “Ανέστης Δελιάς” κι έτσι έγραψε το χασάπικο “Όταν μπουκάρει η Μήδεια” (Μη χάσετε το βίντεο)
«Όταν μπουκάρει η Μήδεια, τη μάχαιρα τσακώνει,
θέλει με αίμα να σβηστεί, το πάθος που τη ζώνει!
Την πούλησε ο Ιάσονας κι έχασε τα μυαλά της
και μες στην παραζάλη της σκότωσε τα παιδιά της!
Φόνισσα ήταν ευαίσθητη κι όχι συμφεροντολόγα,
τα σκότωσε με σεβασμό, ήταν ιδεολόγα».
Ο Ευριπίδης, με ειδικότητα στις παιδοκτονίες και το αίμα: Πολυγράφος, σε αιματοβαμμένα θεατρικά έργα, ήταν ο Ευριπίδης. Να! Την “Μήδεια” που σκότωσε τα δύο παιδιά της από ερωτική απόγνωση, την παρουσίασε το 431 π.Χ. Τις “Βάκχες”, τις έγραψε το 407 π.Χ. Έφτασε στη Θήβα ο Διόνυσος, με ανθρώπινη μορφή και με τις μαινάδες του, με σκοπό να επιβάλει τη λατρεία του εκεί. Ο βασιλιάς Πενθέας, όμως, ήταν αντίθετος στη λατρεία του Διονύσου-Βάκχου. Η μητέρα του Πενθέα, η Αγαύη, περιήλθε σε πλήρη διονυσιασμό, με τα εσώτερα καταγωγικά της να αναστέλλουν το μητρικό της φίλτρο! (εδώ, είμαστε πάλι). Έτσι, μαζί με τις μαινάδες και κυρίως με την Ινώ, κατατεμάχισε το παιδί της, τον Πενθέα!
Το έργο “Ιφιγένεια εν Αυλίδι”, γράφτηκε μάλλον το 407 π.Χ. Σίγουρα, όμως, παίχτηκε για πρώτη φορά το 405 π.Χ., ένα χρόνο μετά το θάνατο του Ευριπίδη. Στο έργο αυτό, ο Αγαμέμνων, θυσιάζει την κόρη του Ιφιγένεια, για να αρχίσουν να πνέουν (κατά τον χρησμό) ούριοι άνεμοι και έτσι να φύγουν τα πλοία για την Τροία (σημειωτέον, ότι ήταν η τελευταία ανθρωποθυσία σε πολιτισμένους λαούς). Το σημαντικό εδώ, που θέλω να τονίσω, είναι ότι ο Αγαμέμνων θυσιάζει την κόρη του για την πατρίδα και μάλιστα μπροστά σε όλο το στράτευμα.
Συγκρίνετε, παρακαλώ, την πράξη αυτή με την αντίστοιχη του Αβραάμ, που μόλις έλαβε αυστηρή εντολή από τον Πανάγαθο να σφάξει το παιδί του, πήρε το μεγάλο χασαπομάχαιρο στη μία μασχάλη και τον Ισαάκ στην άλλη κι έτρεξε για την εκτέλεση, στο πιτς φυτίλι, τρέμοντας από φόβο για το σαρκίο του! Δεν το έκανε για την πατρίδα, αλλά προς ίδιον όφελος, επίσης δεν το έκανε δημόσια όπως ο Αγαμέμνων, αλλά στη ζούλα! Από τη μία, κατάλευκος ορθολογισμός κι από την άλλη κατάμαυρος σκοταδισμός.
Η κάθαρση είναι ατομική και αγοραία: Οι προσεγγίσεις του έργου “Μήδεια”, είναι πάμπολλες και σ’ όλον τον πολιτισμένο κόσμο. Λυπάμαι που το λέω, αλλά έχω διαβάσει διάφορες σπαρταριστές αναλύσεις για το έργο, όπως: παραληρηματικές, συγχυτικού εννοιολογικού ιστού, κενολόγου κουλτούρας, λακανικής αοριστολογίας, επίσης και “αφ’ υψηλού” πανεπιστημιακές πομφολυγώδεις επιδείξεις! Δεν έχω κανένα πρόβλημα να πω ότι γελάω βαθειά και προωθώ τα κείμενα σε ομοίους μου, με σχόλια και κυρίως σχολιανά! Φυσικά, υπάρχουν καταπληκτικές αναλύσεις της “Μήδειας”, οι οποίες είναι και διαφωτιστικές, αλλά και διδακτικές, από άποψη ιστορική, κοινωνιολογική, ψυχιατρική, πολιτιστική, αλλά και πολιτισμική!
Όμως, αναλύουν μονομερώς την “Μήδεια” και όχι σε συνδυασμό και σύγκριση με τα δύο αλλά “αιματηρά” έργα Ευριπίδη, “Βάκχες” και “Ιφιγένεια”, καθώς και με τα δύο χαμένα “αιματηρά” έπη του Θηβαϊκού κύκλου, όπως για παράδειγμα το “Αλκμαίων, ο διά Κορίνθου”. Τελικά, όμως, λέω, ότι όλες οι αναλύσεις είναι χρήσιμες, όπως επίσης και άλλες μικρής έκτασης, πολύ ειδικευμένες και από περιορισμένες οπτικές γωνίες παρατήρησης του έργου, γιατί μπορεί να δημιουργήσουν τελικά μία “ψηφιδωτή εικόνα” που θα δείχνει την ατομική και συλλογική αγοραία κάθαρση!
Απορία ψάλτου, βηξ: Γιατί γίνεται τόσος ντόρος και τόσες έρευνες για τα εγκλήματα της Μήδειας και δεν έχει γίνει τί-πο-τε, ακόμα, για τη δολοφονία του (αρχαίου) Καραϊβάζ; (Είπαμε “βηξ”, γιατί προσέχουμε κιόλας…) Έχει όμως κι άλλο “βηξ”: Τι να λέμε, τώρα, ρε συμπέθερε; Θα έπαιρνες εσύ τη Μήδεια για να προσέχει τα εγγόνια σου και μάλιστα σε “σκηνοθεσία” του (ελεύθερου, πλέον) Λιγνάδη!
Υ.Γ.
«Φοβού την γελασμένη-εξαπατημένη γυναίκα» (Shakespeare).
«Σε τελευταία ανάλυση, μόνο η Μήδεια να κατηγορείται ως εγκληματίας, την ίδια στιγμή που απαλλάσσονται όσοι κάνουν τους πολέμους κι ευθύνονται για εκατομμύρια θανάτους παιδιών σ’ όλο τον κόσμο» (Dostoevsky).
«Σε πραγματική διάσταση, η Μήδεια ήταν λιγότερο γυναίκα, και περισσότερο ρόλος» (Lars Von Trier, …κουφαλίτσα ο Δανός).
