“Στιγμές Αλήθειας” – Μια ευκαιρία για νέους ντοκιμαντερίστες

Κάτι νέο έρχεται από φέτος να προστεθεί στον φεστιβαλικό χάρτη της Αθήνας: το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ για νέους δημιουργούς “Στιγμές Αλήθειας”. Σ’ αυτή την πρώτη διοργάνωση, η Εταιρεία Ελλήνων Σκηνοθετών δίνει βήμα προβολής στους νέους Έλληνες ντοκιμαντερίστες. Το Φεστιβάλ θα διεξαχθεί από τις 31 Ιανουαρίου έως τις 3 Φεβρουαρίου στο ιστορικό νεοκλασικό κτίριο «Νίκος Κούνδουρος», στέγη της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών, επί της οδού Τοσίτσα 11 στα Εξάρχεια. Οι προβολές θα πραγματοποιηθούν στην ανακαινισμένη, ψηφιακά εξοπλισμένη (DCP) αίθουσα προβολών της Εταιρείας, με ελεύθερη είσοδο.

Θα προβληθούν είκοσι δύο ντοκιμαντέρ πρόσφατης παραγωγής μικρού και μεγάλου μήκους και θα επακολουθεί συζήτηση με τους δημιουργούς.  Το πρόγραμμα είναι ενδεικτικό του ύφους του ελληνικού ντοκιμαντέρ σήμερα αλλά και των θεματικών που απασχολούν τους σύγχρονους ντοκιμαντερίστες.

Το προσφυγικό και το μεγάλο μεταναστευτικό κύμα των καιρών μας μοιάζει να κυριαρχεί θεματικά, αλλά θα προβληθούν και ταινίες για τη μεγάλη πυρκαγιά του 1917 στη Θεσσαλονίκη, για ρακοσυλλέκτες, για χορευτές με αναπηρία και ανθρώπους με προβλήματα όρασης, για τα βασανιστήρια επί Χούντας(μέσα από τη μαρτυρία του Περικλή Κοροβέση), τους αγνοουμενους της Κύπρου, τα εγκλήματα των ναζί, την ΕΑΜική Αντίσταση. Αλλά και ντοκιμαντέρ για ξεχωριστούς έρωτες επί Κατοχής, για υπεραιωνόβιες γιαγιάδες στην Ευρυτανία, τρυφερούς παππούδες στην Ηπειρο, υπερήλικα ζευγάρια στην Ικαρία, ξεχωριστούς βοσκούς που τραγουδάνε–ακόμα και για Αμοργιανούς που προβλέπουν τον καιρό.

Πρεμιέρα για το ντοκιμαντέρ του Νίκου Ζάππα

Όπως άλλωστε σημειώνει ο γενικός γραμματέας της ΕΕΣ Τώνης Λυκουρέσης, «Η κινηματογραφική διείσδυση στον χώρο και η καταγραφή της ανθρώπινης συμπεριφοράς μαζί με τα απρόβλεπτα ηχητικά τοπία εντός και εκτός κάδρου, όλα συνθέτουν το υλικό σώμα του ντοκιμαντέρ, συχνά τραυματικό αλλά πάντα αποκαλυπτικό στα μάτια των θεατών».

Ταινίες τους θα μας δείξουν οι: Θανάσης Νεοφώτιστος, Χάρης Ραφτογιάννης, Χάρης Γιουλάτος, Βίβιαν Παπαγεωργίου, Τίμων Κουλμάσης, Νίκος Πηλός, Γρηγόρης Βαρδαρινός, Άγγελος Ράλλης, Βίκη Αρβελάκη, Μάρω Αναστοπούλου, Χρύσανθος Κωνσταντινίδης, Ιωάννα Νεοφύτου, Δημήτρης Σταμάτης, Νίκος Ζάππας, Θάνος Τσάντας, Άννα Αντωνοπούλου, Γιώργος Μπισδίκης, Λουκάς Παλαιοκρασάς, Σταύρος Πετρόπουλος, Αντώνης Κιτσικης, Ξενοφώντας Βαρδαρός, Γιάννης Ξύδας, Γιώργος Κυβερνήτης και Κατερίνα Καλκετενίδη. Η ταινία του Νίκου Ζάππα «Ένας έφηβος στην Κατοχή» θα κάνει την πανελλαδική της πρεμιέρα στο Φεστιβάλ.

Τρία βραβεία σκηνοθεσίας

Στη διάρκεια των τετραήμερων προβολών, θα γίνουν δύο ανοιχτές συζητήσεις με θέματα: Το κινηματογραφικό ντοκιμαντέρ σήμερα: Παραγωγή, διανομή και προβολή του και Ο ρόλος του σεναρίου στο ντοκιμαντέρ.

Στη λήξη του Φεστιβάλ, η Κριτική Επιτροπή θα απονείμει τρία βραβεία σκηνοθεσίας για την ενθάρρυνση των νέων δημιουργών ντοκιμαντέρ. Τα βραβεία θα είναι χρηματικά και η γλυπτική τους σύνθεση ανήκει στην επώνυμη γλύπτρια Ασπασία Παπαδοπεράκη. Μια σύνθεση της ίδιας γλύπτριας θα δοθεί τιμητικά σε όλους τους συμμετέχοντες.

Tα μέλη της κριτικής επιτροπής είναι οι: Ντίνος Γιώτης, συγγραφέας, σκηνοθέτης, Εύη Καραμπάτσου, σκηνοθέτρια, Αντώνης Μποσκοϊτης, σκηνοθέτης, δημοσιογράφος, Λευτέρης Χαρωνίτης, σκηνοθέτης, και Χριστόφορος Χριστοφής, συγγραφέας, σκηνοθέτης.

Η αφίσα και το διαφημιστικό σποτ του φεστιβάλ έγιναν από τον Νίκο Ζάππα. Η Εταιρεία Ελλήνων Σκηνοθετών επιθυμεί να δώσει μια ευκαιρία σε νέους σκηνοθέτες ταινιών τεκμηρίωσης να δείξουν τη δουλειά τους, σε μια εποχή που ενώ το ντοκιμαντέρ γνωρίζει μια μεγάλη άνθηση, συνεχίζει να μην έχει τη διανομή που του αξίζει.

Όπως άλλωστε σημειώνει ο πρόεδρος της ΕΕΣ Χάρης Παπαδόπουλος, «Μέριμνα της ΕΕΣ είναι η στήριξη του ντοκιμαντέρ ως κινηματογραφικό είδος, με κάθε τρόπο. Ένας από τους τρόπους αυτούς είναι οι προτάσεις-παρεμβάσεις της για το νέο σχέδιο κινηματογραφικού Νόμου. Το Φεστιβάλ είναι μόνο η αρχή. Στα σχεδια της Εταιρείας Σκηνοθετών είναι και άλλες ανάλογες πρωτοβουλίες».

Oι ταινίες

*Ένας έφηβος στην Κατοχή (2019, 60′)
Σκηνοθεσία: Νίκος Ζάππας
Το ντοκιμαντέρ είναι βασισμένο στο ομώνυμο βιβλίο του Επαμεινώνδα Σπηλιωτόπουλου, γιου του στρατηγού Παναγιώτη Σπηλιωτόπουλου, εκπρόσωπου της εξόριστης ελληνικής κυβέρνησης του Καϊρου, ο οποίος βιώνει ως έφηβος την εποποιία των πολέμων με την Ιταλία και τη Γερμανία και το διπλωματικό και στρατιωτικό παρασκήνιο της εποχής, ενώ συμμετέχει στην Εθνική Αντίσταση, ως μέλος των αντιστασιακών οργανώσεων ΠΕΑΝ και ΡΑΝ. Το ντοκιμαντέρ κάνει την πανελλαδική του πρεμιέρα στο Φεστιβάλ «Στιγμές Αλήθειας».

*Οι Παρτιζάνοι των Αθηνών (2018 – 72’)
Σκηνοθεσία: Ξενοφώντας Βαρδαρός, Γιάννης Ξύδας
Ένα ντοκιμαντέρ για την ΕΑΜική Αντίσταση την περίοδο της Κατοχής στην Αθήνα (’41-’44). 14 αφηγήσεις. 14 ιστορίες. Ένας λαός ενάντια στους Ιταλούς και Γερμανούς κατακτητές και στους ντόπιους συνεργάτες τους. Ένα ντοκιμαντέρ για τη συλλογική μνήμη.

* Θεσσαλονίκη 1917: η φωτιά που γέννησε μια πόλη (2017- 60’)
Σκηνοθεσία: Γρηγόρης Βαρδαρινός
Ένα ντοκιμαντέρ στο οποίο εξιστορείται, μέσα από σπάνιο αρχειακό υλικό, το χρονικό της καταστροφής και της αναγέννησης της Θεσσαλονίκης μετά τη μεγάλη πυρκαγιά του 1917.

*Citizen Xenos (2018 – 63’)
Σκηνοθεσία: Λουκάς Παλαιοκρασάς
Οι συνέπειες της προσφυγικής κρίσης στις ζωές έξι χαρακτήρων στο νησί της Λέσβου το 2015. Μια συλλογή βιωματικών ιστοριών για το τραύμα του πολέμου και την επανάκτηση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.

*Πεθαίνοντας για την Ευρώπη(2017, 17’)
Σκηνοθεσία: Νίκος Πηλός
Το μεγαλύτερο μεταναστευτικό ρεύμα που έχει καταγραφεί στην ιστορία μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο αποτυπώνεται μέσα από θραύσματα προσωπικών ιστοριών. H φορτισμένη συναισθηματικά τριλογία εστιάζει στη δύναμη και την ελπίδα όσων τολμούν να ονειρευτούν μια καλύτερη ζωή στην Ευρώπη και είναι διατεθειμένοι να δώσουν ακόμα και τη ζωή τους γι’ αυτήν.

*Είμαι ένας χορευτής(2016’, 70’)
Σκηνοθεσία: Σταύρος Πετρόπουλος
Τέσσερις άνθρωποι με διαφορετικές αναπηρίες έρχονται για πρώτη φορά σε επαφή με τον σύγχρονο χορό, συμμετέχοντας σε εργαστήρια μεικτών ομάδων αποτελούμενων από ερασιτέχνες και επαγγελματίες χορευτές διαφορετικών ηλικιών, με ή χωρίς αναπηρία, που διοργάνωσε η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος Unlimited Access.

*Harvest in new life(2016, 11’)
Σκηνοθεσία: Αντώνης Κιτσίκης
Το ντοκιμαντέρ πραγματεύεται τη ζωή στην συνοικία της Nέας Zωής στα Ανω Λιόσια και το πώς οι άνθρωποι εκεί ρισκάρουν καθημερινά την ζωή τους, εισερχόμενοι παράνομα στη χωματερή για να μαζέψουν ανακυκλώσιμα και αργότερα να τα πουλήσουν ώστε να μπορέσουν να επιβιώσουν.

*Με ανοιχτά φτερά (2017, 22’)
Σκηνοθεσία: Βίβιαν Παπαγεωργίου
Ένα μικρού μήκους ντοκιμαντέρ για μια ομάδα χορευτών με αναπηρία και τον τρόπο που αντιμετωπίζουν τη ζωή μέσα από την τέχνη τους.

* Ζωγραφίζοντας… (2017, 27΄)
Σκηνοθεσία: Ιωάννα Νεοφύτου, Δημήτρης Σταμάτης
Μια ομάδα παιδιών από το Αφγανιστάν στο Κέντρο Φιλοξενίας Σκαραμαγκά, ηλικίας 10-13 ετών, ζωγραφίζουν τις αναμνήσεις και τις εμπειρίες από τον πόλεμο και το ταξίδι τους. Περιγράφουν μέσα από τις ζωγραφιές τους την πόλη τους όπως τη θυμούνται, την πόλη που τους φιλοξενεί και την πόλη στην οποία θα ήθελαν να ζήσουν στο μέλλον.

*Η μέθοδος(2017, 13’)
Σκηνοθεσία: Χάρης Γιουλάτος
Ο ήρωας κατά τη διάρκεια της κράτησης και των σκληρών βασανιστηρίων την περίοδο της χούντας, προσπαθεί να ανασυνθέσει το χρονικό της μεθόδου που ασκούσαν οι αξιωματικοί και μη, στους τότε πολιτικούς κρατούμενους. Αυτό το κάνει, γράφοντας το βιβλίο με το όνομα, ”Ανθρωποφύλακες.”

*Ίχνη (2018, 40’)
Σκηνοθεσία: Θάνος Τσάντας
Οι αγνοούμενοι του 1974 ως ένα ζήτημα που αποτελεί ανοιχτή πληγή για την Κυπριακή Δημοκρατία, από τη σκοπιά του διεθνούς δικαίου, της έννομης τάξης και του ανθρώπινου κόστους. Μέσα από μαρτυρίες συγγενών, δικηγόρων, ιστορικών, αρχαιολόγων και δημοσιογράφων, αναδεικνύονται οι ευθύνες των ενδιαφερόμενων μερών, καθώς και του διεθνούς παράγοντα.

*Κλεονίκη(2019, 28΄)
Σκηνοθεσία: Άννα Αντωνοπούλου
Η υπεραιωνόβια Κλεονίκη ζει στα βουνά της Ευρυτανίας, τραγουδώντας και λέγοντας ιστορίες από τα παλιά. Μαζί της κατοικούν ο Κώστας και ο Γιώργος, δύο από τα οκτώ παιδιά της. Όλοι περιμένουν το πανηγύρι του Σωτήρος, το καλοκαίρι, που το μικρό χωριό ξαναζωντανεύει.

*Μαύρη Αλήθεια (2019, 9’)
Σκηνοθεσία: Γιώργος Μπισδίκης
Ένας βοσκός παλεύει ανάμεσα στα καθημερινά του καθήκοντα και στο πάθος του. Κατά την διάρκεια της ταινίας θα βρει το θάρρος να παραδεχτεί την αλήθεια. Τη Μαύρη αλήθεια.

*Πορτραίτο του πατέρα σε καιρό πολέμου(2016, 80’)
Σκηνοθεσία: Τίμων Κουλμάσης
Με φόντο τη γερμανική κατοχή στην Ελλάδα, η ταινία αυτή αφηγείται την ιστορία ενός έρωτα, του πατέρα τουσκηνοθέτη, βοηθού-καθηγητή στο μυστηριώδες Γερμανικό Επιστημονικό Ινστιτούτο της Αθήνας – που ενώ λειτουργούσε με γερμανική χρηματοδότηση στην πραγματικότητα ήταν καταφύγιο αντιστασιακών φοιτητών- και της Νέλλης, νεαρής φοιτήτριας στην Σχολή Καλών Τεχνών.

*Που Είσαι Σινγκάλ;(2016, 103’)
Σκηνοθεσία:Άγγελος Ράλλης
Το 2014, το Ισλαμικό Κράτος κατέκτησε την πόλη Σινγκάλ και απήγαγε 3.000 γυναίκες Γεζίντι. Σ’ ένα έρημο ορυχείο άνθρακα στα τουρκικά σύνορα, Γεζίντι πρόσφυγες προσδοκούν την ασφαλή επιστροφή τους. Μέσα από τα μάτια ενός ηλικιωμένου, ενός εφήβου και μιας οικογένειας, το ντοκιμαντέρ παρουσιάζει τα διλήμματα αυτής της διωκόμενης θρησκευτικής μειονότητας. Ο πόνος γίνεται ακόμα πιο ανυπόφορος όταν επισκέπτονται τη Σινγκάλ, που έχει καταστραφεί ολοσχερώς.

*Πωγωνίσκος(2015, 11’)
Σκηνοθεσία: Θανάσης Νεοφώτιστος
«Ένα ταξίδι στον Πωγωνίσκο, στα βόρεια σύνορα της Ηπείρου. Ιστορίες για τον πόλεμο και για νεράιδες, χωρίς στόχο και χωρίς τέλος. Ο παππούς έπαιζε το ρόλο του αφηγητή, όσο η γιαγιά μας φρόντιζε. Η συνάντησή τους με τις ρίζες τους έκανε τη δική μας συνάντηση μοναδική.»

*Στα Σκοτεινά στην Κρήτη(2016, 25’)
Σκηνοθεσία: Βίκη Αρβελάκη
Τον Μάιο του 2015 διοργανώνεται στο Ηράκλειο μια δράση για μικρούς και μεγάλους, που σκοπό είχε να δώσει εμπειρία στους πολίτες για το πώς τα άτομα με προβλήματα όρασης αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις της καθημερινότητάς τους. Η δράση πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και στο Παγκρήτιο Στάδιο. Στόχος του ντοκιμαντέρ είναι να υπενθυμίσει τις δυνατότητες που έχουν τα εσωτερικά μας μάτια και ότι η έλλειψη της όρασης δεν είναι εμπόδιο στην πρόοδο του ανθρώπου.

*Τα σημάδια τ’ ουρανού(2016, 70’)
Σκηνοθεσία: Μάρω Αναστοπούλου
Αμοργός. Ο καπετάν Κωνσταντής και ο Λεωνίδας ο βοσκός έχουν ζήσει όλη τους τη ζωή σε αυτή τη μικρή γωνιά της γης κι όμως δεν γνωρίζονται. Η καθημερινότητά τους καθορίζεται από μία κοινή παράμετρο: τα σημάδια τ’ ουρανού. Οι Αμοργιανοί κουβαλούν γνώσεις αιώνων για την πρόβλεψη του καιρού.

*Το Μπαλκόνι – Μνήμες Κατοχής (2018, 100’)
Σκηνοθεσία: Χρύσανθος Κωνσταντινίδης
Η ιστορία ενός ναζιστικού εγκλήματος στην Ελλάδα που ελάχιστοι γνωρίζουν. 1943: Γερμανοί αλπινιστές καταδρομείς εισβάλουν στο χωριό Λιγκιάδες στο επονομαζόμενο «Μπαλκόνι των Ιωαννίνων», σκοτώνουν αδιακρίτως βρέφη, παιδιά, γυναίκες, γέροντες και τυλίγουν τα σπίτια στις φλόγες.Την επόμενη ημέρα ένα μωρό 14 μηνών βρίσκεται ζωντανό από τους συγχωριανούς του να θηλάζει στη νεκρή μητέρα του όντας τραυματισμένο από ξιφολόγχη στην πλάτη.

*Τρου μπλου (2015, 30’)
Σκηνοθεσία: Χάρης Ραφτογιάννης
Σε μια χώρα που καταρρέει, ενα υπερήλικο ζευγάρι, ο Σταμάτης και η “Πιτσιρίκα”, απολαμβάνει την ζωή στην Ικαρία, στο νησί οπου “οι άνθρωποι ξεχνούν να πεθάνουν”. Ωστόσο ο θάνατος ενός γείτονα, τους θυμίζει οτι το τέλος είναι κοντά.

*Τα Καναρίνια (2019, 17΄)
Σκηνοθεσία: Γιώργος Κυβερνήτης
Η Πετρίνα και ο Στάθης ήταν ερωτευμένοι από μικροί. Οι δρόμοι τους όμως, χώρισαν και ο καθένας ακολούθησε τη δική του πορεία. Απέκτησαν παιδιά και εγγόνια και έφτιαξαν τις οικογένειές τους. Αρκετά χρόνια μετά, όταν πια είχαν μείνει μόνοι, συναντήθηκαν ξανά και παντρεύτηκαν για να γεράσουν μαζί. Σήμερα, 85 χρονών, ζουν σε ένα σπίτι στη Σύρο μαζί με τα καναρίνια τους.

*Φιλοκτήτης: Ο Μύθος ενός Ξένου (2016, 16’)
Σκηνοθεσία: Κατερίνα Καλκετενίδη
Η τραγωδία του Σοφοκλή αναβιώνει μέσα από την ιστορία ενός Αφρικανικής
καταγωγής αιτούντος ασύλου στην Αθήνα. Με την ευρωπαϊκή μεταναστευτική κρίση στο ζενίθ της, ο Φιλοκτήτης εξερευνά την «άστεγη κατοικία» του.