Ράκη μιας λαβωμένης εποχής τα Προσφυγικά της Λ. Αλεξάνδρας

Τα φωτογράφιζα συστηματικά τις τελευταίες μέρες, λες και κάποια αδιόρατη έλξη με έκανε να περιπλανιέμαι στην γειτονιά των Προσφυγικών της Αλεξάνδρας, που οι περισσότεροι προσπερνούν αδιάφορα και ίσως με κάποιο φόβο από την εικόνα εγκατάλειψης και την άγνωστη ταυτότητα των κατοίκων.

Κι όμως, αυτές οι τριώροφες πολυκατοικίες των 228 μικρών διαμερισμάτων -τα 137 περιήλθαν στην ιδιοκτησία του κράτους- απέναντι από το γήπεδο του Παναθηναϊκού λες και σου μιλούν εκπέμποντας μηνύματα, θυμίζοντας άλλες εποχές, κουβαλώντας μαρτυρίες του χθες αλλά και υπογραμμίζοντας την αντοχή τους και την παρουσία των ενοίκων τους, που δεν θέλουν να τις αποχωριστούν.

Δεν μπορώ να εμπλακώ στις άπειρες διαφωνίες, όταν υπήρξαν προτάσεις αξιοποίησης του χώρου, με κατεδάφιση για δημιουργία πάρκου και υπόγειου πάρκινγκ, συντήρηση εκ βάθρων των οικοδομημάτων για φιλοξενία συνοδών του παρακείμενου αντικαρκινικού νοσοκομείου του Αγίου Σάββα, ή δημιουργία μουσειακού πολυχώρου με αναφορά στην Μικρασιατική Καταστροφή, ή την στέγαση ευάλωτων ομάδων με κοινωνικά κριτήρια (πρόσφυγες, φοιτητές και τόσων άλλων που κατά καιρούς απασχόλησαν κρατικές η δημοτικές δομές), την Κτηματική Εταιρία του Δημοσίου, την Περιφέρεια Αττικής. Ένα γαϊτανάκι ετερόκλητων λύσεων που πάντα προκαλούσαν αντιδράσεις.

Τα Προσφυγικά της Αλεξάνδρας

Δεν ξέρω τι θα γίνει τελικά, άλλωστε, είμαι αναρμόδια για κάτι τέτοιο αφού υπάρχει ένας ατελείωτος κατάλογος διαφορετικών προτάσεων, θέσεων και δράσεων. Καταθέτω απλά την ματιά μου για έναν χώρο που συγκινεί από το πρώτο βλέμμα. Έναν τόπο που αποτελεί μαρτυρία του μοντέρνου δείγματος της αρχιτεκτονικής μιας εποχής που στέγασε πρόσφυγες, που πλέον είναι διατηρητέα τα κτήρια, με μελέτη από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεότερων Μνημείων για την αποκατάστασή τους στη μορφή που είχαν την περίοδο ανέγερσής τους, το 1933, ώστε τα Προσφυγικά της Αλεξάνδρας να μείνουν ως μνημείο της πρωτεύουσας.

Στα κτήρια στα οποία αριστεροί μαχητές είχαν βρει καταφύγιο το 1944 στα Δεκεμβριανά, υπάρχουν μνήμες από τα σημάδια, από τις συγκρούσεις των μαχητών με τις βρετανικές και κυβερνητικές δυνάμεις. Και επί χούντας είχαν γίνει κάποιες υπουργικές προτάσεις για την αξιοποίηση του χώρου με την κατεδάφιση των Προσφυγικών που δεν προχώρησαν.

Τα κτήρια έγιναν με τον χρόνο ράκη, αλλά μπορούν ακόμα να σωθούν, όπως λένε οι ειδικοί. Ωστόσο κατοικούνται και η συνέλευση κατειλημμένων Προσφυγικών “ΣΥΚΑΠΡΟ” διεκδικεί λόγο στις αποφάσεις.

Πριν λοιπόν αποφασιστεί πως θα αλλάξει η φυσιογνωμία τους, πριν υπάρξουν επεμβάσεις, κατεδάφισης, ανάδειξης ή οτιδήποτε άλλο κατά καιρούς μέσα από μελέτες έχει προταθεί, ας ρίξουμε μία ματιά στην σημερινή τους εικόνα με την ελπίδα να δουν και οι αρμόδιοι την γειτονιά με σεβασμό κι αγάπη και η λύση που θα προκριθεί να δείχνει σεβασμό στην ιστορία των Προσφυγικών και την ανάγκη να υπηρετήσουν την συλλογική μνήμη και τις ανάγκες της εποχής μας. Είθε να φανεί στην πράξη.