Ρίτα Μορένο: Η ξυπόλητη Λατίνα που κατέκτησε το Χόλιγουντ

Στην αρχή της καριέρας της, η Ρίτα Μορένο έδωσε μία υπόσχεση στον εαυτό της: Εάν ποτέ γινόταν τόσο διάσημη που κάποιος ενδιαφερόταν να κάνει τη ζωή της ντοκιμαντέρ, τότε εκείνη θα ήταν απόλυτα ειλικρινής. Θα έλεγε την αλήθεια: τα καλά και τα κακά. Τα δυσάρεστα και τα άβολα. Και επειδή δεν ήθελε να αθετήσει την υπόσχεση στον εαυτό της, το νέο ντοκιμαντέρ “Rita Moreno: Just a Girl Who Decided to Go for It” αποκαλύπτει τα πάντα για την ηθοποιό που πλέον έκλεισε τα 93 της χρόνια.

Όταν οι κινηματογραφιστές την πλησίασαν για πρώτη φορά για το ντοκιμαντέρ, δεν ήταν σίγουρη ότι είχε πολλά να πει. Αλλά παρακολουθώντας τις ειδήσεις για τα κινήματα #BlackLivesMatter και #MeToo, συνειδητοποίησε ότι «η ιστορία της ήταν πολύ σχετική με αυτό που συμβαίνει στην κοινωνία μας αυτή τη στιγμή». Στη διάρκεια της καριέρας της που μετράει επτά δεκαετίες έγινε μία από τις μόλις έξι γυναίκες που κέρδισαν ποτέ όλα τα EGOT (συντομογραφία των βραβείων Emmy, Grammy, Oscar και Tony).

Γεννήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 1931 στο Χουμακάο του Πουέρτο Ρίκο και το όνομά της ήταν Ροζίτα Ντολόρες Αλβέριο. Η πρώτη της ανάμνηση είναι ένας καταπράσινος παράδεισος, στον οποίο ήταν πάντα ξυπόλυτη. Αλλά τον Φεβρουάριο του 1936, η μοδίστρα μητέρα της, μόλις 22 ετών, μετακόμισε στη Νέα Υόρκη με τη μικρή της Ροζίτα, αφήνοντας πίσω έναν πρώην σύζυγο και έναν μικρό γιο. Η Ρίτα δεν θα έβλεπε ποτέ ξανά τον αδελφό της. Φθάνοντας στη χειμωνιάτικη, τσιμεντένια Νέα Υόρκη, η ζωή της άλλαξε. Συμμορίες αγοριών της φώναζαν ρατσιστικές προσβολές, καθώς περπατούσε στα παγωμένα πεζοδρόμια: «μπαχαρικό», «μυρίζει σκόρδο», «χρυσό δόντι» έλεγαν και γελούσαν. Βρήκε παρηγοριά στα μαθήματα χορού και έτσι άνοιξε η πόρτα του Χόλιγουντ.

Σε ηλικία μόλις έξι ετών έκανε το επαγγελματικό της ντεμπούτο σε ένα μπαρ του Γκρίνουιτς Βίλατζ, στα 11 δάνειζε τη φωνή της στην ισπανική μεταγλώττιση ταινιών και στα 13 της έκανε την πρώτη της εμφάνιση στο Μπρόντγουεϊ. Προσλήφθηκε για να διασκεδάζει στις αποβάθρες του λιμανιού τους στρατιώτες, που ξεκινούσαν να πολεμήσουν στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. «Τραγουδούσα το “Rum and Coca-Cola” φορώντας ένα καπέλο που μου είχε φτιάξει η μητέρα μου για να να μοιάζω με την Κάρμεν Μιράντα».

Στη συνέχεια βίωσε τον ρατσισμό των στούντιο. «Έπαιζα σε ταινίες χαρακτήρες με βαριά προφορά που είτε έριχναν τον καφέ σε κάποιον ή φορούσαν ινδικές μαντίλες στα μαλλιά και έκαναν μάγια. Υποδύθηκα κάθε σκουρόχρωμο άτομο που θα μπορούσε κάποια να ενσαρκώσει σε αυτή τη χώρα. Υποδύθηκα Ινδιάνες, έπαιζα Αιγύπτιες, Μεξικανές, χαρακτήρες όλων των εθνοτήτων εκτός από Πορτορικανές, γιατί δεν υπήρχαν καν στο χάρτη κάποιου» ανέφερε.

Κάποια στιγμή απλά είπε όχι. Όρθωσε ανάστημα και έβαλε τα όρια της. Αποφάσισε ότι ήταν καλύτερο να μείνει άνεργη, παρά να ερμηνεύσει ξανά μια σειρά από στερεοτυπικά υποτιμητικούς ρόλους “σκουρόχρωμων κοριτσιών”, μακιγιαρισμένη με μέικ-απ στο χρώμα της λάσπης, μιλώντας με βαριά “εθνοτική προφορά”, την ίδια πάντα, είτε έπαιζε την Ταϊλανδέζα, τη Μεξικάνα, την Ινδιάνα ή την Αιγύπτια. Για τον αγώνα της αυτόν μιλούν μπροστά στην κάμερα γυναίκες Λατίνες ηθοποιοί όπως η Εύα Λονγκορια, αναγνωρίζοντας το κατόρθωμα της Ρίτα, το οποίο και επέτρεψε στις μεταγενέστερες γενιές να διεκδικήσουν το όνειρο τους στο Χόλιγουντ.

Ο έρωτας με τον Μάρλον Μπράντο

Στην πραγματικότητα η ταινία είναι ένα μάθημα ενδυνάμωσης και φεμινισμού, παρότι η νεαρή Ριτα στα πρώτα χρόνια της καριέρας της δεν γνώριζε καν τον όρο. Ένιωθε απλά ευγνωμοσύνη που μπορούσε να στηρίζει οικονομικά την μητέρα της που είχε μεταναστεύσει στην Αμερική για μια καλύτερη ζωή. Αυτή η ζωή ήταν, όμως, που της δίδαξε ότι όφειλε να προστατεύσει τον εαυτό της, να παλέψει με την πατριαρχία που επικρατούσε ειδικά τότε στο Χόλιγουντ και να πάρει τον εαυτό της στα σοβαρά. Ακόμα και αν κάτι τέτοιο σήμαινε ότι έπρεπε να ξεριζώσει, όπως χαρακτηριστικά λέει τον μεγάλο έρωτα της ζωής της, που δεν ήταν άλλος από τον Μάρλον Μπράντο.

Το 1954, η Μορένο γνώρισε τον 30χρονο Μάρλον Μπράντο στα γυρίσματα της ιστορικής ταινίας για την άνοδο και την πτώση του Ναπολέοντα Βοναπάρτη Ντεζιρέ. Τρία χρόνια νωρίτερα, ο Μπράντο είχε αναδειχθεί διεθνές σύμβολο του σεξ παίζοντας τον Στάνλεϊ Κοβάλσκι στο “Λεωφορείον ο Πόθος”. Ξεκίνησαν μια σχεδόν δεκαετή σχέση, κατά τη διάρκεια της οποίας ο Μπράντο ήταν επανειλημμένα άπιστος. Κάποια στιγμή, η Μορένο προσπάθησε να τον κάνει να ζηλέψει βγαίνοντας με τον Ελβις Πρίσλεϊ, τον οποίο έχει περιγράψει ως σεξουαλικά απογοητευτικό: «Περισσότερο σαν αδελφάκι, που δεν μπορούσε να κάνει μια ενδιαφέρουσα συζήτηση». Χρειάστηκε να κάνει χρόνια ψυχανάλυση για ν’ αφήσει πίσω τον Μπραντο και να βρει τον εαυτό της.

Στο ντοκιμαντέρ, η ηθοποιός περιγράφει ότι βιάστηκε από τον ατζέντη της στα 17 της και ήταν τέτοια η κατάσταση στο Χόλιγουντ που δεν τον απέλυσε καν. Αντιθέτως συνέχισε να συνεργάζεται μαζί του, σκεπτόμενη ότι αυτή ήταν που είχε κάνει κάτι λάθος.

Αν και ασυνήθιστο μεταξύ των σταρ του Χόλιγουντ εκείνης της εποχής, ο Μπράντο ήταν παθιασμένος ακτιβιστής για τα πολιτικά δικαιώματα και ενέπνευσε τη Μορένο να ακολουθήσει το παράδειγμά του. Θεωρεί τη συμμετοχή της στην Πορεία του 1963 στην Ουάσινγκτον για την Εργασία και την Ελευθερία μία από τις σπουδαίες στιγμές της ζωής της. Βρέθηκε μόλις λίγα μέτρα μακριά από τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, καθώς εκφωνούσε την ομιλία του «Έχω ένα όνειρο».

Μιλάει για την κόρη της, τα εγγόνια της, αλλά και τη σχέση της με τον εκλιπόντα σύζυγό της, Λέοναρντ Γκόρντον. Κυρίως όμως μιλάει για το κορίτσι που ποτέ δεν εγκατέλειψε. Το κορίτσι που κανείς άνδρας δεν αγάπησε και αποδέχτηκε, παρά μόνο η ίδια και αυτό όπως χαρακτηριστικά λέει «δεν είναι καθόλου λίγο». Αντιθέτως είναι υπεραρκετό…