Ρυθμός στη λογοτεχνία, την τέχνη, το σύμπαν…

Ενδεχομένως (κάποιοι/κάποιες/κάποια εξ ημών) να εξακολουθούμε να μην καταλαβαίνουμε επακριβώς με ποιο τρόπο η Μουσική, η Αρχιτεκτονική, η Ποίηση και το…Σύμπαν να συνδέονται με αυτή την περίεργη λέξη “ρυθμός” (μονοσύλλαβη στα αγγλικά rhythm, που παραπέμπει ευθέως στην ρίμα – rhyme).

Όσοι/όσες/όσα εξ ημών (και υμών, πάντα) είμαστε και ηθοποιοί ή έστω έχουμε επιχειρήσει να αποστηθίσουμε κάποιο κείμενο (δικό μας ή ξένο) έχουμε προσπαθήσει να το σωματοποιήσουμε ακολουθώντας τον εγγενή εμπρόθετο αρχικό ρυθμό του ή προσδίδοντάς του έναν δικό μας αυθαίρετο ρυθμό εμείς, ανάλογα με την έκταση, τον όγκο και τις δυνατότητες της φωνής, της αναπνοής, τής ψυχοσωματικής μας λειτουργίας εν τέλει

Ο ήχος δονεί τα κύτταρα που τον παράγουν, τα γειτονικά και ολάκερο το σώμα τού ομιλούντος προσώπου. Δια του αέρος μεταδίδονται επαγωγικά ακουστικές και γενικότερες ηλεκτρομαγνητικές δονήσεις που προσκρούουν, προσπίπτουν, απορροφώνται από τις ψυχοσωματικές δομές των ακροατών/θεατών και επηρεάζουν τις νοητικές/πνευματικές τους λειτουργίες αναπόφευκτα. Η μαγεία τού θεάτρου και της αναγγελλόμενης/αδόμενης Ποίησης έγκειται στο γεγονός ότι συμμετέχουν και οι πέντε αισθήσεις (αν όχι και η εισέτι απροσδιόριστη “έκτη” δι-αίσθηση).

Η “Θεωρία της Σχετικότητας”

Ο εξελιγμένος ανθρώπινος εγκέφαλος, στις ανώτερες πνευματικές του λειτουργίες που επιτελούνται στον λεγόμενο “φλοιό” τής “φαιάς ουσίας” επιτρεπούσης χρησιμοποιεί διάφορους μετασχηματιστές, αποκωδικοποιητές, “ρουτίνες” (όπως θα λέγαμε στη γλώσσα της Πληροφορικής), αλγορίθμους ή διαφορικές εξισώσεις (όπως θα λέγαμε στα Μαθηματικά), “μοντέλα” αναγνωστικά κι αναγνωριστικά (όπως θα τα χαρακτηρίζαμε σε άλλους επιστημονικούς κλάδους)… με αποτέλεσμα να απαιτούνται πολύπλοκες διεπιστημονικές συνεργασίες / διεργασίες / συνδυασμοί προκειμένου να αποκωδικοποιήσουμε στοιχειωδώς και να αναλύσουμε τόσο τα εισερχόμενα “σήματα” όσο και το εκάστοτε ατομικό “μετείκασμα” που προκαλούν.

Στο απλοϊκό μοντέλο πομπού-δέκτη εάν προσθέσουμε την αντίδραση, την ανάδραση, τη διάδραση, την ανατροφοδότηση, ο εκάστοτε “δέκτης” γίνεται αναπόφευκτα συνδημιουργός όσον αφορά την Αισθητική, τις Ιδέες, την Φιλοσοφία, την Ποίηση, την Κβαντομηχανική… αφού η “αρχή τής απροσδιοριστίας” τού Heisenberg επεκτείνεται σε όλα τα φαινόμενα και μετατρέπει σε δι-υποκειμενικότητα την όποια φαινομενική “αντικειμενική” “πραγματικότητα”.

Ήδη από τις απαρχές τού προηγούμενου, ταραγμένου εικοστού αιώνα, η λεγομένη “Θεωρία τής Σχετικότητας” ξεπέρασε τα δεδομένα τού φυσικομαθηματικού πλαισίου ελέγχου των ταχυτήτων φωτός, ήχου και των μεταβολών τής βαρύτητας ανάλογα με το ισχύον χωροχρονικό πλαίσιο… κι έγινε Τέχνη, Θέατρο, Ποίηση, Φιλοσοφία, Αγνωστικισμός εν τέλει στην Θρησκειολογία. Ακόμα κι η Γλωσσολογία επηρεάστηκε θεωρώντας ό,τι λέγεται …σωστό, νόμιμο, αποδεκτό, κωδικοποιήσιμο και ταξινομήσιμο. Ολόκληρος ο Πιραντέλλο (ως δραματουργός) φαίνεται σαν να εφαρμόζει στην θεατρική/σκηνική/βιογραφική του δράση την “Θεωρία τής Σχετικότητας”…

Παράλληλες πραγματικότητες και “αόρατες” καταστάσεις

Τώρα, ήδη στην τρίτη δεκαετία τού εικοστού πρώτου αιώνα, με την Ρομποτική Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση και με την προ των θυρών Πέμπτη Επανάσταση των Κβαντικών Ηλεκτρονικών Υπολογιστικών Υπέρ-Μηχανών, επηρέασαν ήδη κάθε μορφή καλλιτεχνικής, λογοτεχνικής και κοινωνικής έκφρασης μέσω της μετανεωτερικής αποδόμησης, καθώς και δια της μετά το μεταμοντέρνο χαοτικής ελευθεριάζουσας “αν-αρχίας” που επιβάλλει όμως φασίζουσες “πολιτικές ορθότητες” στον βωμό της αποκαθηλώσεως κάθε ιερού και όσιου προηγουμένων αιώνων.

Αυτές οι δομικές αντιφάσεις ωθούν την εντροπία τού συστήματος στο ζενίθ, αλλά την πραγματική ελευθερία τής έκφρασης στο ναδίρ. Βέβαια, οι θερμοδυναμικοί νόμοι προϋποθέτουν “κλειστά συστήματα”, ενώ ο ανθρώπινος πολιτισμός στον πλανήτη γη θα αποδειχθεί οσονούπω ότι μάλλον ανοικτό, “πανταχόθεν” ελεύθερο “σύστημα” είναι, επηρεαζόμενο απόν διαστάσεις, παράλληλες πραγματικότητες και “αόρατες” (δια των ανθρωπίνων αισθήσεων) καταστάσεις, που η μέχρι τώρα Φυσική κι Επιστήμη δεν ηδύνατο να μετρήσει. Ήδη ο σοφός δραματουργός που συνέγραψε τα έργα τού Σαίξπηρ γνωμοδοτεί κι αποφαίνεται δια στόματος τού “τρελού”, “διαταραγμένου” επινοημένου βασιλιά της Δανιμαρκίας, Άμλετ: «Υπάρχουν πράγματα σε γη και ουρανό που η Φιλοσοφία σας δεν τα φτάνει».

Δια του ρυθμού επικοινωνούμε, ανταλλάσσουμε ενέργειες, συμμετέχουμε συνειδητά ή εν τη αγνοία μας στο συμπαντικό γίγνεσθαι, επηρεαζόμαστε (βρεχόμαστε) από την “περιρρέουσα ατμόσφαιρα”, ιδέες πρωτόγνωρες “κατεβαίνουν στο κεφάλι μας” (έμπνευση, επιφοίτηση), το ανοσοποιητικό και τα νοησιαρχικά μας όρια δοκιμάζονται μέχρις καταρρεύσεως… Κι εμείς, οι πρωτοπόροι ερευνητές, οι επίμονοι μελετητές, οι ανήσυχοι πνευματικοί άνθρωποι… παλεύουμε μέχρι τελικής επί-πτώσεως να μετακενώσουμε σε μια ελάχιστη αλυκή, σε μια απειροελάχιστη αυτοσχέδια λιμνούλα στην άμμο το άρρητο, το άφατο, το άγνωστο, το Αόρατο… Ηρωικός ο καημός, επισφαλή τα συμπεράσματά μας, συγγνωστή όμως η δίψα μας για την Ολική Επιστροφή στο Ένα, στο παραδείσιον Άπαν…