Ροβήρος Μανθούλης: “Έφυγε” στα 92, αφήνοντας μεγάλο έργο

Σε ηλικία 92 ετών άφησε την τελευταία του πνοή ο Ροβήρος Μανθούλης συγγραφέας και σκηνοθέτης και πρώην διευθυντής στην ΕΡΤ-1 και ΕΡΤ-2. Πέθανε σε νοσοκομείο στο Παρίσι, όπου νοσηλευόταν με κορονοϊό εδώ και μια εβδομάδα. Έδειχνε προχτές ότι πήγαινε καλύτερα, αλλά, όπως είπε ο γιος του Αλέξης, δεν άντεξε άλλο η καρδιά του.

Γεννήθηκε στην Κομοτηνή και μεγάλωσε στην Αθήνα. Σε ηλικία 17 χρονών, εξέδωσε την ποιητική του συλλογή “Σκαλοπάτια”. Πήρε μέρος στην Αντίσταση από τις γραμμές του ΕΑΜ. Σπούδασε σκηνοθεσία στις ΗΠΑ, στο Πανεπιστήμιο Syracuse της Νέας Υόρκης. Όταν επέστρεψε από την Αμερική, το 1953, συνεργάστηκε στην αρχή με το Θέατρο της Τετάρτης του Ε.Ι.Ρ., φέρνοντας νέες αντιλήψεις στις θεατρικές διασκευές. Παράλληλα, ο Μανθούλης ανέλαβε να οργανώσει το τμήμα ντοκιμαντέρ στο υπουργείο Τύπου και Πληροφοριών, αλλά σ’ ένα χρόνο απολύθηκε.

Το 1958 ολοκλήρωσε ένα ντοκιμαντέρ για τη Λευκάδα και έκτοτε ασχολήθηκε με πάθος με το συγκεκριμένο είδος. Το 1960 ίδρυσε την “Ομάδα των 5”, με τους Ηρακλή Παπαδάκη, Φώτη Μεσθεναίο, Γιάννη Μπακογιαννόπουλο και Ρούσσο Κούνδουρο. Μαζί γύρισαν το ντοκιμαντέρ “Η Ακρόπολη των Αθηνών” το 1961. Την ίδια χρονιά η ομάδα γύρισε το ντοκιμαντέρ “Άνθρωποι και Θεοί”. Ο Μανθούλης παράλληλα γύρισε την κωμωδία “Κυρία Δήμαρχος” με την Γεωργία Βασιλειάδου και τον Βασίλη Αυλωνίτη, το Νίκο Κούρκουλο σε δεύτερο ρόλο και τον Καζαντζίδη και την Μαρινέλλα σε πρώτη κινηματογραφική τους εμφάνιση.

Δική του ταινία και η “Οικογένεια Παπαδοπούλου” (1961), σε σενάριο του Βαγγέλη Γκούφα, με τον Ορέστη Μακρή, τον Ντίνο Ηλιόπουλο, τον Παντελή Ζερβό, την Κάκια Αναλυτή, τον Στέφανο Ληναίο και τον Θανάση Βέγγο. Εν συνεχεία γύρισε με τον Θανάση Βέγγο και τον Βασίλη Διαμαντόπουλο το “Ψηλά τα Χέρια Χίτλερ” (1963). Με αφορμή τα Ιουλιανά γύρισε την ταινία “Πρόσωπο με Πρόσωπο” (1966). Μια ταινία πολύ περισσότερο πολιτική από την προηγούμενη και ιδιαίτερα καυστική. Εκείνη η ταινία προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το 1966, και κέρδισε το Χρυσό Βραβείο Σκηνοθεσίας.

“Ακυβέρνητες Πολιτείες”

Η τότε κριτική επιτροπή έμεινε ανεπανάληπτη στη σύνθεσή της, καθώς μετείχαν ο Γιάννης Τσαρούχης, ο Μάνος Χατζιδάκις και η Έλλη Λαμπέτη. Κατά την περίοδο της δικτατορίας ο Ροβήρος Μανθούλης αυτοεξορίζεται στην Γαλλία και εκεί συνεργάζεται με την γαλλική τηλεόραση. “Πέφτει” πάνω στο Μάη του ΄68. Από τα ντοκιμαντέρ που γύρισε για τους Γάλλους πέρασαν η Τζόαν Μπαέζ, ο Μικ Τζάγκερ, ο Κιθ Ρίτσαρντς, αλλά και η Μελίνα Μερκούρη, ο Μίκης Θεοδωράκης και η Μαρία Φαραντούρη.

Το 1973 γύρισε ένα ντοκιμαντέρ για την ιστορία των μπλουζ και την ταινία “Le Blues Entre les Dents” (Μπλουζ με σφιγμένα τα δόντια), που απέσπασε ενθουσιώδεις κριτικές. Εν συνεχεία ασχολήθηκε με μια σειρά πάλι για την γαλλική τηλεόραση, με γενικό τίτλο “Μία χώρα, μια Μουσική”. Η Μελίνα Μερκούρη του πρότεινε να γυρίσει μια ταινία με παραγωγό τον Ντασέν και τίτλο “Lilly’s Story”. Ο Μανθούλης στέλνει ένα γαλλικό συνεργείο να γυρίσει κρυφά σκηνές στην Αθήνα, αλλά τα μέλη του συλλαμβάνονται. Η ταινία δεν ολοκληρώθηκε ποτέ, γιατί διαφώνησαν οι παραγωγοί.

Μετά την πτώση της χούντας, ο Μανθούλης ανέλαβε την καλλιτεχνική διεύθυνση της ΕΡΤ, όπου και δημιούργησε την εκπομπή “Παρασκήνιο”, αλλά και το “Κάθε μεσημέρι”, “Μια ταινία, μια συζήτηση”, και τα σήριαλ “Ο φωτογράφος του χωριού” και η “Δασκάλα με τα χρυσά μάτια”. Παράλληλα αναμόρφωσε το Θέατρο της Δευτέρας. Παραιτήθηκε όταν πλησίαζαν εκλογές και του ζήτησαν «να πάει λίγο δεξιά το πρόγραμμα». Μετά την παραίτηση του, ο Μανθούλης άργησε να επανέλθει στην τηλεόραση.

Το 1982 βοήθησε στη μεταμόρφωση της ΥΕΝΕΔ σε ΕΡΤ-2. Τότε γυρίζει και την εξαιρετική τηλεοπτική σειρά “Ακυβέρνητες Πολιτείες” του Τσίρκα, που ήταν γαλλική συμπαραγωγή και κράτησε τρία χρόνια. Παράλληλα κάνει ντοκιμαντέρ για τη Γαλλία με θέμα τον ελληνικό εμφύλιο και τη χούντα. Κάνει επίσης ένα ντοκιμαντέρ για το… γιατί δεν γυρίστηκε η μεγάλου μήκους ταινία “Lilly’s Story”

Ο Ροβήρος Μανθούλης εξέδωσε επίσης μεταξύ άλλων και πολλά βιβλία, όπως “Το Αρχαίο Ερωτικό Λεξιλόγιο”, για την αργκό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, “Ο κόσμος κατ’ εμέ”, “Χρονολόγιο της Ελληνικής Αρχαιότητας” κ.ά. Τιμήθηκε με το Μετάλλιο της Πόλεως του Παρισιού για τη συμβολή του στη διάδοση των ελληνικών γραμμάτων και τεχνών στη Γαλλία. Κατά διαστήματα αρθρογραφούσε, όπως για την σύζυγο του Μιτεράν, όπου πρόπερσι μεταξύ άλλων αναφέρεται και στον “ανθέλληνα Ντελόρ”. Όμως, πολύ ενδιαφέρον έχουν και οι συνεντεύξεις του προς το  lifo.gr και την Εφημερίδα των Συντακτών.