“Συναισθηματική Αξία”: Σκανδιναβικός κινηματογράφος, ψυχολογισμός μέχρις ανίας

Όταν αφεθεί όμως ελεύθερο κανένα στυλιζάρισμα, καμία άσκησις ύφους, καμία αφηγηματική δεξιοτεχνία δεν μπορεί να το γλιτώσει από το μονότονο της επανάληψης και το αδιέξοδο του στείρου θυμού. Κακόγουστο το θέαμα, κακαίσθητο το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα, όταν τα τρία κάτω, βασικά τσάκρα παίρνουν τη θέση της δημιουργικής πνευματικότητας και γελοιοποιούν την όποια μεγαλεπήβολη φιλοδοξία, χωρίς να εκτονώνουν το υπερφορτωμένο θυμικό και δίχως να επιτυγχάνεται η αρχική στοχοθεσία.

Ποιο είναι τελικά το “target group” σε όλες αυτές τις αδιέξοδες απομιμήσεις, επαναλήψεις, αναδομήσεις; Αναρωτιέμαι. Πάντως, όχι οι σημερινοί εξηντάρηδες (και άνω), που έχουν δει τα μεγαλουργήματα των ιδιοφυών δημιουργών σε πραγματικό χρόνο. Ίσως γι’ αυτό είμαστε πιότερο απαιτητικοί: γιατί είχαμε διεθνείς δασκάλους, γνώστες ερευνητές εμβριθέστατους, ακάματους μελετητές, που δεν επαναπαύονταν στις όποιες δάφνες τους, μήτε σε δήθεν μετανεωτερικές ευκολίες.

Σε λίγο, θα ξεχάσουμε και την “χρυσή τομή” και τις πυθαγόρειες αρμονικές και θα πλέουμε στο χάος τής πλέον ανεπί(σ)τρεπτης κακοφωνίας-κακοτεχνίας. Κρίμα και για το καλλιτεχνικό δυναμικό και για την μακρά ευοίωνη παράδοση τού σκανδιναβικού κινηματογράφου. Ας έφτιαχναν τουλάχιστον μια κωμωδία. Ο αυτοσαρκασμός είναι καλύτερος από την όποια αμηχανία. Κι ας θυμηθούμε την πολύ δική μας νεοελληνική φράση “Αμηχανία ψάλτου βηξ!”.

Έλεος! Λίγο χιούμορ βρε παιδιά. Τίποτα χειρότερο από τη μελοδραματική απαισιόδοξη σοβαροφάνεια. Αρκετά πραγματικά δράματα ζούμε καθημερινά. Ο πλανήτης μαστίζεται από πολέμους, από την κλιματική αλλαγή, από τη ρύπανση, από τα πλαστικά, από τα τοξικά… Ας μην εισβάλλουν και στην τέχνη μη ψυχωφελή δραματίδια. Γιατί τελικά, αντί για την πολυπόθητη ενσυναίσθηση και την περιλάλητη αυτοβελτίωση επιτυγχάνουν ακριβώς το αντίθετο. Η αηδία είναι το αντίθετο της αιδούς και η αοιδός όταν γράφεται με ήτα οδηγεί αναπόφευκτα στην ήττα.

Κατά τα άλλα, η “Συναισθηματική Αξία” είναι απόλυτα καλογυρισμένη ταινία επαγγελματικών προδιαγραφών. Συγχαρητήρια σε όλους τους συντελεστές για την αντοχή και την επιμονή τους. Ίσως πρέπει να δούμε το έργο αυτό εξ αντίθετο, όπως το …αρνητικό των παλαιών χημικών φιλμ….

Συναισθηματική Αξία

Affeksjonsverdi/Sentimental Value, 2025, Έγχρωμo, Διάρκεια: 133′, Δραματική, Νορβηγο-γερμανική

Η Νόρα είναι μια ανερχόμενη θεατρική και τηλεοπτική ηθοποιός, η οποία αρνείται πεισματικά την απροσδόκητη πρόταση του αποξενωμένου πατέρα της, καταξιωμένου κινηματογραφικού σκηνοθέτη, να πρωταγωνιστήσει στην επόμενη ταινία του. Η τεταμένη σχέση τους, όμως, θα περιπλακεί όταν σ’ αυτή μπλεχτούν η μικρή αδελφή της και η Αμερικάνα σταρ που παίρνει τελικά το ρόλο.

Σκηνοθεσία: Γιόακιμ Τρίερ

Με τους: Ρενάτε Ρέινσβε, Στέλαν Σκάρσγκαρντ, Ίνγκα Ιμπσντότερ Λίλεας και Ελ Φάνινγκ