Σκάβοντας οι Ουκρανοί για οχυρώσεις βρήκαν αρχαία ελληνική νεκρόπολη

Σύμφωνα με ρεπορτάζ της Ukrainska Pravda, ο τάφος (που παραπέμπει σε νεκρόπολη, όπως προαναφέραμε) εντοπίσθηκε σε σημείο που δεν αποκαλύπτεται λόγω του συνεχιζόμενου πολέμου, όμως είναι κοντά στο Νικολάεφ. Βρέθηκε κατά τη διάρκεια των εργασιών δημιουργίας τάφρων από έναν χειριστή εκσκαφέα της 123ης Ταξιαρχίας των Ουκρανών. Ο στρατιώτης παρατήρησε έναν μικρό αμφορέα να προεξέχει από μια φρεσκοσκαμμένη τάφρο, τον οποίο μετέφερε στο Περιφερειακό Μουσείο Τοπικής Ιστορίας του Νικολάεφ.

Οι ειδικοί του μουσείου διαπίστωσαν ότι το αγγείο ήταν ιωνικής προέλευσης και ήταν ειδικά κατασκευασμένο για τελετουργικούς σκοπούς για ταφικές τελετές. Περαιτέρω έρευνα στην τοποθεσία αποκάλυψε μια οινοχόη με μια μόνο λαβή και τρία στόμια, καθώς και ανθρώπινα λείψανα που οι ειδικοί πιστεύουν ότι τάφηκαν εκεί κατά τον έκτο ή τον πέμπτο αιώνα π.Χ.

«Πρόκειται για τελετουργικά αντικείμενα φτιαγμένα ειδικά για ταφές ελληνικού χαρακτήρα», είπε στην ουκρανική εφημερίδα ένας αρχαιολόγος του Εθνικού Πανεπιστήμιο Vasyl Sukhomlynskyi Mykolaiv ο οποίος τώρα υπηρετεί στον στρατό. «Το γεγονός ότι τα αγγεία είναι άθικτα υποδηλώνει ότι οι ταφέντες είχαν υψηλή κοινωνική θέση», πρόσθεσε ο ίδιος. Κατά την πρώτη χιλιετία π.Χ. οι αρχαίοι Έλληνες ίδρυσαν πολλές αποικίες στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας. Η πλησιέστερη στο σημείο που βρέθηκε ο τάφος αρχαία ελληνική πόλη, είναι η Ολβία η Ποντική (όλβιος σήμαινε ο “ευτυχής” και ο “ευλογημένος”) που ιδρύθηκε στις βορειοδυτικές ακτές του Εύξεινου Πόντου (Μαύρης Θάλασσας)  κατά τον 7ο αιώνα π.Χ. από Μιλησίους.

Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο και άλλους αρχαίους συγγραφείς βρισκόταν στις εκβολές του ποταμού  Υπανίου ενώ σύμφωνα με άλλους αρχαίους συγγραφείς βρισκόταν πιο ανατολικά, στις εκβολές του Δνείπερου που οι αρχαίοι Έλληνες ονόμαζαν Βορυσθένη. Στη διάρκεια του πολέμου έχουν βρεθεί και άλλες αρχαιότητες κατά την εκσκαφή τάφρων. Τέσσερις μήνες μετά την έναρξη του πολέμου το 2022 βρέθηκε στην Οδησσό αρχαιοελληνικό πλοίο και αμφορέας του 6ου αιώνα π.Χ.

Ολβία και Νικολάεφ

Η πόλη Νικολάεφ, που απέχει λίγα χιλιόμετρα από το ανατολικό μέτωπο και την Χερσώνα και είναι υπό ουκρανικό έλεγχο, βρίσκεται 4 χιλιόμετρα βορείως της αρχαίας Ολβίας. Είναι γνωστή με δύο ονόματα, τα οποία διαφέρουν στην προφορά. Το ουκρανικό όνομα της πόλης είναι Миколаїв ή Μικολάιβ. Το ρωσικό όνομα, είναι Никола́ев, ή Νικολάεφ.

Η πόλη ιδρύθηκε κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Ρωσοτουρκικού Πολέμου του 1787–1792 από τον πρίγκιπα Γκριγκόρι Ποτέμκιν ως Nikolaev και ήταν η τελευταία από τις πολλές πόλεις που ίδρυσε. Ο Ποτέμκιν ονόμασε την πόλη από τον Άγιο Νικόλαο, προστάτη των ναυτικών, την ημέρα της εορτής το οποίου (6 Δεκεμβρίου) είχε νικήσει τους Οθωμανούς στην πολιορκία του Οτσάκοφ όπου οι Ρώσοι έχασαν 20.000 άνδρες και οι Οθωμανοί 60.000. Το Οτσάκοφ βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα ανατολικά της αρχαίας Ολβίας.

 

Όσον αφορά στην Ολβία, οι αρχαιολόγοι πριν τον πόλεμο είχαν βρει αρχαίους οικισμούς. Το 2018 βρήκαν ένα βυθισμένο αρχαίο ελληνικό πλοίο κοντά στο Νικολάεφ. Οι Ουκρανοί ειδικοί εκτιμούν ότι «αυτό το αρχαίο ελληνικό πλοίο είναι ένα από τα παλαιότερα ευρήματα στη Βόρεια Μαύρη Θάλασσα». Εκτιμάται ότι το καράβι μετέφερε εμπορεύματα ή στην Ολβία ή στην αρχαία Χερσόνησο την Ταυρική (κοντά στην Σεβαστούπολη της Κριμαίας). Το 2015 είχε βρεθεί εκεί και βυζαντινό εμπορικό πλοίο.

Η ιστορία της πόλης

Η Ολβία πολιορκήθηκε το 331 π.Χ. από τον στρατηγό του Μεγάλου Αλεξάνδρου Ζωπυρίωνα, χωρίς τελικά αυτός να καταφέρει να την κυριεύσει, αν και της προκάλεσε μεγάλες καταστροφές. Τον 3ο αιώνα π.Χ. η πόλη αρχίζει να παρακμάζει. Συμπεριλήφθηκε στο βασίλειο του Πόντου, του Βασιλιά Μιθριδάτη (γύρω στο 150 π.Χ.) που προσπάθησε να έχει καλές σχέσεις με τους Σκύθες Σαρμάτες  και μετά η περιοχή του Κιμμέριου Βοσπόρου περιήλθε στους Ρωμαίους, με την Ολβία να έχει κάποια αυτονομία.

Η πόλη, η οποία ανήκε στη ρωμαϊκή επαρχία της Μοισίας, πιθανότατα εγκαταλείφθηκε τον 4ο αιώνα μ.Χ. αφού κάηκε δύο φορές κατά τη διάρκεια των Γοτθικών Πολέμων. Η Όλβία καταστράφηκε ολοσχερώς κατά την εισβολή των Ούννων τον 4ο αιώνα μ.Χ.

Απόδειξη του σημαντικού εμπορικού ρόλου της πόλης στην περιοχή είναι τα πολυάριθμα νομίσματα που εμφανίστηκαν κατά την πρώιμη περίοδο της. Αρχικά χυτεύονταν σε σχήμα ψαριού (τα λεγόμενα δελφίνια), τα οποία αντικαταστάθηκαν από χάλκινα νομίσματα που χυτεύτηκαν με την εικόνα του κεφαλιού της Αθηνάς και της Δήμητρας. Η πίσω όψη συνήθως δείχνει ένα δελφίνι ή έναν αετό με ένα δελφίνι στα νύχια του. Ορισμένα νομίσματα φέρουν το όνομα της πόλης ή κυβερνητών της.

Η Ολβία έχει χαρακτηριστεί ως αρχαιολογικός χώρος. Πριν από το 1901, η τοποθεσία ανήκε στους κόμητες Musin-Pushkin, οι οποίοι δεν επέτρεψαν καμία ανασκαφή ως γαιοκτήμονες στις τεράστιες εκτάσεις που κατείχαν. Οι πρώτες επαγγελματικές ανασκαφές πραγματοποιήθηκαν το 1901-15 και το 1924-26.