Σταύρος Ξαρχάκος: Από τον Πόντο έως την Κρήτη

Παρακολουθήσαμε, στις 7 Ιουνίου, στο ανοιχτό θέατρο της Μονής Λαζαριστών στη Δυτική Θεσσαλονίκη, μια μοναδική, αξέχαστη συναυλία. Συμμετείχαμε σ΄ ένα συγκλονιστικό μουσικό γεγονός με δημιουργό, εμπνευστή, μαέστρο, καθοδηγητή τον μεγαλύτερο εν ζωή Έλληνα δημιουργό μουσικοσυνθέτη, μεταξύ των μεγαλύτερων στον Κόσμο, το Σταύρο Ξαρχάκο!

Με χαρακτηριστικό τίτλο: ‘’Από τον Πόντο ως την Κρήτη’’, ο Σταύρος Ξαρχάκος σπουδαίος κάτοχος της πολύμορφης και πολυκύμαντης ελληνικής παραδοσιακής μουσικής, βαθύς γνώστης τόσο των κλασσικών όσο και των σύγχρονων, αλλά και των λαϊκών ρευμάτων, με κύρος, με ευθύνη, με αγάπη και παλλόμενο ψυχισμό, φιλοτέχνησε, διέπλασσε και ξεδίπλωσε ένα μουσικό στερέωμα!

Οδήγησε μέσα σ΄ αυτό το στερέωμα, σ΄ ένα ανεπανάληπτο ταξίδι, με μια διαλεκτική δύναμη ακραίων αντοχών, με ένα πάθος ονειρικό και με μια σπάνια δημιουργικότητα όχι μόνο μια καταπληκτική ορχήστρα σπουδαίων μουσικών, όχι μόνο τρεις εξαίρετους, κορυφαίους στα είδη τους εκτελεστές-τραγουδιστές, αλλά και τους εκατοντάδες ανθρώπους που κατέκλυσαν ασφυκτικά χθες τον αύλειο, θεατρικό χώρο της Μονής Λαζαριστών (και μετά το τέλος της συναυλίας συγκινημένοι, με το βάλσαμο ακόμα στην ψυχή τους, δεν έλεγαν να φύγουν…)!

Ο Σταύρος Ξαρχάκος, μέγας κανόναρχος και μέχρι το τελευταίο του κύτταρο Έλληνας του Πόντου, της Κρήτης, της Πίνδου, των θαλασσών, των βουνών, της λύρας ποντιακής και κρητικής, του μοιρολογιού, του πανηγυριού, του ξεριζωμού, της λεβεντιάς, του έρωτα και του ξεφαντώματος ανέδειξε σ΄ όλους μας τις ακατάλυτες αξίες της ελληνικής μουσικής και δημοτικής παράδοσης και παιδείας. Όταν μάλιστα αυτά δεν εννοούνται – και δεν είναι – είδη μουσειακά, αποστεωμένα, αλλά συνδεδεμένα με ποιότητα, τέχνη και σεβασμό με τον σύγχρονο κόσμο αποτελούν διαχρονικά, λειτουργικά, κινητήρια, ιδεολογικά στοιχεία διαμόρφωσης ήθους, αισθητικής και συνειδήσεων!

“Σηκώνει τις μεγάλες Πέτρες“!

Δεν μπορεί, ασφαλώς, να μην υπογραμμισθεί η υπευθυνότητα, το καλλιεργημένο υπέροχο ταλέντο, η αρτιότητα εκτέλεσης, το δέσιμο και το δώσιμο στην ουσία, στα μηνύματα και τις απαιτήσεις της παράστασης: της Ηρούς Σαϊα, του Αλέξη Παρχαρίδη, του Δημήτρη Αποστολάκη! Τριών τραγουδιστών με προσωπικότητα και τη δική του ομορφιά ο καθένας!

Δεν πρέπει, επίσης, να παραληφθεί – κάτω από την συγκλονιστική διεύθυνση και με τις επιλογές του Σταύρου Ξαρχάκου – η πολύ υψηλή απόδοση, η τελειότητα των επιδόσεων όλων των μουσικών, ιδιαίτερα μάλιστα σε μουσικά μέρη της συναυλίας που απαιτούσαν την μέγιστη δεξιοτεχνία, τον απόλυτο συντονισμό ή την πιο λεπτεπίλεπτη απόχρωση!

Έχω δει σχεδόν όλες τις συναυλίες του Σταύρου Ξαρχάκου, που έχει πραγματοποιήσει στη Θεσσαλονίκη (από τη Μεταπολίτευση και μετά). Ακόμα κι όταν ζούσαν και δημιουργούσαν ο ανεπανάληπτος Μίκης και ο ασύγκριτος Μάνος, είχα – και σε ψηλότερο βαθμό έχω και τώρα – την άποψη ότι ο Ξαρχάκος έχει μέσα του, και μέσα στη Μουσική του, ένα αξεπέραστο, διαπεραστικό σε νου και σώμα, νεύρο, μια αρχαία, σχεδόν αιώνια Δόνηση, μια ‘Ελικα που σε εκτινάσσει σε άλλο Γαλαξία…

Και, πάντα, τον αισθανόμουνα ως έναν από τους τρεις της Αγίας Ελληνικής Μουσικής Τριάδας. Τώρα, καθώς, μάλιστα, διανύει το 84ο έτος (!) του πυκνού και πολύμορφου βίου του – και καθώς έχω (και έχουμε ορφανέψει από τους άλλους δύο της Τριάδας) – κάθε έργο του, κάθε συναυλία του, κάθε λόγος του, κάθε πρωτοβουλία του, κάθε πράξη του έχουν μοναδικό βάρος και ιδιαίτερη αξία! Εσύ, πλέον, τώρα, μόνο εσύ, Σταύρο Ξαρχάκο, όπως θα έλεγε κι ο Ποιητής: «σηκώνεις τις μεγάλες Πέτρες»!

Μη χάσετε αυτή τη συναυλία, όπου κι όταν ανεβεί, όπου κι αν βρεθείτε… Μη χάσετε τον Σταύρο Ξαρχάκο! Να τον δείτε, να τον ζήσετε, να τον θαυμάσετε να διευθύνει! Να διευθύνει, να ”συνομιλεί” με κάθε μουσική του νότα και με κάθε συντελεστή επί σκηνής, να απαγγέλει κάθε στίχο συγκλονισμένος, να γίνεται πρωταγωνιστής, άλλοτε ενός αρχαίου δράματος κι άλλοτε μιας υπερβατικής ατμόσφαιρας. Να μεταδίδει την έξαψη και το φως… Και, τελικά, να πετάει προς το Άπειρο των Μουσών και του Σύμπαντος!

Ευχαριστούμε, Σταύρο Ξαρχάκο, ολόψυχα!