Τί ανακάλυψε η σκαπάνη στο ναό της Αμαρυσίας Αρτέμιδος

Σημαντικά ευρήματα ανακοινώθηκαν από τις φετινές ανασκαφές στον ναό της Αμαρυσίας Αρτέμιδος κοντά στην Αμάρυνθο της Εύβοιας, όπου πριν από λίγα χρόνια είχαν βρεθεί κτήρια των κλασικών και ελληνιστικών χρόνων. Ανάμεσα στα νέα ευρήματα των ελληνοελβετικών ανασκαφών, είναι μια σφραγίδα- δαχτυλίδι με μπλε σκαραβαίο και αγαλματίδιο γυναίκας.

Φέτος συνεχίστηκε η ανασκαφή του υστεροαρχαϊκού ναού και ολοκληρώθηκε εκείνη του αποθέτη, ο οποίος αποκαλύφθηκε το 2020 στα θεμέλιά του και περιείχε εκατοντάδες αναθήματα. Ο αποθέτης είναι ένα σύνολο αντικειμένων συμβολικής σημασίας, που σηματοδοτεί την έναρξη κατασκευής ενός ναού και την θεμελίωσή του. Επίσης, συνεχίστηκε η έρευνα στα θεμέλια του πρώτου αρχαϊκού ναού και στο άδυτό του. Σε αυτό βρέθηκαν χάλκινες φιάλες, κοσμήματα, όπως μία σφραγίδα από φαγεντιανή σε σχήμα σκαραβαίου πάνω σε ασημένιο δαχτυλίδι, δύο χάλκινες ασπίδες, αλλά και σιδερένιος διπλός πέλεκυς και σιδερένιο σπαθί, που πιθανόν να χρησιμοποιείτο για θυσίες.

Οι αρχαιολόγοι εκτιμούν ότι μετά την καταστροφή του πρώτου αρχαϊκού ναού, ο χώρος αναδιαμορφώθηκε με την κατασκευή τοίχων από ωμόπλινθους. Ο πλούσιος αποθέτης αναθημάτων του τελευταίου τέταρτου του 6ου αιώνα π.Χ. συσχετίζεται πιθανότατα με την κατασκευή ενός δεύτερου αρχαϊκού ναού, όπου βρέθηκαν φέτος τα προαναφερόμενα. Εκεί βρέθηκε και ένα λίθινο αγαλματίδιο ύψους 31 εκατοστών, το οποίο χρονολογείται στην αρχαϊκή περίοδο και αναπαριστά μία γυναικεία μορφή που κρατά στην αγκαλιά της ένα ζώο –ίσως ελαφάκι.

Σε υστερότερα των υστεροαρχαϊκών χρόνων στρώματα ανακαλύφθηκαν δύο θραύσματα χάλκινων αγαλμάτων: τα δάχτυλα ποδιού από άγαλμα σε φυσικό μέγεθος και τμήμα ενδύματος.

Ανατολικά του ναού συνεχίστηκε η ανασκαφή σε κτήριο του 7ου αιώνα π.Χ., το οποίο χρησιμοποιήθηκε κατά την αρχαϊκή περίοδο ως όριο του τεμένους, αλλά και ως είσοδος προς το ιερό. Κάτω από το κτήριο αυτό βρέθηκε η συνέχεια ενός ισχυρού τοίχους, προς το παρόν άγνωστης χρήσης, που χρονολογείται από τον 11ο αιώνα π.Χ., αλλά και τα κατάλοιπα κτισμάτων της γεωμετρικής εποχής.

Στο λόφο των Παλαιοεκκλησιών έγιναν νέες ανασκαφές για να διερευνηθεί περισσότερο ο προϊστορικός οικισμός που έχει βρεθεί εκεί προ δεκαετίας. Στις τέσσερις τομές που ανασκάφηκαν το 2021 και 2022 στην περιοχή αυτή εμφανίζεται η εικόνα ενός σημαντικού οικισμού της Πρώιμης εποχής Χαλκού, δηλαδή της 3ης χιλιετίας π.Χ. Φαίνεται πως οι κάτοικοι του οικισμού αυτού είχαν επαφή με τις Κυκλάδες και άλλες περιοχές. Αυτός ο οικισμός αναφέρεται και σε πινακίδα Γραμμικής Β γραφής από το ανάκτορο της Θήβας.

Τα στρώματα της 2ης χιλιετίας π.Χ., και ιδιαίτερα της Μυκηναϊκής εποχής, όμως, φαίνεται να σώζονται μόνο αποσπασματικά λόγω διάβρωσης. Τα κατάλοιπα της 3ης χιλιετίας καλύπτονται στα περισσότερα σημεία αμέσως από βυζαντινά και μεταβυζαντινά κτίσματα. Κατά τα Μεσαιωνικά χρόνια δημιουργήθηκε εκ νέου ένας οικισμός στον λόφο, γεγονός που συνέβαλε στην καταστροφή των καταλοίπων του εγκαταλειμμένου πλέον ιερού της Αρτέμιδος. Στη φετινή ανασκαφή συμμετείχαν περισσότεροι από 70 αρχαιολόγοι, συντηρητές και φοιτητές αρχαιολογίας από την Ελβετία, την Ελλάδα και άλλες χώρες, εργάτες και ειδικοί μελετητές.