Τι απέγιναν οι προτομές Ελλήνων βασιλέων
01/12/2022
Πρωτοσέλιδη στο φύλλο της 4ης Οκτωβρίου 1985 της εφημερίδας “Ελεύθερη Ώρα”, που την εξέδιδε ο Γρηγόρης Μιχαλόπουλος (1938-2013), εμφανίζεται η είδηση ότι από το αμφιθέατρο της Σχολής Αναβρύτων στην Κηφισιά “γκρεμίστηκε” η προτομή του βασιλιά Παύλου (1901-1964).
Η συγκεκριμένη προτομή είναι έργο του καταγόμενου από την Τήνο γλύπτη, καθηγητή της Πλαστικής από το 1960 στη Σχολή Αρχιτεκτόνων του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου Λάζαρου Ι. Λαμέρα (1911-1998). Ο ίδιος είχε φιλοτεχνήσει την προτομή του Παύλου σε χαλκοκασσίτερο, που την αποκάλυψε σε επίσημη τελετή στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο στις 3 Μαρτίου 1966 ο γιος του, τέως βασιλιάς Κωνσταντίνος (γ. 1940).
Στην τελετή παρέστησαν η μητέρα του Φρειδερίκη (1917-1981) και οι αδελφές του πατέρα του, θείες του Ελένη (1896-1982) και Ειρήνη (1904-1974), όπως μας πληροφορεί η εφημερίδα “Η Καθημερινή”, στις 8 Μαρτίου 1966. Είχε προηγηθεί η απονομή από τον Παύλο του Ταξιάρχου του Φοίνικος στον γλύπτη κατά τα αποκαλυπτήρια του ηρώου των Μπιζανομάχων, στις 21 Φεβρουαρίου 1963.
Φαληρέας, Δημητριάδης, Γεωργαντής
Η προτομή των Αναβρύτων δωρήθηκε το 2019 από τον Σύλλογο Αποφοίτων Εθνικού Εκπαιδευτηρίου Αναβρύτων στο Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών, όπου και εκτίθεται. Το 1948 ο Βάσος Φαληρέας (1904/5-1979) παρουσίασε στην οργανωμένη από το Εθνικό Ίδρυμα (του οποίου προήδρευε ο Παύλος) “Πανελλήνιο Καλλιτεχνική Έκθεσι” στο Ζάππειο γύψινο πρόπλασμα, μάλλον προτομής του διαδόχου Κωνσταντίνου, το οποίο λανθάνει.
Ένας άλλος γλύπτης, ο παραγωγικός Γεώργιος Δημητριάδης ο Αθηναίος (1880-1941) δούλεψε το 1917 τη μαρμάρινη προτομή του βασιλιά Κωνσταντίνου Α΄/ΙΒ΄ (1868-1923) για την Αίθουσα Τελετών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Η προτομή φυλάσσεται στο Μουσείο Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Στους φιλοβασιλικούς γλύπτες προτομών, με ιδιαίτερη προτίμηση στον Κωνσταντίνο ΙΒ΄/Α΄, πρέπει να καταταγεί και ο επίσης εργατικός γλύπτης Νικόλαος Π. Γεωργαντής (1883-1947), καθώς μαρμάρινα αντίγραφα της μαρμάρινης προτομής του Κωνσταντίνου φιλοτέχνησε για τα γραφεία του παλατιού, για το Υπουργείο Διοικήσεως Πρωτευούσης, για γραφεία λαϊκών πολιτικών συλλόγων, για τη Νομαρχία και το Δημαρχείο Λαρίσης και για το Δημαρχείο Βόλου.
Το γύψινο πρόπλασμα της μαρμάρινης προτομής του Κωνσταντίνου φυλασσόταν στο Μουσείο Γλυπτών και Ομοιωμάτων Λουκίας Γεωργαντή, στο Μετς, στην οδό Αναπαύσεως 20 και Τιμολέοντος 2, το οποίο ανήκει στον Δήμο Αθηναίων, αλλά χωρίς να είναι επισκέψιμο. Ο Γεωργαντής δεν παρέλειψε να δημιουργήσει και μαρμάρινη προτομή του πατέρα του Κωνσταντίνου ΙΒ΄/Α΄, του Γεώργιου Α΄ (1845-1913).
