Τί συνέβη με το σίριαλ για τα Γλυπτά του Παρθενώνα

Εδώ και δύο μήνες φημολογείται ότι έκλεισε ουσιαστικά μία μειωτική για την Ελλάδα συμφωνία μεταξύ του υπουργείου Πολιτισμού και του Βρετανικού Μουσείου για τα Γλυπτά του Παρθενώνα (τα πρώην “Ελγίνεια”). Αγκάθι για πολλούς παραμένει το γεγονός ότι οι Βρετανοί επιμένουν σε δανεισμό και πολιτιστικές ανταλλαγές (“θα σας τα δανείσω αν μου δανείσετε σπάνια εκθέματα”) και οι Έλληνες έχουν τις εύλογες ενστάσεις τους, αφού θέλουν οριστικό επαναπατρισμό των μαρμάρων που έκλεψε ο κόμης του Έλγιν.

Η μία μερίδα πορεύεται με το σκεφτικό του “μπρος στο ολότελα κλπ” και η άλλη θεωρεί ότι είναι καλύτερα να μην έρθουν τα Γλυπτά, αν σε αντάλλαγμα μέσω του δανεισμού αναγνωρίζεται έμμεσα η βρετανική κυριότητα. Πάντως, το ελληνικό υπουργείο διέψευσε το ρεπορτάζ του αμερικανικού μέσου ενημέρωσης Bloomberg περί επικείμενης συμφωνίας – δημοσίευμα που φανερά αβαντάρει τους Βρετανούς, παραπέμποντας σε ελληνοαμερικανική συμφωνία.

Με εκείνην, σπανιότατα 161 εκθέματα Αμερικανού συλλέκτη αναγνωρίστηκαν μεν ως ελληνικά στις ΗΠΑ, αλλά εκτίθενται στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης και μόνον εννέα από αυτά δόθηκαν για έκθεση στην Ελλάδα. Μια μέρα μετά το Bloomberg ανάλογο δημοσίευμα είχε και η ιταλική La Repubblica και οι Times του Λονδίνου. Παρόμοια ρεπορτάζ είχαν δει το φως της δημοσιότητας και τον περασμένο Νοέμβριο στο BBC και στα “Νέα”.

Η ιταλική εφημερίδα La Repubblica αναφέρεται σε “κλάδο ελαίας” των Βρετανών και συγκεκριμένα του προέδρου του Βρετανικού Μουσείου και πρώην υπουργού Oικονομικών Τζορτζ Όσμπορν, που είχε… την καλοσύνη να προσφέρει δάνειο μακράς διαρκείας με αντάλλαγμα η Ελλάδα να στέλνει στο Λονδίνο σπάνιες αρχαιότητες (που δεν έχουν εκτεθεί ποτέ εκτός Ελλάδος), κάνοντας… σκόντο: Αυτές οι αρχαιότητες δέχεται να… δανείζονται για μικρότερο χρονικό διάστημα, από ό,τι τα Γλυπτά του Παρθενώνα

Και το ιταλικό έντυπο θεωρεί την πρόταση των Βρετανών ρεαλιστική, δεδομένου ότι έχουν και οι Ιταλοί στα Μουσεία τους πολλές ελληνικές αρχαιότητες και έργα τέχνης άλλων λαών, οπότε δεν θέλουν διεθνή δεδικασμένα που αργά ή γρήγορα θα θίξουν και εκείνους.

Δανεικά κι αγύριστα;

Η αξιωματική αντιπολίτευση εξέδωσε ανακοίνωση ότι η Ελλάδα βαφτίζει επαναπατρισμό τον απλό δανεισμό. Ο ΣΥΡΙΖΑ αναφέρεται σε “μυστική διπλωματία” και στη μετατροπή ενός πολιτιστικού θησαυρού σε επικοινωνιακό παιχνίδι της ΝΔ. Εκφράζει δε φόβους ότι η κυβέρνηση αναγνωρίζει την βρετανική κυριότητα στα Γλυπτά και επί της ουσίας παζαρεύει τον δανεισμό τους για προεκλογικές σκοπιμότητες, βαφτίζοντας τον επαναπατρισμό των γλυπτών.

Το υπουργείο Πολιτισμού απάντησε ότι «δεν αναγνωρίζει στο Βρετανικό Μουσείο νομή, κατοχή και κυριότητα των Γλυπτών, καθώς αποτελούν προϊόν κλοπής» και κατηγόρησε τον ΣΥΡΙΖΑ ότι ψεύδεται και ότι πολεμά την εθνική προσπάθεια, χωρίς όμως να διαψεύδει τα περί δανεισμού. Αφήνει να εννοηθεί ότι προσπαθεί για δανεισμό χωρίς προσδιορισμένη ημερομηνία επιστροφής (δηλαδή επ’ αόριστον) αλλά πάντως για δάνειο επί της ουσίας.

Η ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού αναφέρει αναλυτικά τα εξής: «Η κυβέρνηση, από την αρχή της θητείας της, κινείται με σοβαρότητα, υπευθυνότητα, ευαισθησία και αποτελεσματικότητα, προκειμένου να υλοποιηθεί ο εθνικός στόχος της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Αθήνα και της επανένωσης τους στο Μουσείο της Ακρόπολης. Αυτό αναμφίβολα τεκμαίρεται από σειρά γεγονότων των τελευταίων δύο ετών:

Από την απόφαση της ΟΥΝΕΣΚΟ, τον Σεπτέμβριο 2021, και την οριστική (sine die) επανένωση του θραύσματος Fagan, ως την μεταστροφή και τη στήριξη του ελληνικού αιτήματος από τη διεθνή κοινή γνώμη. Επαναλαμβάνουμε, για μια ακόμη φορά, την πάγια θέση της χώρας μας ότι δεν αναγνωρίζει στο Βρετανικό Μουσείο νομή, κατοχή και κυριότητα των Γλυπτών, καθώς αποτελούν προϊόν κλοπής.

Επομένως, ας σταματήσει η αξιωματική αντιπολίτευση να κορυβαντιά. Θα περιμέναμε σε αυτή την εθνική προσπάθεια να μείνουν στην άκρη οι μικροκομματικοί υπολογισμοί και να υπάρχει συστράτευση όλων. Δυστυχώς δεν το βλέπουμε. Για κάποιους πρώτος στόχος είναι η φθορά της κυβέρνησης, ακόμη και με ψέματα, αδιαφορώντας αν κάνουν ζημιά στη χώρα. Κρίμα».

Τί λέει ο ΣΥΡΙΖΑ

Η τομεάρχης Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ Σία Αναγνωστοπούλου νωρίτερα είχε αναφέρει σε σχετική ανακοίνωση τα εξής: «Φαίνεται να υπάρχει μια θεμελιώδης παρανόηση στο μυαλό του κυρίου Μητσοτάκη και της κυρίας Μενδώνη: Οι πολιτιστικοί θησαυροί και η ιστορία αυτού του τόπου δεν είναι τσιφλίκι τους και η επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα δεν είναι επικοινωνιακό παιχνιδάκι για τον προεκλογικό αγώνα της ΝΔ. Είναι πρωτίστως μια πράξη ηθικής διευθέτησης που παίρνει οικουμενική διάσταση.

Είναι ανεπίτρεπτο ο πρωθυπουργός και η υπουργός πολιτισμού, μόνοι τους και με κρυφές συνεννοήσεις να διευθετούν αυτό το κορυφαίο διεθνώς ζήτημα πολιτιστικής κληρονομιάς. Δυστυχώς όμως, στην περίπτωση της κυβέρνησης Μητσοτάκη​, φαίνεται πως οι όροι του κοινωνικού συμβολαίου έχουν απολύτως παραβιαστεί, το ίδιο το θεμέλιο της δημοκρατίας συνθλίβεται. Προειδοποιούμε για τελευταία φορά, μυστική διπλωματία σε στιλ 19ου αιώνα, μεταξύ μεγιστάνων και άλλων “μεγάλων κεφαλών”, δεν θα την ανεχτούμε. Συμφωνίες εν κρυπτώ με τις οποίες ο δανεισμός και η εκχώρηση του εθνικού μας πλούτου βαφτίζονται “επιστροφή” και “επαναπατρισμός”, δεν θα τις επιτρέψουμε.

Αυτή η πολιτική της ανταλλαγής αρχαιοτήτων ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Βρετανία που υποκρύπτει την αναγνώριση, μέσω του δανεισμού, της ιδιοκτησίας των Γλυπτών του Παρθενώνα στο Βρετανικό μουσείο, συνιστά υποχώρηση από την εθνική γραμμή για την επιστροφή τους».

Κωλυσιεργούν οι Βρετανοί

Υπενθυμίζεται ότι οι Βρετανοί κωλυσιεργούν προτάσσοντας τον νόμο του 1963 που απαγορεύει την εκχώρηση αντικειμένων του Μουσείου και λένε ότι… δεν θέλουν να παρανομήσουν. Ομως δεν πρόκειται για το Σύνταγμα της χώρας τους, αλλά για ένα νομοθετικό πλαίσιο που μπορεί να αλλάξει κυριολεκτικά μέσα σε μία ώρα. Είναι δηλαδή απόφαση της βρετανικής κυβέρνησης να μην αλλάζει το νόμο, διότι αν το Βρετανικό Μουσείο δώσει τα Γλυπτά θα δημιουργηθεί δεδικασμένο και θα κληθεί να επιστρέψει σχεδόν όλα τα εκθέματά του στις χώρες από όπου αυτά αρπάχτηκαν.

Ο πρόεδρος του Βρετανικού Μουσείου υποστηρίζει ότι με αυτή τη συμφωνία βγαίνουν όλοι κερδισμένοι και ότι «η διευθέτηση παρακάμπτει το εμπόδιο της εντολής που υπάρχει και η οποία αναφέρει ότι οι επίτροποι του Βρετανικού Μουσείου είναι ιδιοκτήτες των ζωφόρων και απαγορεύεται από το νόμο να τις εκχωρήσουν. Το νομικό κώλυμα ξεπερνιέται με την ευρηματική χρήση της μεθόδου του μακροπρόθεσμου δανείου», υποστηρίζει ο Όσμπορν.

Όπως φαίνεται αυτή η λύση προβάλλεται διεθνώς, πιθανόν και ως έμμεση άσκηση πίεσης προς την ελληνική κυβέρνηση να δεχτεί το δάνειο ως ρεαλιστική λύση, καλύτερη του τίποτα και να φύγει από τη μέση ένα σημείο τριβής μεταξύ Βρετανίας και Ελλάδας. Ομως το θέμα είναι ότι πολλοί Έλληνες θεωρούν ότι ρεαλιστικά το θέμα μπορεί να μείνει να “σέρνεται” όπως σήμερα, γιατί είναι χειρότερο να φέρονται ότι δανείστηκαν από εκείνους που τους έκλεψαν…