“Το Υπόγειο” του Ντοστογιέφσκι: Μια παράσταση μεταξύ φωτός και σκότους

Σπανίως έχω δει (κι ακούσει) ηθοποιό να ανεβοκατεβαίνει τις οκτάβες, να εκρήγνυται και να επιφυλάσσεται, να συστρέφεται και να ανελίσσεται, να παίζει μελοδραματικά και ταυτόχρονα αποστασιοποιημένα, να κινητοποιεί τον θεατή ενώ ο ίδιος φαίνεται αδιάφορος, να διακωμωδεί τις πλέον τραγικές στιγμές και να σχολιάζει φιλοσοφικά χωρίς να ειρωνεύεται, να σαρκάζει, να υβρίζει. Αυτό απαιτεί δεξιοτεχνία σπάνια που (δι-)είδε ο Diderot διατυπώνοντας το περίφημο “παράδοξό” του.

Η πάλαι ποτέ “Θεία Κωμωδία” γίνεται μετά τον Διαφωτισμό “Ανθρώπινη Κωμωδία” και ο μέγιστος δραματικός ποιητής Ντοστογιέφσκι την αναβαθμίζει σε τραγικωμωδία προσδίδοντάς της κάτι από την παλιά της αίγλη. Δεν νοσταλγεί τον όποιο Θεό αλλά διεκτραγωδεί τις παράπλευρες απώλειες από την κατάρρευση της θρησκευτικής πίστης. Όπως στον περίφημο κι ανεπανάληπτο τολμηρό μονόλογο του “Μεγάλου Ιεροεξεταστή” από τους “Αδελφούς Καραμαζώφ” σχολιάζει εκ των έσω το “δίκαιο” τού ομιλούντος προσώπου.

Ο ήρωας του “Υπογείου” έχει στοιχεία και από τον “Ηλίθιο” και από τον “Παίκτη” και από τον αντιήρωα ενοχικό δολοφόνο από το “Έγκλημα και Τιμωρία”. Είναι ένας άθλιος, ένας χαμένος που αναβιβάζεται σε δυσθεώρητα θεολογικά-θεοκρατικά ύψη χάρη στις τύψεις που βαραίνουν την συνείδησή του, αποδεικνύοντας έτσι εμμέσως (ως “αυτεπαληθευόμενη προφητεία”) την ύπαρξη τού Θείου Σπινθήρα, της “Εγώ Ειμί Παρουσίας”, τού “Ανώτερου Εαυτού” ακόμα και στον πλέον ξεπεσμένο (κοινωνικά) άνθρωπο.

Ο σκηνοθέτης Παναγιώτης Αγγελόπουλος στήνει ένα μπαρόκ ηχητικό τοπίο με βαρυφορτωμένη όψη και σωματοποιημένες σκεπτομορφές χορογραφώντας τες κάπου ανάμεσα στις σαιξπηρικές Μάγισσες-Μοίρες, στις αισχύλειες Ερινύες και στις ημιδαιμονικές υπάρξεις από την Βαλπουργία Νύχτα τού “Φάουστ”. Μόνον που εδώ δεν πρόκειται για καρικατούρες μήτε για φιγούρες ψυχολογικού θρίλερ ούτε καν για μεσαιωνικά κατάλοιπα τερατώδους κουκλοθεάτρου. Στην ελληνική “όψι” δεν χωράνε σκοτεινιές τέτοιου τύπου. Ακόμα και το “δαιμονικό” είναι πτωχό. Τα μισοανθρώπινα όντα είναι απλώς ακίνδυνοι φτωχοδιάβολοι που κινούνται μεταξύ γελοίου και παρωδίας. Ο ανελέητος μεσογειακός ήλιος δεν επιτρέπει βαθιές φωτοσκιάσεις…

Έτσι η όλη παράσταση κουρδίζεται κάπου ανάμεσα στο θέατρο σκιών, στο μελόδραμα, στην λελογισμένη παρωδία τής αρχαίας τραγωδίας, στην δραματοποίηση μιας λογοτεχνίας ψυχογραφικής.

Τα πρόσωπα είναι μάλλον “τύποι” αποστεωμένοι και διαχρονικοί. Είναι μοιραίοι και ανύποπτοι, ανένοχοι και συνένοχοι, απαθείς αλλά και δραστήριοι… Κι όταν κάνουν το απονενοημένο διάβημα να επιλέξουν αξιοποιώντας το χριστιανικό δώρο της θείας βουλήσεως θα ήθελαν – εκ των υστέρων – να είχαν επιλέξει την ανατολίτικη φιλοσοφική απραξία ως την ασφαλεστέρα οδό…

Από τις πιο σημαντικές “εμπορικές” παραστάσεις με ποιοτικό πρόσημο αξιοσημείωτο… Το πλατύ λαϊκό κοινό μπορεί να αναμειχθεί με τους ψαγμένους διανοούμενους και να παρασυρθούν σε άλλα κοσμικά ρεύματα ανάλογα με την συνδημιουργική τους επάρκεια.

Δείτε το. Μην το χάσετε. Σας το συστήνω ανεπιφύλακτα. Κι αμέσως μετά διαβάστε το βιβλίο. Ή προηγουμένως, εάν προτιμάτε…
Έτσι είναι αν έτσι ΔΕΝ νομίζετε (πληροφορίες από το Δελτίο Τύπου).

---

Ταυτότητα Παράστασης

Πρωταγωνιστούν: Δημήτρης Πιατάς & Κατερίνα Μισιχρόνη
Συμμετέχει ο Κωνσταντής Ζημιανίτης και ομάδα χορού.

Σκηνοθεσία – Θεατρική προσαρμογή: Πάνος Αγγελόπουλος
Μουσική: Δημήτρης Παπαδημητρίου
Χορογραφία: Άρτεμις Ιγνατίου

Κοστούμια: Ανδρομάχη Μοντζολή

Σκηνικά : Γιάννης Ζημιανίτης

Βοηθός Σκηνοθέτη: Kατερίνα Πανταζοπούλου

Videoart:Τάσος Ψαλιδάκης &Νίκος Μυλωνάς

Φωτογραφίες:Κοσμάς Ινιωτάκης

Επικοινωνία-Δημόσιες σχέσεις Μαρία Καλίτση
Παραγωγή: Sound& Picture Theatre Production – Humanergon A.M.K.E.

Πληροφορίες

Από 20 Ιανουαρίου έως 10 Απριλίου 2025
Θέατρο Βρετάνια, τηλ. 210 -3221579

Πανεπιστημίου 7, Αθήνα 10564

Ημέρες & ώρες παραστάσεων:
Δευτέρα – Τρίτη – Τετάρτη: 20:30

Διάρκεια: 90 λεπτά

Τιμές Εισιτηρίων: 15€, 20€, 22€
Ειδικές τιμές για φοιτητές, δασκάλους ακαδημαϊκούς, πολιτιστικούς συλλόγους, ανέργους κ.ά. (στο ταμείο του θεάτρου)

Προπώληση:

https://www.more.com/gr-el/tickets/theater/to-ypogeio-tou-f-ntostogiefski/

Στο ταμείο του θεάτρου τις ημέρες της παράστασης

Ημέρες και ώρες ταμείου: Πέμπτη έως Κυριακή 10:30-1:30 &5:30-9:30

Συντελεστές
“Το Υπόγειο” του Φιόντορ Ντοστογιέφσκι
Πρωταγωνιστούν: Δημήτρης Πιατάς & Κατερίνα Μισιχρόνη
Συμμετέχει ο Κωνσταντής Ζημιανίτης και ομάδα χορού.

Σκηνοθεσία – Θεατρική προσαρμογή: Πάνος Αγγελόπουλος
Μουσική: Δημήτρης Παπαδημητρίου
Χορογραφία: Άρτεμις Ιγνατίου

Κοστούμια: Ανδρομάχη Μοντζολή

Σκηνικά : Γιάννης Ζημιανίτης

Βοηθός Σκηνοθέτη: Kατερίνα Πανταζοπούλου

Videoart:Τάσος Ψαλιδάκης & Νίκος Μυλωνάς

Φωτογραφίες:Κοσμάς Ινιωτάκης

Επικοινωνία-Δημόσιες σχέσεις Μαρία Καλίτση
Παραγωγή: Sound& Picture Theatre Production – Humanergon A.M.K.E.