Το μετέωρο βήμα για την προσέλκυση κινηματογραφικών παραγωγών

Γράφει ο Σπύρος Ταραβήρας  – 

Χωρίς αμφιβολία, το σχέδιο νόμου του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης “Επιτάχυνση και απλούστευση της ενίσχυσης οπτικοακουστικών έργων, ενίσχυση της Ψηφιακής Διακυβέρνησης και άλλες διατάξεις” για την τροποποίηση του Νόμου 4487/2017, το οποίο παρουσίασε ο υπουργός Κυριάκος Πιερρακάκης, δείχνει ένα ρεαλισμό ως προς τις συνθήκες που αφορούν στην προώθηση της παραγωγής οπτικοακουστικών έργων και στην προσέλκυση επενδύσεων.

Όμως, για να αποδώσει η νέα προσπάθεια χρειάζεται μια ευρύτερη αναδιάρθρωση της οπτικοακουστικής αγοράς, η οποία πάσχει από δραματικές στρεβλώσεις. Το νομοσχέδιο δείχνει επίσης μια σχετικά γρήγορη αντιμετώπιση των προβλημάτων που φέρει εκ γενετής το ΕΚΟΜΕ (Εθνικό Κέντρο Οπτικοακουστικών Μέσων και Επικοινωνίας), αλλά και την πολιτική βούληση για την ενίσχυση του κλάδου.

Το νομοσχέδιο προβλέπει αύξηση του cash rebate (πρόκειται για ένα ποσό που επιστρέφεται μέσω έκπτωσης ή επιστροφής χρημάτων που έχουν ήδη δαπανηθεί στην ελληνική επικράτεια) από 35% σε 40% επί των επιλέξιμων δαπανών της παραγωγής. Επίσης, διευρύνεται το σύνολο των δικαιούχων ενίσχυσης, ενώ συντομεύεται χρονικά η διαδικασία ελέγχου σε σημαντικό βαθμό.

Η νέα προσπάθεια, όμως, δεν πρέπει να μείνει πάλι μετέωρο βήμα. Η εκάστοτε πολιτική ηγεσία, παρά τις καλές προθέσεις της, δεν γνωρίζει ούτε τις ελληνικές συνθήκες και στρεβλώσεις, ούτε τις διεθνείς, κι αυτό είναι φυσικό. Οι θεσμικές και μη συμβουλές που αντλεί από κάποια τμήματα της αγοράς δεν είναι πάντα οι αποτελεσματικότερες και οι δικαιότερες.

Το ΕΚΟΜΕ αποτελεί σημαντικότατο εργαλείο για την διαμόρφωση της εθνικής κινηματογραφικής πολιτικής, αλλά και κρίσιμο εργαλείο για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας μας, μέσω δημιουργίας θέσεων εργασίας, μόχλευσης του εγχώριου ΑΕΠ και μεγέθυνσής του. Αυτό μπορεί να γίνει κυρίως μέσω προσέλκυσης φρέσκων κεφαλαίων από το εξωτερικό και δυνατότητες πολιτιστικής και τουριστικής προβολής της Ελλάδας διεθνώς.

Όταν το σχέδιο νόμου για τον ΕΚΟΜΕ βγήκε στη διαβούλευση τον Φεβρουάριο του 2017, είχα καταθέσει αναλυτικές προτάσεις στη ΔΙΑΥΓΕΙΑ, οι οποίες ακόμα και σήμερα υπάρχουν. Εκείνο το σχέδιο νόμου έπασχε και δεν θα λειτουργούσε. Ένας από τους σημαντικότερους λόγους ήταν το αναιμικό 25% cash rebate που προέβλεπε. Είχα προτείνει τότε να είναι 35% για να αντισταθμίσει πολλές άλλες ελλείψεις του ελληνικού κινηματογραφικού- οπτικοακουστικού τοπίου, όπως ελλείψεις βασικών υποδομών, λίγα στούντιο, περιορισμένου επιπέδου βεστιάρια, φροντιστήρια κλπ.

Θα αποτελούσε επιπλέον κίνητρο σε αλλοδαπούς παραγωγούς, ώστε να καταστούμε ελκυστικός προορισμός σε σχέση με τους μεγάλους ανταγωνιστές μας (Μάλτα, Τσεχία, Ουγγαρία, Βουλγαρία, Ρουμανία). Δυστυχώς, η πρότασή μου εκείνη δεν είχε περάσει και μετά την αποτυχία προσέλκυσης αλλοδαπών παραγωγών για 13 μήνες, το υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής αναγκάστηκε να παραδεχτεί την αστοχία του και έφερε τροποποίηση ανεβάζοντας το ποσοστό cash rebate σε 35%.

Τολμήστε cash rebate στο 45%

Ωστόσο, οι πρόσθετες 5 μονάδες στο cash rebate (από 35% στο 40%) που προτείνει το νομοσχέδιο έχει ήδη απορροφηθεί από την πραγματικότητα που έχει προκύψει και αποτελεί ήδη “δώρον-άδωρον”. Συγκεκριμένα:

1. Ούτε και το 35% δεν έφερε σχεδόν καμία παραγωγή του Χόλιγουντ στην Ελλάδα, κάτι που αποτελούσε τον βασικότερο στόχο και βασικό λόγο ίδρυσης του ΕΚΟΜΕ.
2. Η κινηματογραφική βιομηχανία του Χόλιγουντ έχει υποστεί περιστολή, ντε φάκτο αναστολή, παραγωγών λόγω της κρίσης του Covid-19.
3. Η ζημιά της κινηματογραφικής/οπτικοακουστικής βιομηχανία διεθνώς ανέρχεται σε πολλά δισ. δολαρίων.

Συνεπώς, η διαφορά 5 μονάδων στο ελληνικό cash rebate δεν πρόκειται να κάνει τη διαφορά. Γι’ αυτό και θεωρώ ότι είναι σκόπιμο να υιοθετηθεί τώρα το 45%. Οι πρόσθετοι απαιτούμενοι όροι για τα γυρίσματα, οι οποίοι απορρέουν από τα ελληνικά και διεθνή “πρωτόκολλα υγιεινής και ασφάλειας”, θα προκαλέσουν καθυστερήσεις στα γυρίσματα.

Οι αποστάσεις ανάμεσα στους ηθοποιούς και στα μέλη των συνεργείων, οι συνεχείς απολυμάνσεις σε βεστιάρια, μακιγιάζ, φροντιστήρια, ηλεκτρολογικό-μηχανολογικό εξοπλισμό θα επιβαρύνουν τα κοστολόγια των παραγωγών, εξανεμίζοντας τις επιπλέον 5 μονάδες που προτείνεται. Γι’ αυτό και είναι σκόπιμο να υιοθετηθεί κατευθείαν το 45%, δηλαδή 10% επιπλέον από το ισχύον, για να γίνει αισθητή και να φανεί η διαφορά στην πράξη!

Ο αθέμιτος ανταγωνισμός των καναλιών και του streaming

Υπάρχει μια άδικη στρέβλωση των κανόνων ανταγωνισμού που έχει προκληθεί στην κινηματογραφική-οπτικοακουστική αγορά εις βάρος της δημόσιας ΕΡΤ και εν μέρει εις βάρος των συνδρομητικών COSMOTE και NOVA που έχουν συμμορφωθεί με το νόμο 3905/2010. Η στρέβλωση αυτή απορρέει από το γεγονός ότι τα ιδιωτικά κανάλια δεν συμμορφώνονται με την επιταγή αυτού του νόμου, σύμφωνα με τον οποίο πρέπει να αποδίδουν το 1,5% του τζίρου τους υπέρ της εγχώριας παραγωγής κινηματογραφικών ταινιών. Αυτό συμβαίνει από το 1992 και συνεχίζεται και με τον Ν 3905/2010. Με άλλα λόγια, τα ιδιωτικά κανάλια δεν καταβάλλουν το 1,5% παρανομώντας.

Η Πολιτεία όχι μόνο το ανέχεται, αλλά ήρθε με το νόμο 4487/2017 και το επιβραβεύει. Έρχεται δηλαδή και τους επιτρέπει να υποβάλλουν αιτήσεις υπαγωγής στο νόμο του ΕΚΟΜΕ, να συμμετέχουν στα προνόμιά του, ουσιαστικά επιστρέφοντάς τους 35% (και μελλοντικά 40%) επί επιλέξιμων δαπανών που αθροίζονται σε ποσά ύψους πολλών εκατομμυρίων ευρώ για τα σήριαλ που παράγουν.

Κι αυτό την ίδια στιγμή που όποιος πολίτης ή επιχείρηση δεν διαθέτει φορολογική ή ασφαλιστική ενημερότητα δεν μπορεί να έρθει σε καμία συναλλαγή με τον δημόσιο και πολλές φορές ούτε με τον ιδιωτικό τομέα. Γιατί να υπάρχουν δύο μέτρα και δύο σταθμά για τις επιχειρήσεις και τους πολίτες στην Ελλάδα; Θα ήταν σωστό στο νέο νόμο-τροποποίηση για τον ΕΚΟΜΕ, να συμπεριληφθεί ως προϋπόθεση δυνατότητας υποβολής αίτησης στο cash rebate η απόδειξη ότι τα ιδιωτικά κανάλια έχουν συμμορφωθεί και καταβάλλει το 1,5% προς όφελος της εγχώριας κινηματογραφικής παραγωγής βάσει του 3905/2010.

Αυτό πρέπει να γίνει αν θέλουμε επιτέλους να είμαστε μια χώρα, όπου οι κανόνες και νόμοι της, οι όροι διαφάνειας, ανταγωνιστικότητας, ισονομίας, ισοπολιτείας θα γίνονται σεβαστοί από όλους τους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Αυτό είναι ιδιαίτερα κρίσιμο εν όψει της έλευσης νέων σημαντικών πακέτων χρηματοδότησης της ΕΕ για την επόμενη επταετία ύψους 32 δισ. ευρώ.

Η οικονομική αιμορραγία από NETFLIX

Μια άλλη στρέβλωση και ανεκμετάλλευτη πηγή κεφαλαίων για την ανάπτυξη της εγχώριας οπτικοακουστικής παραγωγής και κινηματογραφίας και εν τέλει της χώρας μας συνολικά αποτελεί το γεγονός ότι οι υπηρεσίες streaming τύπου NETFLIX, DISNEY+, APPLE PRIME, κ.ά. όπως και άλλες ευρωπαϊκές ή υπερατλαντικές εταιρείες που εκπέμπουν στην ελληνική ψηφιακή επικράτεια ανεξέλεγκτα, συσσωρεύουν τεράστια έσοδα από τους Έλληνες, τα οποία παραμένουν όμως αφορολόγητα και διαφεύγουν στο εξωτερικό με αποτέλεσμα τεράστια απώλεια εσόδων για τον κρατικό προϋπολογισμό και το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών.

Εδώ, η κυβέρνηση δεν έχει παρά να ενσωματώσει επιτέλους στην εθνική μας νομοθεσία την αντίστοιχη οδηγία της ΕΕ. Για την ακρίβεια, να διεκδικήσει τους φόρους υπέρ της ελληνικής κινηματογραφικής παραγωγής, όπως έχει συμβεί στην Γερμανία, την Ιταλία, τη Γαλλία, την Ολλανδία και σε πολλές τρίτες χώρες (Αυστραλία, Φιλιππίνες, Τουρκία, κλπ).

Επίσης, το νομοσχέδιο είναι μια καλή ευκαιρία να καλυφθεί ένα τεράστιο έλλειμμα της ελληνικής αγοράς, με τη νομική θεσμοθέτηση και την εκπόνηση προγραμμάτων εκπαίδευσης Film Commission Officers. Πρόκειται για ένα έμπειρο και εξειδικευμένο προσωπικό που θα στελεχώσει τα κατά τόπους Film Commission Officers ανά την ελληνική επικράτεια, καθώς αυτοί θα αποτελούν το στελεχικό δυναμικό και την βιτρίνα υποδοχής στη χώρα μας των αλλοδαπών παραγωγών και οφείλουν να διαθέτουν υψηλές γνώσεις και εμπειρία για να τους καθοδηγούν για τις ανάγκες των γυρισμάτων τους στην Ελλάδα.