Το Μπανγκλαντές στο Ψυχικό

Το Μπαγκλαντές μεταφέρει στο Ψυχικό η έκθεση φωτογραφίας της Μαρίβα Ζαχάρωφ, με τίτλο «Το Δέντρο και το Ποτάμι» που εγκαινιάζεται την 1^η Φεβρουαρίου στην Δημοτική Πινακοθήκη Λέφα. Η Ελληνίδα εικαστικός βρέθηκε στο Μπαγκλαντές από τις 25 Δεκεμβρίου του 2016 έως και την 1η Μαρτίου του 2017, συμμετέχοντας αρχικά σε ένα διεθνές Art Camp στην επαρχιακή πόλη της Kushtia. Στην συνέχεια έκανε εργαστήρια ζωγραφικής με παιδιά που ζουν στο όριο της φτώχειας στην επαρχία της Paril Nawada.

Στο πλαίσιο αυτής της δραστηριότητας, η φωτογραφική μηχανή της έγινε μέσο καταγραφής μιας σκληρής πραγματικότητας, αλλά και του σύνθετου και παραλλήλως απλού έργου που παρήγαγε μέσα από την κοινότητα με αφορμή τα παιδικά εργαστήρια τέχνης. Η έκθεση αυτή χωρίζεται σε τέσσερις υποενότητες ανάλογα με τις θεματικές, που είναι η παιδική εργασία, η περιβαλλοντική μόλυνση, το νερό και η εκπαίδευση και το δικαίωμα στη μόρφωση.

Το ποτάμι …

Οι φωτογραφίες που εκτίθενται είναι έγχρωμες, δεν έχουν υποβληθεί σε καμία επεξεργασία που να αλλοιώνει το χαρακτήρα τους και παρουσιάζονται σαν συμμετρικές και ασύμμετρες εγκαταστάσεις στον χώρο, με αφορμή το έργο του Piet Mondrian και την αναφορά του στη θεοσοφία.

Το Δέντρο και το Ποτάμι είναι, όπως αναφέρεται στο πρόγραμμα, τα δυο κύρια υπερβατικά σύμβολα γύρω από τα οποία δημιουργήθηκε αυτή η δουλειά. Στόχος της να τονίσει την αλήθεια, να αφυπνίσει, να ταρακουνήσει και να οδηγήσει το κοινό σε ενσυνείδητη δράση γύρω από οικουμενικά και πανανθρώπινα ζητήματα. Ζητήματα που αφορούν την ποιότητα ζωής και εξέλιξης του ανθρώπου από την παιδική του ηλικία.

Οι φωτογραφίες αναφορικά με «Το Ποτάμι» τραβήχτηκαν τον Ιανουάριο του 2017 στον ποταμό Sadarghat,  μέρος της Puran Dhaka (παλιάς Πρωτεύουσας). Ο ποταμός χωρίζει την παλιά πόλη σε δύο μέρη και οι κάτοικοι τον διασχίζουν καθημερινά με χειροκίνητες βάρκες. Τα  πολλά παρακλάδια που οδηγούν στα τροπικά δάση Sundarbans, όπου  κατοικεί και η περίφημη Τίγρης της Βεγγάλης, αλλά και στην Καλκούτα των Ινδιών. Πρόκειται για έναν εμπορικό κόμβο από τον οποίο μεταφέρονται καθημερινά, από την μια όχθη στην άλλη, εμπορεύματα και εργάτες.

Η μόλυνση όμως είναι τόσο μεγάλη που το νερό έχει πλέον χαρακτηριστεί, από εμπειρογνώμονες, τοξικό, καθώς πολυεθνικές και εργοστάσια ρίχνουν ανεξέλεγκτα τα λύματά τους. Αν και το Μπαγκλαντές έχει πάρα πολλά ποτάμια, υπάρχει τεράστιο πρόβλημα με το νερό, το οποίο πρέπει ο καθένας να φιλτράρει από μηχανή που διατηρεί στο σπίτι του, πριν το πιεί.

Μάλιστα, σε πολλές περιοχές του Bangladesh υπάρχουν τεράστια ποσοστά αρσενικού στο νερό, τα οποία το καθιστούν ακατάλληλο προς  πόση, με αποτέλεσμα οι κάτοικοι να εγκαταλείπουν μαζικά αυτές τις περιοχές.

… και το δένδρο  

Το άλλο κομμάτι, που αφορά τη ζωή στις επαρχίες, είναι πολυπρόσωπο και αποτελείται από φωτογραφίες που τραβήχτηκαν κυρίως σε χωριά Ινδουιστών που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας.

Παρόλη την κακή κατάσταση που βιώνουν καθημερινά οι κάτοικοι αυτών των περιοχών έχουν αναπτύξει ένα σύστημα κοινωνικής αλληλεγγύης που δεν συναντάται στον αναπτυγμένο κόσμο. Τα χωριά τους, και οι κοινότητες με τα σπίτια, είναι χωρισμένα γεωγραφικά ανάλογα με το θρήσκευμα των κατοίκων. Ινδουιστές και Μουσουλμάνοι συνυπάρχουν αρμονικά και συναντιούνται κάτω από μεγάλα υπεραιωνόβια δένδρα, για να ανταλλάξουν τα νέα τους και να αλληλοβοηθηθούν.

«Το Δένδρο» έχει καθαρά συμβολικό και θρησκευτικό χαρακτήρα. Αποτελώντας αντικείμενο ανιμιστικής λατρείας, γίνεται πηγή ζωής και ενώνει κυριολεκτικά και μεταφορικά τους ανθρώπους.

Η «κραυγή» και η ελπίδα

Σύμφωνα με τους δασκάλους, τα παιδιά της περιοχής αδυνατούν να τελειώσουν το Δημοτικό, λόγω κούρασης. Εργάζονται από την ηλικία των 5 και 7 ετών, για 12 ώρες την ημέρα. Κάποια από αυτά, ωστόσο, καταφέρνουν να φτάσουν στο Πανεπιστήμιο. Είναι όμως πολύ λίγα. Σχεδόν ελάχιστα συγκριτικά με αυτά που ξεκινούν από την πρωτοβάθμια εκπαίδευση.

Το κράτος δίνει στους γονείς επίδομα 100ΒΤD, το οποίο αντιστοιχεί σε 1,20 Ευρώ, το μήνα, για το κάθε παιδί και ένα γεύμα, προκειμένου να συνεχίσουν αυτά τα παιδιά να πηγαίνουν σχολείο.

Η έκθεση οργανώνεται από τον «Οργανισμό Κοινωνικής Αλληλεγγύης – Προστασίας Πολιτισμού και Αθλητισμού» του Δήμου Φιλοθέης – Ψυχικού(Ο.Κ.Α.Π.Α.) και την επιμελείται η Ιστορικός Τέχνης και  Μουσειολόγος, Ελίζα Γερολυμάτου.

Σύμφωνα με τους διοργανωτές την έκθεση θα πλαισιώνει δωρεάν εκπαιδευτικό πρόγραμμα, ανοιχτό σε όλα τα σχολεία της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, το οποίο οργανώνει η «Δημοτική Κοινωφελής Επιχείρηση Φιλοθέης – Ψυχικού».