Βασίλης Νικολαΐδης: Ο αρχαιολόγος που λάτρεψε την Όπερα

Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 67 ετών ο σκηνοθέτης Βασίλης Νικολαΐδης. Δημιουργός με πολύπλευρο έργο, ο Βασίλης Νικολαΐδης αποτύπωσε σε όλες τις συνεργασίες του τις πλούσιες γνώσεις του για το θέατρο και τη μουσική, ενώ ξεχώρισε για την αγάπη του για την Όπερα και τον σχεδόν εμμονικό θαυμαστό του για την Μαρία Κάλλας.

Ο Βασίλης Νικολαϊδης γεννήθηκε στην Αθήνα, όπου σπούδασε αρχαιολογία. Στη συνέχεια πήγε στο Παρίσι για να σπουδάσει θεατρολογία, με ειδίκευση στη σκηνοθεσία όπερας. Η μουσική και κυρίως το Λυρικό Θέατρο ήταν άλλωστε το μεγάλο του πάθος, το οποίο συμπύκνωσε το 1982 στο βιβλίο του “Μαρία Κάλλας, οι μεταμορφώσεις μιας Τέχνης”.

Το 1985 αρχίζει να σκηνοθετεί, κυρίως μουσικά έργα και από το 1991 συνεργάζεται με την Εθνική Λυρική Σκηνή. Έναν χρόνο μετά, το 1992, έρχεται η συνεργασία με το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και ακολουθεί το Εθνικό Θέατρο. Από τον Οκτώβριο του 2007 μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2014 διετέλεσε καλλιτεχνικός διευθυντής του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Αγρινίου.

Ο ακάματος Βασίλης Νικολαΐδης

Σκηνοθέτης μεγάλης κλίμακας, με πλατιά μόρφωση, ο Βασίλης Νικολαίδης, εκτός από ταλαντούχος καλλιτέχνης, υπήρξε ένας ιδιαίτερα ευγενής άνθρωπος, ευχάριστος στις συνεργασίες του και έτοιμος να μοιραστεί τις πολλές γνώσεις του. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι παρέμεινε αγαπητός για τους συναδέλφους και συνεργάτες του ως το τέλος.

Ο Βασίλης Νικολαΐδης υπήρξε ένας ακάματος δημιουργός. Αν και ξεκίνησε ως σκηνογράφος, με την παρότρυνση του  Γιάννη Τσαρούχη, στράφηκε γρήγορα στη σκηνοθεσία, ανεβάζοντας έργα όπερας, σκηνοθετώντας για το θέατρο και κάνοντας μοναδικές εκπομπές στο ραδιόφωνο, πάντα με επίκεντρο την μεγάλη του αγάπη, την όπερα.

Οι «Μουσικές εξαίσιες ενός αόρατου θιάσου» (Το θέαμα και η μουσική του) και η «Βραδιά Όπερας» ήταν οι βασικές εκπομπές που παρουσίασε, από το 1984 έως το 2006, στο Τρίτο Πρόγραμμα της ΕΡΤ. Η σχέση του με το ραδιόφωνο δεν περιορίστηκε όμως σε αυτές, καθώς συνέχισε ως μουσικός παραγωγός στην ΕΡΤ2 και στον «9,84». Εξάλλου, ήδη από το 1988 είχε αρχίσει να σκηνοθετεί στο ραδιόφωνο.

“Ο βασιλιάς Γκόρντογκαν” του Ρ. Ίβσικ(1988), ένα “Πρόγραμμα μονοπράκτων με γενικό τίτλο Δύσκολοι έρωτες” (1989), η “Φιλουμένα Μαρτουράνο” του Εντουάρντο Ντε Φιλίππο(1989), η “Γέρμα” του Λόρκα (1989), το “Τριαντάφυλλο στο στήθος” του Τ.Ουίλλιαμς(1990), ο “Βασιλιάς Υμπύ” του Ζαρύ (1991) και “Το ταξίδι του κυρίου Περισόν” του Ευγ. Λαμπίς (1994) ήταν μερικά από τα θεατρικά έργα που σκηνοθέτησε για το ραδιόφωνο.

Το έργο του στο Θέατρο

Στο θέατρο συνεργάστηκε με πολλούς ηθοποιούς της πιο παλιάς γενιάς, όπως η Μαίρη Αρώνη, ο Νίκος Τζόγιας, η Μαρία Αλκαίου, αλλά και με νεώτερους, όπως η Ρένη Πιττακή, η Λυδία Κονιόρδου, η Λυδία Φωτοπούλου, ο Γιάννης Μπέζος, ο Γιωργος Παρτσαλάκης, ο Δημήτρης Καταλειφός και πολλοί άλλοι. Τα τελευταία χρόνια σκηνοθέτησε τα έργα:

• Λεωφορείον ο Πόθος του Τ. Ουίλιαμς (ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Πάτρας, 2010) ,
• Ναμπούκο, όπερα του Βέρντι (Ε.Λ.Σ., Ηρώδειο, 2011),
• Ελάτε σ’ εμάς για έναν καφέ του Π. Κιάρα (θέατρο «Θεμέλιο» και θέατρο «Φούρνος», 2013-2015),
• Μια ξεχωριστή μέρα του Ετ. Σκόλα (θέατρο«Skrow»,2013),
• Γλυκό πουλί της νιότης του Τ.Ουίλλιαμς (Κ.Θ.Β.Ε., 2014),
• La strada (θέατρο «Victoria»,2014),
• Εταιρικοί Διάλογοι του Λουκιανού ( θέατρο «Έναστρον», 2015),
• Μια υπέροχη Κυριακή για εκδρομή του Τ.Ουίλλιαμς (θέατρο «Φούρνος», 2015),
• Η εύθυμη Χήρα, οπερέτα του Φ. Λέχαρ (Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, 2015),
• Ισμήνη του Γ. Ρίτσου (θέατρο «Φούρνος», 2016),

Η τελευταία σκηνοθεσία του ήταν με το έργο «Αλλοίμονο στου νέους» που ανέβασε στο Θέατρο Coronet το 2020. Κατά την διάρκεια της πλούσιας διαδρομής του τιμήθηκε με το βραβείο Σκηνοθεσίας «Κάρολος Κουν» για την «Ειρήνη» του Αριστοφάνη που σκηνοθέτησε για το Εθνικό Θέατρο, ενώ διετέλεσε μέλος του Δ.Σ. της Εθνικής Λυρικής Σκηνής (1994), καθώς και μέλος του Δ.Σ. του Αετοπούλειου Πολιτιστικού Κέντρου Χαλανδρίου, ως υπεύθυνος καλλιτεχνικού προγραμματισμού.

Ο Βασίλης Νικολαΐδης υπήρξε βοηθός σκηνοθέτη του Ζιλ Ντασέν στον Γλάρο του Τσέχωφ (Εθνικό Θέατρο, 1988), ενώ επιμελήθηκε τα προγράμματα της Ορχήστρας των Χρωμάτων όσο την διηύθυνε ο ίδιος ο Μάνος Χατζηδάκις. Το πλούσιο έργο του συμπληρώνει σειρά άρθρων για τη μουσική και το θέατρο, αλλά και η επιμέλεια πολλών εκδόσεων δίσκων με αρχειακό υλικό.