Πέθανε ένας από τους τελευταίους μάρτυρες Ελληνοεβραίους του Αουσβιτς

Ένας από τους τελευταίους Ελληνες Εβραίους που επέζησε του Αουσβιτς πέθανε. Πρόκειται για τον 97χρονο Ντάριο Γκάμπαϊ.

Μια από τις δουλειές των Εβραίων στα στρατόπεδα του Άουσβιτς ήταν να δίνουν οδηγίες λίγο πριν οδηγηθούν στους θαλάμους αερίων, πάντοτε υπό την απειλή της εκτέλεσης τους. Οι “Sonderkommandos” εναλλάσσονταν κάθε έξι μήνες και μόνο εκατό επιβίωσαν από τον πόλεμο. Ένας από αυτούς, ο τελευταίος και ίσως ο πιο γνωστός, πέθανε. Πρόκειται για τον 97χρονο Ντάριο Γκάμπαϊ (Dario Gabbai), Ελληνοεβραίο που μετά τον πόλεμο εγκαταστάθηκε στην Καλιφόρνια. Ο ίδιος είχε μιλήσει για τα όσα έζησε σε αρκετά ντοκιμαντέρ, μεταξύ αυτών και το “The Last Days” που κέρδισε Όσκαρ το 1999.

«Όπως και να είναι η εξωτερική μας εμφάνιση, μέσα μας βρίσκεται κάποιος άλλος. Πως να έχεις ηρεμία»; είχε δηλώσει σε ένα από τα ντοκιμαντέρ που συμμετείχε. Όπως γράφει η εφημερίδα “ΝΥΤ” τον Γκάμπαϊ τον στοίχειωνε για μια ζωή η “δουλειά” που έκανε στο Άουσβιτς.

Ο Ντέιβιντ Ντάριο Γκάμπαϊ γεννήθηκε τον Σεπτέμβριο του 1922 στη Θεσσαλονίκη, όπου η κοινότητα των Εβραίων έφτανε τα 50.000 μέλη. Οι γονείς του Βίκτορ και Ρόζα Μπεράχα Γκάμπαϊ είχαν 4 παιδιά. Έστειλαν τον Ντάριο σε Ιταλικό σχολείο -ο πατέρας του ήταν τυπογράφος σε εφημερίδα στην Ιταλία- όπου έμαθε κλαρινέτο.

Ο Ντάριο είδε στο Άουσβιτς τον πατέρα του, την μητέρα του και το νεότερο αδελφό του να οδηγούνται στα κρεματόρια. Η μία του αδελφή είχε πεθάνει όταν ήταν μωρό, πριν το Άουσβιτς. Ο ίδιος, επιλέχθηκε μαζί με τον μεγαλύτερο αδελφό του Τζέικομπ ως “Sonderkommandos”.

Όπως αναφέρει ο Ελληνοεβραίος «έβλεπα τους ανθρώπους που μέχρι πριν λίγο ήταν ζωντανοί, τις μητέρες αγκαλιά με τα παιδιά τους και αναρωτιόμουν πως μπορώ να επιβιώσω σε αυτό το περιβάλλον»; Στη συνέχεια, αυτός και οι υπόλοιποι μετέφεραν τα πτώματα σε ένα ασανσέρ και από εκεί στους κλίβανους. Σε ένα άλλο δωμάτιο έβγαζαν τα κοσμήματα και άλλα πολύτιμα υπάρχοντα από τα πτώματα. Όπως είχε πει ο Γκάμπαϊ σε φίλους τους «έκλεισα τον διακόπτη, τα έκανα όλα στον αυτόματο».

Οι Γερμανοί προτιμούσαν για αυτές τις δουλειές εθνικότητες όπως Έλληνες ή Λατίνους Εβραίους γιατί δεν θα μπορούσαν να μεταδώσουν λεπτομέρειες από τα αιματοκυλίσματα στους Πολωνούς, Ούγγρους και άλλους Ευρωπαίους κρατούμενους.

Όταν όλα τελείωσαν, ο Γκάμπαϊ γύρισε στην Αθήνα. Το 1951 μετανάστευσε στην Αμερική μέσω της Εβραϊκής κοινότητας του Κλίβελαντ και δύο χρόνια μετά πήγε στην Καλιφόρνια. Εργάστηκε για 35 χρόνια στην εταιρία “Lensol Fabrics” ενώ έπαιξε και ως ηθοποιός σε ταινίες. Είχε ένα μικρό ρόλο ως Έλληνας στρατιώτης στο κορεάτικο φιλμ “The Glory Brigade”.

Την δεκαετία του ’50 παντρεύτηκε την Ντάνα Μίτζμαν και απέκτησαν μια κόρη, τη Ρόζα. Ο Γκάμπαϊ επέστρεψε το στο Άουσβιτς μαζί με δύο ξαδέλφια του. Αυτή τη φορά ήταν για το ντοκιμαντέρ “Auschwitz: The Final Witness”. Ο ίδιος, προσευχήθηκε για όσους χάθηκαν τότε εκεί. Η επίσκεψη ολοκληρώθηκε στον ποταμό Vistula, εκεί όπου οι Γερμανοί πέταξαν τις στάχτες όσων δολοφονήθηκαν. «Έχω κάποια πράγματα μέσα μου που δεν μπορώ να πω ποτέ. Είδα τόσα πολλά. Ακόμη και τώρα θέλω να κλάψω και να το βγάλω από μέσα μου. Αλλά δεν βγαίνει».