Τι γίνεται με τα εμβόλια τώρα που πάτησε φρένο η Οξφόρδη;

Μια πιθανή και όχι βεβαιωμένη παρενέργεια του εμβολίου της Astra Zeneca έγινε αιτία να σταματήσει η χορήγησή του σε εθελοντές και απογοήτευσε πολύ κόσμο. Εντούτοις οι ειδικοί λένε ότι αφενός δεν είναι βέβαιο πως πρόκειται για παρενέργεια –άρα η χορήγηση μπορεί να συνεχισθεί σε μια εβδομάδα– αφ΄ετέρου δεν επηρεάζονται τα δεκάδες άλλα  εμβόλια που δοκιμάζονται σε όλο τον κόσμο.

Η παρενέργεια (που δεν επιβεβαιώνεται επισήμως από την εταιρεία ως συγκεκριμένο νόσημα) γνωστοποιήθηκε από τους New York Times και είναι μια φλεγμονή του μυελού –η εγκάρσια μυελίτις (trasverse myelitis). H ασθένεια αυτή μπορεί να οφείλεται σε πάνω από τέσσερα αίτια ή και να είναι αγνώστου αιτιολογίας. Μεταξύ των πιθανών αιτιών είναι ιοί, μικρόβια κ.λπ. Το νόσημα είναι κάπως συγγενές με τη σκλήρυνση κατά πλάκας, αλλά διόλου ταυτόσημο με αυτήν. Αντιμετωπίζεται συνήθως  με κορτιζόνη και αν η θεραπεία χορηγηθεί στα αρχικά στάδια, είναι σχετικά αποτελεσματική.

Συνήθης πρακτική

Εκπρόσωπος της βρετανοσουηδικής εταιρείας είπε ότι πρόκειται για στάνταρ ενέργεια σε τέτοιες περιπτώσεις -το να σταματάνε οι δοκιμές μέχρι να αποσαφηνιστεί αν κάποια ασθένεια εθελοντή σχετίζεται με τη χορήγηση του εμβολίου ή όχι. Εκείνο που έχει ανακοινωθεί είναι ότι «ένας εθελοντής παρουσίασε ανεξήγητη προς το παρόν ασθένεια». Κάθε φορά που παρουσιάζεται κάτι απρόσμενο, οι δοκιμές κανονικά σταματούν. Όχι όμως απαραιτήτως δια παντός.

Με την παύση της χορήγησης, όπως απαιτεί το πρωτόκολλο, μπορούν να αναλυθούν τα μέχρι στιγμής δεδομένα από όλες τις χώρες. Το εμβόλιο  της εταιρείας αυτής έχει αρχίσει να χορηγείται εδώ και τέσσερις μήνες σε χιλιάδες εθελοντές -μετέχουν 17.000 άτομα στη Βρετανία, στη Βραζιλία και στη Νότιο Αφρική. Οι μισοί από αυτούς, για συγκριτικούς λόγους, δεν πήραν το εμβόλιο, αλλά πλασίμπο, δηλαδή εικονικό εμβόλιο που δεν περιέχει καμία δραστική ουσία.

Πόσοι ασθένησαν ανεξήγητα;

Αν για παράδειγμα το ίδιο νόσημα (η φλεγμονή του μυελού) παρατηρηθεί και σε άτομο που έχει πάρει το πλασίμπο, το εικονικό σκεύασμα,  σημαίνει ότι το εύρημα είναι τυχαίο και δεν συνδέεται με το εμβόλιο. Πολλές ασθένειες (ειδικά τα αυτοάνοσα) εκδηλώνονται ανά πάσα στιγμή τυχαία σε υγιείς οργανισμούς και μπορεί κάλλιστα ο εθελοντής που παρουσίασε το νόσημα να το είχε παρουσιάσει ούτως ή άλλως ακόμα κι αν δεν είχε λάβει το εμβόλιο.

Αν όμως το ίδιο πρόβλημα διαπιστωθεί και σε δεύτερο εμβολιασθέντα, όλα αλλάζουν. Μπορεί δηλαδή το εμβόλιο να πυροδότησε την ασθένεια. Αυτό θα διαλευκανθεί στην πορεία των μελετών αλλά και από ανεξάρτητη επιτροπή άμεσα. Αυτή θα ερευνήσει τα δεδομένα ασφαλείας και θα κρίνει αν η ασθένεια πρέπει να αποδοθεί στο εμβόλιο ή όχι.

Ίσως σε ένα μήνα ξαναρχίσουν

Ο καθηγητής Ανοσολογίας στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ Robert Booy είπε σε συνέντευξή του στην Guardian σχετικά ότι αν η ασθένεια είναι μεμονωμένο περιστατικό άσχετο προς το εμβόλιο τότε η δοκιμή του εμβολίου θα σταματήσει για μία εβδομάδα ή το πολύ για ένα μήνα. Η γνώμη του είναι πως η παύση της χορήγησης δείχνει ότι καλύτερα να είμαστε πολύ προσεκτικοί παρά να έχουμε μελλοντικά προβλήματα με τους εμβολιασμούς.

Είπε επισης ότι αυτό που συνέβη δεν είναι κάτι ασυνήθιστο και στο παρελθόν έχουν σταματήσει έρευνες, που εν συνεχεία ξανάρχισαν και το σκεύασμα τελικά πήρε άδεια. Άλλες βεβαίως σταμάτησαν για πάντα. Σύμφωνα με το ΒBC είναι η δεύτερη φορά που σταματάει η χορήγηση του εμβολίου από τον Απρίλιο που άρχισαν οι εμβολιασμοί εθελοντών, αλλά δεν είναι γνωστό για ποιο λόγο σταμάτησε την πρώτη φορά.

Αν η επιτροπή ειδικών κρίνει ότι για την εγκάρσια μυελίτιδα του εμβολιασθέντος  ευθυνόταν το εμβόλιο, και αν διαπιστωθούν και άλλες παρενέργειες στους μετέχοντες στην κλινική δοκιμή, τότε οι ελπίδες θα στραφούν στα άλλα δέκα εμβόλια που έχουν προχωρήσει στην Φάση ΙΙΙ (την τελική) και χορηγούνται σε χιλιάδες εθελοντές. Επίσης είκοσι είναι στην Φάση ΙΙ και πολλά υποσχόμενα, άρα θα εισέλθουν στην Φάση ΙΙΙ συντόμως.

Ο καθηγητής Booy ανέφερε ότι το εμβόλιο της Οξφόρδης χρησιμοποιεί ένα τροποποιημένο αδεονοϊό ενώ άλλα εμβόλια στηρίζονται σε διαφορετικές πρωτεΐνες. Η αμερικανική Moderna χρησιμοποιεί mRNA και είναι και το δικό της στην τελική φάση δοκιμών όπως της Astra Zeneca. O ίδιος πιστεύει πάντως ότι δεν πρέπει να διαγράψει κανείς το εμβόλιο της Astra Zeneca στηριζόμενος στην αντίδραση ενός μόνον εθελοντή και ότι ακόμα και στη χειρότερη περίπτωση, αισιοδοξεί.

«Ποτέ άλλοτε δεν είχαμε τόσο πολλούς ευφυείς ειδικούς να εστιάζουν στην εύρεση ενός εμβολίου και είναι βέβαιο ότι κάποια από όλες τις προσπάθειες, θα έχει αίσιο τέλος», είπε.

Ρώσοι και Κινέζοι

Παράλληλα, πέρα από τα εμβόλια με τα οποία ασχολούνται κατά βάση οι Δυτικοί, υπάρχουν τα δύο ρωσικά εμβόλια και τα δύο κινεζικά. Από αυτά, τα δύο βρίσκονται στην τρίτη φάση και έχουν πάρει προέγκριση. Προέγκριση έχουν λάβει για ειδική χορήγηση δύο κινεζικά και ένα ρωσικό.

Το ρωσικό είναι σαφέστερο ότι δοκιμάζεται κανονικά, δηλαδή σε 40.000 άτομα όπως λένε οι Ρώσοι, και ότι 10.,000 θα πάρουν εικον9κό σκεύασμα, για να μπορούν να γίνουν συγκρίσεις και να υπάρχουν σημεία αναφοράς τόσον όσον αφορά στην αποτελεσματικότητα όσο και στις παρενέργειες.

Για το Κινεζικό ξέρουμε ότι το κάνουν σε στρατιώτες και ότι έχουν την επιλογή να το κάνουν δημόσιοι υπάλληλοι που ταξιδεύουν στο εξωτερικό, αλλά περισσότερα στοιχεία δεν έχουν γίνει γνωστά.