Σκόπια: Η παγίδα του δημοψηφίσματος

του Σταύρου Λυγερού  – 

Η κυβέρνηση Ζάεφ έχει δημοσίως δεσμευθεί ότι σε περίπτωση που οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο πλευρών για το όνομα καταλήξουν, θα θέσει τη συμφωνία προς έγκριση σε δημοψήφισμα. Περιέργως, η Αθήνα κάνει πως δεν ακούει. Μπορεί, άραγε, ένα σύνθετο όνομα με γεωγραφικό προσδιορισμό στα σλαβικά για όλες τις χρήσεις, όπως απαιτεί η ελληνική πλευρά, να εξασφαλίσει πλειοψηφία στο εκλογικό σώμα της FYROM; Η απάντηση είναι αρνητική. Γι’ αυτό και ο Γκρουέφσκι είχε υιοθετήσει ως τελευταία γραμμή άμυνας στις διεθνείς πιέσεις τη ίδια θέση περί δημοψηφίσματος.

Ακόμα και εάν οι Αλβανοί της FYROM ψηφίσουν μαζικά υπέρ της συμφωνίας είναι αμφίβολο εάν αρκούν για να επικρατήσει το ΝΑΙ. Μετά από τόσα χρόνια εντατικής πλύσης εγκεφάλου σ’ όλα τα επίπεδα, οι Σλαβομακεδόνες είναι μάλλον απίθανο να αποδεχθούν την πραγματικότητα της περιοχής. Να αποδεχθούν ότι τόσο το κράτος όσο και οι ίδιοι ως εθνότητα αποτελούν Μέρος και όχι το Όλον στη γεωγραφική περιοχή Μακεδονία.

Αν και έχουν ισχυρά κίνητρα να κλείσουν το μέτωπο με την Ελλάδα, οι Σλαβομακεδόνες του Ζάεφ δεν έχουν σε καμία περίπτωση απαλλαγεί από το ιδεολόγημα του “Μακεδονισμού”. Απλώς, έχουν πάρει αποστάσεις από τις ακρότητες του Γκρουέφσκι και ο δικός τους “Μακεδονισμός” είναι πιο μετριοπαθής και ευέλικτος και γι’ αυτό πιο αποδεκτός από τη Δύση. να

Η Αθήνα δεν μπορεί, βεβαίως, να εμποδίσει τα Σκόπια να προκηρύξουν δημοψήφισμα σε περίπτωση που βρεθεί κοινά αποδεκτή φόρμουλα για την αλλαγή του ονόματος. Μπορεί, όμως, να καταστήσει σαφές πως εάν προκηρυχθεί δημοψήφισμα στη FYROM για την ονομασία, θα διεξαχθεί δημοψήφισμα και στην Ελλάδα για το εάν επιτρέψει την ένταξη του γειτονικού κράτους στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ, χωρίς να έχει προκύψει οριστική συμφωνία για το όνομα, η οποία να έχει κυρωθεί και με τροποποίηση του Συντάγματος. Θεσμικά η Ελλάδα έχει αυτό το δικαίωμα και δεν θα ήταν η πρώτη χώρα που θα το ασκούσε. Στις αρχές της δεκαετίας 1970 στη Γαλλία είχε διεξαχθεί δημοψήφισμα για την ένταξη της Βρετανίας στην τότε ΕΟΚ.

Το δημοψήφισμα είναι ένας τρόπος υπεκφυγής των Σλαβομακεδόνων από τις ασφυκτικές διεθνείς πιέσεις. Ο ελιγμός τους μπορεί να ακυρωθεί μόνο με την απειλή διεξαγωγής ελληνικού δημοψηφίσματος. Μετά από τόσα χρόνια προσχηματικών συνομιλιών, έχει καταστεί σαφές πως οι Σλαβομακεδόνες θα διαπραγματευθούν σοβαρά μόνον εάν υποχρεωθούν. Και θα υποχρεωθούν μόνον εάν κλείσει ο δρόμος για την ενσωμάτωση στους ευρωατλαντικούς θεσμούς, που δικαιολογημένα οι ίδιοι θεωρούν αποφασιστικής σημασίας για την επιβίωση του κράτους τους.