Το μήνυμα της ιταλικής κάλπης

Οι ψηφοφόροι στις ιταλικές εκλογές γύρισαν την πλάτη σε αλαζόνες πολιτικούς, που έχουν κυβερνήσει τα τελευταία 25 χρόνια. Τα νέα δεδομένα και οι δικλείδες ασφαλείας για την πολιτική αβεβαιότητα. Οι μεγάλες προκλήσεις και η ευρωπαϊκή παράμετρος.

Γράφει ο Tony Barber

 

Οι κοινοβουλευτικές εκλογές της Κυριακής στην Ιταλία δεν θα μπορούσαν να δώσουν μια πιο καταδικαστική ετυμηγορία για τις αδυναμίες των πολιτικών τάξεωv που έχουν κυβερνήσει το έθνος τα τελευταία 25 χρόνια.

Οι ψηφοφόροι έχουν γυρίσει την πλάτη τους σε πολιτικούς που θεωρούνται αλαζονικοί και ιδιοτελείς, αν όχι απόλυτα διεφθαρμένοι, και οι οποίοι θεωρούνται υπεύθυνοι για δύο δεκαετίες οικονομικής στασιμότητας καθώς και για τα επαναλαμβανόμενα κύματα παράνομης μετανάστευσης στην Ιταλία.

Το χωρίς καθαρό νικητή αποτέλεσμα προμηνύει εβδομάδες πολιτικής αβεβαιότητας στη Ρώμη, ακολουθούμενης, κατά πάσα πιθανότητα, από τον βιαστικό κυβερνητικό συνασπισμό που θα διαχέεται από αμοιβαίες καχυποψίες από την αρχή. Αυτό, με τη σειρά του, εγείρει αμφιβολίες για το πόσο σθεναρά η Ιταλία θα επιδιώξει ουσιαστικές οικονομικές μεταρρυθμίσεις.

Ως η πιο αδύναμη από τις μεγάλες οικονομίες της ευρωζώνης, φορτωμένη με κολοσσιαίο δημόσιο χρέος, πληττόμενη από αδύναμη ανάπτυξη και χαμηλή παραγωγικότητα, η Ιταλία μόλις που μπορεί να αντέξει πέντε χρόνια πολιτικής παρακμής πριν τις επόμενες προγραμματισμένες εκλογές. Ωστόσο, το αποτέλεσμα της Κυριακής αυτό υπονοεί.

Το αποτέλεσμα επίσης δημιουργεί αμφιβολίες για τον ρόλο της χώρας στην πολυαναμενόμενη πρωτοβουλία για πιο στενή ευρωζώνη και σύγκλιση στην ΕΕ, που αναμένεται να γίνει υπό την ηγεσία της Γαλλίας και της Γερμανίας. Ένα μεγάλο εμπόδιο σε αυτή την προοπτική άρθηκε την Κυριακή, όταν ανακοινώθηκε ότι τα μέλη του κόμματος των Σοσιαλδημοκρατών είχαν ψηφίσει κατά πλειοψηφία υπέρ της ανανέωσης του «μεγάλου συνασπισμού» με τους Χριστιανοδημοκράτες της καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ.

Το ιταλικό πολιτικό, γραφειοκρατικό, οικονομικό και βιομηχανικό καθεστώς μόλις που θέλει να παίξει τον ρόλο του στη γαλλο-γερμανική πρωτοβουλία. Όμως την Κυριακή, το κεντροαριστερό και κεντροδεξιό κόμμα της Ιταλίας, που ευρέως μοιράζονται αυτή την προοπτική, είχαν ταπεινωτικές ήττες. Οι νικητές ήταν το αντικαθεστωτικό Κίνημα των Πέντε Αστέρων και η ριζοσπαστική δεξιά, η αντι-μεταναστατευτική Λίγκα, προηγουμένως γνωστή ως Λέγκα του Βορρά. Το πρώτο πήρε περισσότερο από 30% των ψήφων, σε άνοδο από το 25% που είχε στις εκλογές του 2013. Θα είναι το μεγαλύτερο κόμμα στο κοινοβούλιο.

Το μεγαλύτερο σοκ ήταν ότι η Λέγκα ξεπέρασε τον σύμμαχό της, το κόμμα Φόρτσα Ιτάλια του Σίλβιο Μπερλουσκόνι. Αυτό δεν ήταν απλώς ένα σημάδι ότι η ελκυστικότητα του 81χρονου κ. Μπερλουσκόνι ξεθωριάζει. Υπογράμμισε την επίπτωση της μεταναστευτικής και προσφυγικής έκτακτης κατάστασης. Περισσότεροι από 600.000 παράνομοι μετανάστες έχουν φτάσει στην Ιταλία από το 2014. Η Λέγκα, η πιο δυνατή αντιμεταναστευτική φωνή στην πολιτική σκηνή της Ιταλίας, επωφελήθηκε.

Είναι σημαντικό να έχουμε στο νου μας ότι το εκλογικό αποτέλεσμα δεν προκαλεί τόση ακυβερνησία στη χώρα. Το ιταλικό κράτος έχει πυλώνες ισχύος που το στηρίζουν σε περιόδους πολιτικής αστάθειας. Αυτοί περιλαμβάνουν την Προεδρία, στην οποία τα τελευταία 19 χρόνια βρίσκονται δημόσια πρόσωπα υψηλού στάτους. Ο Σέρτζιο Ματαρέλα, ο νυν Πρόεδρος της Δημοκρατίας, θα παίξει σημαντικό ρόλο στη χάραξη πορείας εξόδου από την αβεβαιότητα που έφεραν οι εκλογές.

Άλλος πυλώνας είναι το υπουργείο Οικονομικών, που λειτουργεί ως εγγύηση για τους εταίρους της χώρας στην ευρωζώνη και τις οικονομικές αγορές ότι, όπως και να έρθουν τα πράγματα, στους πολιτικούς δεν θα επιτραπεί να ακολουθήσουν ανεύθυνες οικονομικές πολιτικές. Η έξυπνη διαχείριση του ιταλικού δημόσιου χρέους, το οποίο αποτελεί περίπου το 130% του ΑΕΠ, είναι παρόμοια καθησυχαστική πηγή.

Ωστόσο, η χώρα αντιμετωπίζει τρομερές οικονομικές προκλήσεις. Δεκάδες χιλιάδες από τους καλύτερους και πιο έξυπνους νέους ανθρώπους φεύγουν κάθε χρόνο. Όταν η ευρωπαϊκή οικονομία αναπτύσσεται, η ιταλική αναπτύσσεται πάντα ελαφρώς λιγότερο. Όταν η ύφεση «χτυπάει», η πτώση της Ιταλίας είναι πάντα πιο σκληρή.

Το εκλογικό αποτέλεσμα δεν δίνει απαντήσεις για το πώς η χώρα θα διαχειριστεί αυτές τις προκλήσεις.