Ο Ερντογάν τορπιλίζει την τουρκική λίρα

Δυσοίωνο προμηνύεται το μέλλον της τουρκικής οικονομίας μετά την νέα πτώση της λίρας εξαιτίας της αποπομπής του Νατζί Αγμπάλ από διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας. Οι εξελίξεις είναι ραγδαίες καθώς το Χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης διέκοψε σήμερα το πρωί τις συναλλαγές μετά την ισχυρή πτώση του κύριου δείκτη του, που ακολούθησε την πτώση της τουρκικής λίρας.

Οι συναλλαγές διακόπηκαν για 35 λεπτά της ώρας για να επαναληφθούν στις 09:30 (ώρα Ελλάδας), αφού ο κύριος δείκτης είχε σημειώσει πτώση κατά 6,65%. Η διακοπή των συναλλαγών έγινε στο πλαίσιο μηχανισμού που προβλέπει τη διακοπή αυτή σε περιπτώσεις ισχυρών διακυμάνσεων των τιμών των μετοχών. Η ισοτιμία του τουρκικού νομίσματος διαμορφωνόταν σε 8,47:1 έναντι του δολαρίου ΗΠΑ κατά την έναρξη των συναλλαγών, έναντι 7,22:1 στα τέλη της περασμένης εβδομάδας. Κατόπιν ανακτήθηκε μέρος του χαμένου εδάφους, με την ισοτιμία να διαμορφώνεται στις 8,09 λίρες για ένα δολάριο.

Ο Ερντογάν καρατόμησε τον διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας του οποίου ο ρόλος θεωρήθηκε σημαντικός, διότι πέτυχε να σταματήσει την κατρακύλα της τουρκικής λίρας και όρισε νέο διοικητή το Σαχάπ Καβτσίογλου. Ο διορισμός του Αγμπάλ που έγινε το Νοέμβριο του 2020 είχε ως αποτέλεσμα ένα απότομο ράλι ανόδου της τουρκικής λίρας, μετά την πτώση της σε ιστορικό χαμηλό. Η λίρα αποκόμισε κέρδη την περασμένη Πέμπτη αφού ο Αγμπάλ αύξησε τα επιτόκια κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες.

Οι επενδυτές έχουν ζητήσει από καιρό αυστηρότερη νομισματική πολιτική στην Τουρκία για να μειωθεί ο πληθωρισμός που ανέρχεται πάνω από 15%. Ο υπουργός Οικονομικών Λούφι Έλβαν δήλωσε ότι η Τουρκία έχει δεσμευτεί να μειώσει τον διψήφιο πληθωρισμό και δεν θα συμβιβαστεί με τις αρχές της ελεύθερης αγοράς, επιδιώκοντας να μετριάσει τις ανησυχίες ότι η κυβέρνησή του θα μπορούσε να εισαγάγει νομισματικούς ελέγχους. Ανέφερε, ακόμα ότι οι προϋποθέσεις για τη μακροοικονομική σταθερότητα είναι η σταθερότητα των τιμών και η χρηματοπιστωτική σταθερότητα.

Η τουρκική λίρα ενδέχεται σύμφωνα με έκθεση της γαλλικής τράπεζας Societe Generale να υποστεί μεγαλύτερες απώλειες τις επόμενες εβδομάδες, που θα προμηνύουν και πιθανή νομισματική κρίση. Αναμένεται να υποτιμηθεί κατά 9,7 έναντι του δολαρίου το δεύτερο τρίμηνο.
Επίσης, η Goldman Sachs και άλλες τράπεζες ανέμεναν τη μεγάλη βουτιά της λίρας των τουρκικών στοιχείων ενεργητικού, δεδομένης της θέσης του νέου διοικητή υπέρ μίας χαλαρής νομισματικής πολιτικής.

Ανησυχίες επενδυτών

Ο Καβτσίογλου είναι ο τέταρτος διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας σε διάστημα λιγότερο από δύο χρόνια. Ο Ερντογάν είναι κατά των υψηλών επιτοκίων, άποψη που έρχεται σε αντίθεση με την παραδοσιακή οικονομική σκέψη. Ο νέος διοικητής είχε γράψει στη στήλη του στην εφημερίδα Yeni Safak ότι «οι αυξήσεις των επιτοκίων θα οδηγήσουν έμμεσα σε αύξηση του πληθωρισμού», άποψη που έρχεται σε αντίθεση με τις περισσότερες σύγχρονες μακροοικονομικές θεωρίες

Η Κεντρική Τράπεζα ξόδεψε πέρυσι δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια από τα συναλλαγματικά της αποθέματα για να υπερασπιστεί τη λίρα διατηρώντας τα επιτόκια κάτω από τον πληθωρισμό. Οι ανορθόδοξες πολιτικές βοήθησαν τον Ερντογάν να ενισχύσει το δανεισμό για να αντισταθμίσει τον οικονομικό αντίκτυπο της πανδημίας COVID-19.

Όμως, επενδυτές και αναλυτές ανησυχούν ότι ο διορισμός του Καβτσίογλου θα μπορούσε να υπονομεύσει γρήγορα τα κέρδη που έγιναν κατά τη σύντομη θητεία του Αγμπάλ. Ο Καβτσίογλου θεωρείται ένας ελάχιστα γνωστός καθηγητής τραπεζικού συστήματος και είναι πρώην βουλευτής του ισλαμικού κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP).