Εθνική επιδημία ο “ευσεβοποθισμός”

Υπάρχει ένα ψυχολογικό φαινόμενο που θα μπορούσε να ονομασθεί «ευσεβοποθισμός». Αυτό συμβαίνει όταν τα αντικειμενικά στοιχεία ενός προβλήματος είναι εξαιρετικά δυσμενή για τη μία πλευρά και καταλύουν οποιαδήποτε ελπίδα για ευπρεπή λύση. Οι «ευσεβοποθιστές», αντί να αντιμετωπίσουν κατάματα την πραγματικότητα, μετατρέπουν τους ευσεβείς τους πόθους σε εικονική πραγματικότητα.

Στη συνέχεια ζουν μέσα σε αυτήν ευτυχισμένοι και βέβαιοι ότι έτσι είναι τα πράγματα. Στο γνωστό παραμύθι του Άντερσεν, όταν κάποιος φώναξε ότι «ο Βασιλιάς είναι γυμνός», όλοι άρχισαν να γελούν αποκαλύπτοντας την απάτη. Στον «ευσεβο-ποθισμό», όμως, αυτά δεν ισχύουν. Όποιος τολμήσει να περιγράψει την πραγματικότητα με αντικειμενικούς όρους κατακεραυνώνεται.

Το παράδειγμα στην Ελλάδα

Το φαινόμενο του «ευσεβοποθισμού» είναι εξαιρετικά διαδεδομένο σε Ελλάδα και Κύπρο. Το πλέον πρόσφατο παράδειγμα στην Ελλάδα είναι η αντιμετώπιση της υφέσεως, στην οποία έχει βυθισθεί η χώρα επί οκτώ χρόνια. Το τελευταίο επεισόδιο ήταν η άνοδος στην εξουσία δύο κομμάτων που υπόσχονταν ότι με «ένα νόμο, ένα άρθρο» θα καταργούσαν το Μνημόνιο και θα αποκαθιστούσαν τα οικονομικά πράγματα στην προτέρα (ευτυχή) κατάσταση.

Μπορεί ο πρωθυπουργός της χώρας να παραδέχθηκε από το βήμα της Βουλής τον Μάιο του 2016 ότι είχε/είχαμε αυταπάτες, αλλά δυστυχώς ο συλλογικός μας «ευσεβοποθισμός» συνεχίζεται. Είναι ενδεικτικό ότι μετά από τόσα χρόνια εξακολουθούμε να λέμε ότι περνάμε κρίση. Η κρίση υπονοεί ότι βρισκόμαστε για ένα σχετικώς σύντομο χρονικό διάστημα σε μία εξαιρετική και δύσκολη φάση που έχει διαταράξει την ομαλή μας πορεία.

Αυτό, όμως, που ζούμε δεν είναι πλέον κρίση. Είναι η νέα μας «κανονικότητα», στην οποία θα ζούμε τα επόμενα πολλά χρόνια. Όσο πιο γρήγορα το συνειδητοποιήσουμε, τόσο πιο γρήγορα θα προβάλλει η απαίτηση για σοβαρή λύση των προβλημάτων μας.

Το παράδειγμα στην Κύπρο

Ο «ευσεβοποθισμός» εκδηλώνεται εδώ και χρόνια στην Κύπρο. Αφορά στην πρόθεση της τουρκικής πλευράς να δεχθεί μία στοιχειωδώς ευπρεπή λύση του Κυπριακού. Οι εκδηλώσεις του κυπριακού «ευσεβοποθισμού» είναι πολλές και χρόνιες. Μετά το 1974, ο στόχος ήταν η απελευθέρωση των κατακτημένων εδαφών και η επιστροφή των προσφύγων στα σπίτια τους. Για την επίτευξη του συγκεκριμένου στόχου επελέγη η πολιτική της διεθνοποιήσεως του Κυπριακού.

Η πολιτική αυτή απέβλεπε στη μεσολάβηση του ΟΗΕ, των ΗΠΑ, της Δύσεως, της ΕΣΣΔ ή τέλος πάντων όποιου είχε τη δυνατότητα να επηρεάσει τους Τούρκους για να αλλάξει κάπως η κατάσταση. Η προσπάθεια διεθνοποιήσεως του Κυπριακού απέτυχε για σωρεία λόγων. Ο πλέον σημαντικός ήταν ότι η ελληνοκυπριακή πλευρά ανέτρεψε η ίδια την πολιτική της διεθνοποιήσεως αποδεχόμενη διακοινοτικές συνομιλίες.

Όλοι γνωρίζουν ότι το 1974 στην Κύπρο εισέβαλαν τουρκικά στρατεύματα. Η Τουρκία είναι αυτή που εξακολουθεί και σήμερα να κατέχει στρατιωτικά το βόρειο τμήμα της νήσου. Τούρκοι πολιτικοί και στρατηγοί είναι όσοι δημοσίως αναφέρονται τα τελευταία χρόνια στη γεωστρατηγική σημασία της Κύπρου. Όσοι, ανεξαρτήτως της παρουσίας Τουρκοκυπρίων, απαιτούν η Τουρκία να παραμείνει στρατιωτικά στο νησί και μετά την όποια λύση. Τέλος, Τούρκοι είναι οι έποικοι που στέλνονται στο κατεχόμενο τμήμα με σκοπό να αλλοιώσουν μακροπρόθεσμα τον δημογραφικό του χαρακτήρα.

Συνεπώς, το αναμενόμενο για την Κυπριακή Δημοκρατία θα ήταν να προσπαθεί να συνομιλήσει με την Τουρκία, από την οποία υφίσταται την παραβίαση της εδαφικής της ακεραιότητας και ανεξαρτησίας. Η Κυπριακή Δημοκρατία, όμως, δεν συνομιλεί με την Τουρκία, αλλά με τον εκάστοτε Τουρκοκύπριο ηγέτη ωσάν να ήταν αυτός που κατέχει στρατιωτικά το νησί.

Ο βασιλιάς είναι γυμνός

Δεν πρέπει βεβαίως να υποβαθμίζεται η σημασία του διαλόγου μεταξύ των δύο κοινοτήτων του νησιού που θα οδηγήσει σε αμοιβαία αποδεκτές λύσεις για τη μεταξύ τους συμβίωση. Σε τελική ανάλυση είναι οι ίδιοι οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι που θα κληθούν να ζήσουν μαζί σε ένα ενιαίο κράτος. Στον ενδοκυπριακό διάλογο, όμως, οι Τουρκοκύπριοι ηγέτες ενεργούν με κριτήριο τα στρατηγικά συμφέροντα της Τουρκίας και όχι τα συμφέροντα των Τουρκοκυπρίων.

Τελευταίο ενδεικτικό παράδειγμα αυτής της αντιλήψεως είναι η απαίτηση του Μουσταφά Ακιντζί να ισχύσουν οι λεγόμενες τέσσερις ελευθερίες για τους Τούρκους που θα έρχονται στο νησί. Δεν πρόκειται για κάτι που αφορά στις ενδοκυπριακές σχέσεις. Ενδιαφέρει αποκλειστικώς την Τουρκία και τον τρόπο που αντιλαμβάνεται το κυπριακό κράτος μετά τη λύση.

Αντίστοιχη εκδήλωση του ευσεβο-ποθισμού στην παρούσα φάση είναι η πιθανότητα να αποδεχθεί ο Ερντογάν μία στοιχειωδώς ευπρεπή λύση για το Κυπριακό. Ο Ερντογάν είναι ο άνθρωπος που από τον Ιούλιο του 2016 έχει φυλακίσει 50.000 πολιτικούς του αντιπάλους κι έχει απeunik;hολύσει 100.000 υπαλλήλους. Πριν δύο χρόνια δεν δίστασε να καταρρίψει ένα ρωσικό αεροσκάφος με την (φρούδα) ελπίδα να συσπειρώσει το ΝΑΤΟ πίσω από την Τουρκία.

Πριν έξι χρόνια έκανε τους μεγάλους του σχεδιασμούς στην περιοχή παίζοντας με τις «αραβικές ανοίξεις» και πιστεύοντας ότι θα τοποθετήσει φίλα προσκείμενες αδελφότητες στα γειτονικά του κράτη. Πριν λίγες ημέρες δεν δίστασε να δηλώσει ότι στέλνει στρατεύματα στο Κατάρ, αντί να επιδιώξει να παρέμβει διπλωματικά για την επίλυση της κρίσεως.

Τα πάντα φωνάζουν ότι ο βασιλιάς είναι γυμνός. Καιρός είναι να το δούμε και εμείς και να προσαρμόσουμε την πολιτική μας στην πραγματικότητα και όχι την πραγματικότητα στους ευσεβείς μας πόθους.