Κούρδοι και δημόσιοι υπάλληλοι θα κρίνουν το μέλλον του Ερντογάν

Οι τουρκικές εφημερίδες προβάλλουν η κάθε μία τις δικές της δημοσκοπήσεις για τις εκλογές του Μαΐου -δημοσκοπήσεις με κυριολεκτικά αντίστροφα “αποτελέσματα”. Οι μεν συμπολιτευόμενες, όπως η “Χουριέτ”, δίνουν όσον αφορά στις προεδρικές 53% στον Ερντογάν, οι δε αντιπολιτευόμενες, όπως η “Τζουμχουριέτ”, δίνουν 55,6% στον Κιλιτσντάρογλου.

Η κάθε μία κάνει κάποιες λογικοφανείς προσθαφαιρέσεις ως προς το εκλογικό σώμα, αλλά είναι σαφές σε όλους στην Τουρκία ότι κάθε κόμμα κάνει τη δική του δημοσκόπηση “βγάζοντας” ό,τι έχει προαποφασίσει να προβάλει και κανείς δεν μιλάει για τον ελέφαντα στο δωμάτιο, δηλαδή για το πού θα πάνε οι κουρδικές ψήφοι, ειδικά των δεξιών θρησκευάμενων Κούρδων. Οι αριστεροί είναι γνωστοί ως ποσοστό: 10% έως 13%. Οι άλλοι όμως είναι ο “άγνωστος X”.

Αυτοί μέχρι πρόσφατα στήριζαν στην ουσία τον Ερντογάν, επειδή δεν ενέκριναν την αριστερή πολιτική του Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών (HDP) ή του φυλακισμένου ηγέτη του, του Σελαχαντίν Ντεμιρτάς, και ήθελαν πιο έντονο θρησκευτικό στοιχείο στην πολιτική τους επιλογή, τους απωθούσε η στήριξη των μειονοτήτων, όπως των ομοφυλοφίλων κ.λπ.  Όμως πολλά αλλάζουν πλέον, γιατί εδώ και πέντε μέρες το φιλοκουρδικό κόμμα HDP αποφάσισε να μην κατεβάσει δικό του υποψήφιο, κρίνοντας στην ουσία ότι ακόμα και να πάρει ο “δικός του” 10%, στην ουσία δεν κερδίζει τίποτα, ενώ αν τα “κουκιά” του πάνε στον Κιλιτσντάρογλου, θα απαλλαγούν όλοι από τον Ερντογάν και θα ανοίξει ο δρόμος για μια πιο φιλελεύθερη κοινωνία, με επαναφορά της πρωθυπουργίας και άλλων δημοκρατικών παραμέτρων που έχουν εκλείψει.

Κατά συνέπεια οι δεξιοί ή συντηρητικοί Κούρδοι (όχι απαραιτήτως φανατικοί ως προς το θρήσκευμα, αλλά πάντως πιστοί) που ψήφιζαν έως τώρα Ερντογάν και έβρισκαν απωθητικό το αριστερό και θρησκευτικά ουδέτερο προφίλ του HDP, τώρα θα έχουν ως επιλογή έναν μετριοπαθή σοσιαλδημοκράτη όπως ο Κιλιτσντάρογλου. Είναι βέβαιο ότι η ψήφος τους θα μετατοπιστεί, αλλά είναι και πρακτικά αδύνατον να εκτιμηθεί με ακρίβεια σε νούμερα η μεταστροφή τους.

Δημοσκοπήσεις

Ως προς τις αντικρουόμενες δημοσκοπήσεις για τα κόμματα, ο Τούρκος ανταποκριτής του euronews βρήκε τη λύση: πήρε τα αποτελέσματα που ανακοινώθηκαν από 11 εταιρείες (Yoylelem, MAK, ArtıBir, GENAR, Saros, ORC, Turkey Report, AR-G, Aksoy, PIAR και ALF) και έβγαλε το μέσο όρο!  Υπενθυμίζεται ότι το ΑΚ, το κυβερνών κόμμα του Ερντογάν, στις προηγούμενες εκλογές είχε λάβει το 42,9%, οπότε φαίνεται να έχει απώλειες της τάξης του 10%, ο κυβερνητικός εταίρος του (το ΜΗΡ, Εθνικιστική δράση), είχε πάρει 11,1% και φαίνεται να χάνει ένα 5%, το CHP, το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα υπό τον Κιλιτσντάρογλου, είχε λάβει το 22,65%, οπότε φαίνεται πως κέρδισε εν τω μεταξύ ένα 5%.

Το HDP, το φιλοκουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών, το 2018 είχε λάβει το 11,7 και το ΙΥΙ είναι το Καλό Κόμμα της Ακσενέρ και είχε λάβει το 9,95%. Το Memleket (Κόμμα της Πατρίδας) δεν υπήρχε προ του 2021 για να γίνει σύγκριση και ηγείται ο Μοχαρέμ Ιντζέ. Πάντως ο τελευταίος δεν χαίρει ιδιαίτερης εκτίμησης καθώς θεωρείται ότι κινείται από κόμμα σε κόμμα ζητώντας να τον κάνουν αρχηγό. Όσον αφορά το ακραίο ισλαμικό κουρδικό HUDA PAR (Κόμμα Ελεύθερου Αγώνα) που δεν φαίνεται στον πίνακα, εκτιμάται στο 0,1% έως 0,7%. 

Το βέβαιο είναι ότι οι εκλογές θα κριθούν από τις ψήφους των δεξιών Κούρδων,  σε συνδυασμό με τις ψήφους των 3,7 εκατομμυρίων δημοσίων υπαλλήλων της χώρας. ΄Ο Ερντογάν για να επηρεάσει τους τελευταίους, αλλά και για να μειώσει την δυσαρέσκεια στο νότο, αποφάσισε να δώσει αυξήσεις στους 700.000 δημοσίους υπαλλήλους των σεισμόπληκτων επαρχιών. Όμως αυτό μάλλον δεν θα είναι επαρκές ούτε καν σε τοπικό επίπεδο λόγω του μεγέθους των οικονομικών απωλειών με 1.500.000 αστέγους, πολύ δε περισσότερο σε πανεθνική κλίμακα.

Όσον αφορά στους δημοσίους υπαλλήλους στους οποίους αναφέρεται και το Politico, θεωρώντας τους το πιο ακριβές “βαρόμετρο”, οι προτιμήσεις τους δείχνουν ότι ο Ερντογάν για πρώτη φορά χάνει την “αύρα του νικητή” και κινδυνεύει να μην εκλεγεί, μετά από βασιλεία δύο δεκαετιών. Πιθανόν αυτός είναι ο λόγος που η Χουριέτ  διαλαλεί ότι θα δοθούν αυξήσεις στους 700.000 δημοσίους υπαλλήλους του νότου.

Κουρδική ψήφος

Για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της κουρδικής ψήφου, ο Ερντογάν συμπαρατάχθηκε και με το ακραίο ισλαμικό κουρδικό κόμμα HUDA PAR. Αυτό όμως οι μισοί ψηφοφόροι το θεωρούν ταυτόσημο με την χεζμπολάχ, οπότε μάλλον δεν θα πιάσει τόπο η πρόθεση του Ερντογάν να αποκτήσει αντίβαρο στο φιλοκουρδικό HDP ποντάροντας στο ότι αυτό είναι αριστερό και “άθεο”.

Στην “Χουριέτ”  κύριο άρθρο αντικρούει άλλα δημοσιεύματα της ίδιας εφημερίδας και αναφέρει «μην ακούτε δημοσκοπήσεις από εδώ και από εκεί γιατί οι σοβαροί δημοσκόποι διαπιστώνουν πολύ μικρή απόσταση μεταξύ πρώτου και δεύτερου. Αυτοί δείχνουν τον Ερντογάν στο 47,4%, τον Κιλιτσντάρογλου στο 45,3% και τον Μοχαρέμ Ιντζέ στο 6,5%. Οι δε αναποφάσιστοι είναι αυτή τη στιγμή σχεδόν 13%.» Ο αρθρογράφος, διαβλέπει ότι το ακραίο ισλαμικό κουρδικό κόμμα που επέλεξε ο Ερντογάν ως “σύμμαχο” μπορεί να γίνει μπούμεραγκ και καλεί την ηγεσία του HUDA PAR να ξεκαθαρίσει απόλυτα τις θέσεις του κόμματος, ώστε να απαλλαγεί από τη ρετσινιά του ακραίου έως και τρομοκρατικού.

Ο Ερντογάν, που πρόσφατα έκανε για περίπλοκους λόγους ένα άνοιγμα προς την Ελλάδα στέλνοντας ευχές για την 25η Μαρτίου, υποστηρίζει ότι η ήττα του θα είναι νίκη των αποικιοκρατών και των Δυτικών, που έχουν δυσαρεστηθεί πολύ με την ανεξάρτητη πολιτική της Τουρκίας. Υπενθυμίζεται ότι στις τελευταίες προεδρικές εκλογές, που έγιναν ταυτόχρονα με τις βουλευτικές, ο Ερντογάν πήρε το 52,6%, ενώ ο Μουχαρέμ Ιντζέ που ήταν υποψήφιος της ενωμένης αντιπολίτευσης έλαβε το 30,6% και ο φυλακισμένος ηγέτης του φιλοκουρδικού κόμματος πήρε το 8,4%. Ο κατωτέρω πίνακας αναφέρει τα αποτελέσματα των βουλευτικών του 2018.

Να προσθέσουμε πάντως ότι και οι προεκλογικές και οι μετεκλογικές συνεργασίες δεν θα είναι απλή υπόθεση. Μπορεί έξι κόμματα να συμφώνησαν να κατέλθει ο Κιλιτσντάρογλου ως κοινός υποψήφιος, αλλά δεν σταμάτησε η διχόνοια. Ακόμα κι αν εκλεγεί ο Κιλιτσντάρογλου στην προεδρία, ακόμα κι αν συνεχίσει να ισχύει η αυστηρά προεδρική δημοκρατία μέχρι να αλλάξει το σύνταγμα, κάποιες συμμαχίες πρέπει να σχηματιστούν στην Βουλή. Οι σύμμαχοι του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος εκεί, ήταν μέχρι πρότινος το Καλό Κόμμα της Ακσενέρ και το Κόμμα της Ευτυχίας. Το τελευταίο δεν είχε βγάλει καμία έδρα το 2018 με το 1,3% των ψήφων που έλαβε. Και τα δύο πάντως είναι κόμματα δεξιά έως δεξιότατα. Η Ακσενέρ δεν θα ήθελε επ΄ ουδενί υπουργό από το αριστερό φιλοκουρδικό κόμμα. Αυτό πάλι, αφού θα έχει βάλει πλάτη για να εκλεγεί ο Κιλιτσντάρογλου, όλο και κάτι ουσιαστικό θα περιμένει.