Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας στην Κύπρο – Έγγραφο για δομή και λειτουργία του

Κρατικό όργανο, ένας μηχανισμός με συμβουλευτική, σχεδιαστική και συντονιστική αρμοδιότητα, θα είναι το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας, το οποίο θα συσταθεί και θα λειτουργήσει για να καλύψει ένα διαχρονικό κενό.  Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, ο οποίος είχε εξαγγείλει τη συγκρότηση και λειτουργία του ΣΕΑ προεκλογικά, είχε προ ημερών διαβιβάσει έγγραφο προς τα μέλη του Εθνικού Συμβουλίου για τυχόν σχόλια. Το έγγραφο, που περιγράφει τη δομή, τον τρόπο λειτουργίας και τους στόχους, έκτασης τεσσάρων σελίδων, αποκαλύπτει σήμερα ο «Φιλελεύθερος». Μόλις διαβιβασθούν στον Πρόεδρο σχόλια, ο Νίκος Χριστοδουλίδης θα τα αξιολογήσει και θα προχωρήσει στη δημιουργία του ΣΕΑ.

Ο Πρόεδρος φέρεται να έχει αποφασίσει για τον Σύμβουλο Εθνικής Ασφαλείας, ωστόσο, δεν πρόκειται να ανακοινώσει οτιδήποτε πριν τη συγκρότηση του Συμβουλίου. Πρόκειται, πάντως, με βάση το έγγραφο ένα σημαντικό βήμα για κάλυψη ενός μεγάλου κενού. Έπρεπε προ πολλού να είχε συγκροτηθεί, ειδικά λόγω του Κυπριακού. Οι γεωπολιτικές αλλαγές, η συνεχής ανακατανομή ισχύος στην περιοχή, επιβάλλει την λειτουργία ενός τέτοιου μηχανισμού.

Όπως συναφώς αναφέρεται στο έγγραφο, η ανάγκη δημιουργίας αυτού του Συμβουλίου ήταν διαχρονική ανάγκη. Σημειώνεται ότι «η καθημερινή εμπειρία της διακυβέρνησης στην Κύπρο, εδώ και πολλά χρόνια, καταδεικνύει ότι υπάρχει ανάγκη για μεγαλύτερο και συστηματικότερο συντονισμό των κρατικών υπηρεσιών και αρχών, που εμπλέκονται σε ζητήματα ασφάλειας, με την ευρεία έννοια της, και σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής. Από αυτόν τον συντονισμό και από την συλλογική σκέψη και εργασία των εμπλεκομένων με τα θέματα της ασφάλειας, περιλαμβανομένης της άμυνας, και της εξωτερικής πολιτικής προκύπτει ότι η συγκροτημένη και τεκμηριωμένη γνώμη ενός σώματος το οποίο θα μελετά, ως εκ της αποστολής του, συστηματικά, σε συνεχή βάση και σε βάθος τα πιο πάνω πολυδιάστατα θέματα, είναι πολύτιμο και απαραίτητο εργαλείο στον Αρχηγό του Κράτους και γενικά στην εκτελεστική εξουσία, στο σύνολο της, στην διαμόρφωση των σχετικών εθνικών στρατηγικών καθώς και των επιμέρους πολιτικών προς υλοποίησή τους».

Περαιτέρω, στο έγγραφο σημειώνεται ότι το Εθνικό Συμβούλιο έχει ανάγκη επαρκούς και έγκυρης πληροφόρησης και, προπαντός, πληροφορημένων και τεκμηριωμένων  εκτιμήσεων για πτυχές του Κυπριακού, και για συναφή με αυτό θέματα, και φυσικά, για την ίδια τη διαπραγματευτική διαδικασία.

Αρμοδιότητες του ΣΕΑ

• Θα συμβουλεύει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και το Υπουργικό Συμβούλιο, και, μέσω του Προέδρου, το Εθνικό Συμβούλιο, για ζητήματα εθνικής ασφάλειας, περιλαμβανομένης της άμυνας, και εξωτερικής πολιτικής στο πλαίσιο της διακυβέρνησης καθώς και της διαπραγμάτευσης για λύση του Κυπριακού.
• Θα αναλύει και σχεδιάζει την Εθνική Στρατηγική Ασφαλείας προς έγκριση της από το Υπουργικό Συμβούλιο σύμφωνα με τα Άρθρα 54 σε συνδυασμό με το Άρθρο 50 του Συντάγματος καθώς και των εφαρμοστικών αυτής πολιτικών και παρακολουθεί την εφαρμογή αυτών και όλων των άλλων κρατικών πολιτικών και αποφάσεων στον βαθμό που αφορούν την εθνική ασφάλεια.
• Κατ’ εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγικής Ασφαλείας, και με οδηγίες πάντα του Προέδρου της Δημοκρατίας, θα συντονίζει σε συνεχή βάση, θα συμβουλεύει και θα καθοδηγεί, τα αρμόδια όργανα του Κράτους τα οποία καταπιάνονται με θέματα εθνικής ασφαλείας.
• Θα αναπτύσσει σχέσεις συνεργασίας και θα βρίσκεται σε επικοινωνία με όμοια σώματα άλλων χωρών…
• Θα υποβάλλει προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας παρατηρήσεις, εισηγήσεις ή και εναλλακτικές προτάσεις για τα θέματα της αρμοδιότητας του ΣΕΑ.
• Είναι υπόλογο αποκλειστικά στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και, μέσω αυτού, στο Υπουργικό Συμβούλιο.

Στο έγγραφο, με βάση τις αρμοδιότητες, σημειώνεται ότι  το ΣΕΑ, πρέπει να έχει την ικανότητα και τα εχέγγυα, μέσω της κατάλληλης σύνθεσής του και της ελεύθερης και ταυτόχρονα στοχευμένης διαβούλευσης, να  παράγει σκέψη, ιδέες καθώς και εισηγήσεις και προτάσεις με πρακτική αξία σε θέματα Εθνικής Ασφάλειας, περιλαμβανομένης της Εξωτερικής Πολιτικής και της Άμυνας. Περαιτέρω, πρέπει να έχει την ικανότητα να διαγιγνώσκει υπάρχουσες και να προβλέπει μελλοντικές ανάγκες, στο πεδίο των αρμοδιοτήτων του, η ικανοποίηση των οποίων απαιτεί την αξιοποίηση της γνώσης και σκέψης προσωπικοτήτων με καταξιωμένη προσφορά σε αυτούς τομείς, ως επίσης ακαδημαϊκών και άλλων εμπειρογνωμόνων. Ακόμη, πρέπει να μπορεί να μεριμνά για την ανάθεση μελετών και ερευνών σε επίλεκτους μελετητές, ερευνητές και εμπειρογνώμονες για θέματα που εμπίπτουν στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του.

Το ΣΕΑ θα συσταθεί με απόφαση, αρχικά, του Υπουργικού Συμβουλίου και αργότερα, το καθεστώς του θα ρυθμιστεί με Νόμο της Βουλής, οπότε θα πρέπει να προβλεφθούν και στον Κρατικό Προϋπολογισμό τα αναγκαία εξειδικευμένα κονδύλια για την λειτουργία του.

Το ΣΕΑ θα τελεί υπό την άμεση εποπτεία και ευθύνη του Προέδρου της Δημοκρατίας.

Η δομή του ΣΕΑ  θα αποτελεί αυτοτελή διοικητική μονάδα της Προεδρίας της Δημοκρατίας. Της διοικητικής μονάδας του ΣΕΑ θα προΐσταται ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας που διορίζεται προς τούτο από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.  Νοείται ότι τουλάχιστον στα αρχικά στάδια της σύστασης, οργάνωσης και λειτουργίας του ΣΕΑ, ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας θα είναι ο Διοικητής της ΚΥΠ.

Σύνθεση του Συμβουλίου 

• Πρόεδρος της Δημοκρατίας
• Υπουργός Εξωτερικών
• Υπουργός Άμυνας
• Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως
• Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας
• Διοικητής ΚΥΠ
• Αρχηγός ΓΕΕΦ
• Αρχηγός της Αστυνομίας

Στο έγγραφο σημειώνεται ότι Υπουργοί ή κρατικοί αξιωματούχοι, και άλλα  πρόσωπα τα οποία ως εκ της θέσεως ή των γνώσεων ή εμπειριών τους, θα συμμετέχουν σε συνεδρίες του ΣΕΑ, ύστερα από πρόσκληση, στις περιπτώσεις που ένα ή περισσότερα θέματα της Ημερήσιας Διάταξης μιας συνάντησης το υπαγορεύουν, και μόνο για την συζήτηση αυτών των θεμάτων. Περαιτέρω, ο Ελληνοκύπριος Διαπραγματευτής θα καλείται και θα συμμετέχει στις συνεδρίες όταν σ’ αυτό θα συζητείται θέμα το οποίο σχετίζεται με το Κυπριακό και την διαπραγμάτευσή του.

Γραμματέας του ΣΕΑ: Ο υπεύθυνος του Γραφείου του Συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας.

Έδρα ΣΕΑ: Προεδρικό Μέγαρο

Το ΣΕΑ θα εξυπηρετείται από ολιγάριθμο προσωπικό που θα επιλέγεται από τη δημόσια υπηρεσία, κατά κύριο δε λόγο, από τα υπουργεία και υπηρεσίες των οποίων οι πολιτικοί προϊστάμενοι είναι μέλη του ΣΕΑ.

Προς τον ίδιο σκοπό, ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας θα μπορεί, στο πλαίσιο του προϋπολογισμού της Προεδρίας της Δημοκρατίας και τηρουμένης της νομοθεσίας για αγορά υπηρεσιών και άλλων συναφών νομοθεσιών, να ζητεί και να εξασφαλίζει  τις υπηρεσίες προσώπων (φυσικών και νομικών προσώπων)  τα οποία ως εκ της θέσεως ή/και της εμπειρογνωμοσύνης τους, περιλαμβανομένης της ακαδημαϊκής γνώσης, είναι σε θέση να συνεισφέρουν ουσιαστικά στο έργο του ΣΕΑ.

Το Εθνικό Συμβούλιο

Στο έγγραφο σημειώνεται ότι το Εθνικό Συμβούλιο έχει ανάγκη επαρκούς και έγκυρης πληροφόρησης και, προπαντός, πληροφορημένων και τεκμηριωμένων  εκτιμήσεων για πτυχές του Κυπριακού, και για συναφή με αυτό θέματα, και φυσικά, για την ίδια την διαπραγματευτική διαδικασία.

Γι’ αυτό, στις αρμοδιότητές του ΣΕΑ περιλαμβάνεται ότι το Εθνικό Συμβούλιο θα ενημερώνεται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ως Πρόεδρο  του ΣΕΑ, για ζητήματα εθνικής ασφάλειας, περιλαμβανομένης της άμυνας, και εξωτερικής πολιτικής, σε συνάρτηση με την πορεία και τις προοπτικές του Κυπριακού ώστε το Εθνικό Συμβούλιο να είναι σε καλύτερη θέση να διαβουλεύεται επί των θεμάτων που το απασχολούν και, αναλόγως, να συμβουλεύει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.

Το Εθνικό Συμβούλιο μπορεί συναφώς να ζητά, μέσω του Προέδρου της Δημοκρατίας, από το ΣΕΑ, να διεξαγάγει συγκεκριμένες έρευνες ή μελέτες που αφορούν ζητήματα με τα οποία ασχολείται το Εθνικό Συμβούλιο.