Οι ναύλοι των ακτοπλόων και ο κανόνας προσφοράς και ζήτησης

Πολύς ο θόρυβος από τους ναύλους της ακτοπλοΐας για τα νησιά του Αιγαίου, Ιονίου και Κρητικού πελάγους, που υψώθησαν αποτόμως μέχρις και 50%, ώστε να θορυβηθή κι αυτή η νέα κυβέρνηση, καταληφθείσα εξ απήνης μόλις ανέλαβε τα καθήκοντα της. Αμέσως τρεiς θαλασσόλυκοι υπουργοί συνεκάλεσαν σύσκεψη στου Μαξίμου, με εκπροσώπους του Συνδέσμου Επιβατηγού Ναυτιλίας κι επέτυχαν μείωση των ναύλων κατά 20%, αλλά μόνο για 4μελείς οικογένειες με αυτοκίνητο από την εταιρία “Άττικα Γκρουπ”. (Καθημερινή 12.7.23). Για τους άλλους (tουρίστες, ολιγομελείς ελληνικές φαμίλιες και νησιώτες κατοίκους) οι ναύλοι των θαλασσίων γραμμών παραμένουν αμετάβλητοι, στα ύψη της τελευταίας διετίας.

Τι συμβαίνει λοιπόν με τους ναύλους των πλοίων του εσωτερικού; Η άνοδος του κόστους λειτουργίας των που εξυπηρετούν τα ελληνικά νησιά, όπως τα περιβαλλοντικά καύσιμα, η μισθοδοσία των πληρωμάτων, η συντήρηση των πλοίων, τ’ ασφάλιστρα των πεπελαιωμένων σκαφών, τα λιμενικά τέλη και τα τραπεζικά επιτόκια αυξήθηκαν μεσοσταθμικά και μετακυλίονται στον καταναλωτή.

Οι ζημίες από την εποχή της πανδημίας του κινεζοϊού και της τότε τουριστικής απραξίας μόλυναν και τους ισολογισμούς των ακτοπλοϊκών εταιρών και το περιθώριο κέρδους της ναυσιπλοΐας έπεσε αισθητά, συγκρινόμενο ιδίως με την ποντοπόρο ελληνική ναυτιλία που “ζει και βασιλεύει”, όπως είπε το ναυτάκι στη γοργόνα για τον βασιλιά Αλέξανδρο.

Δοθείσης ευκαιρίας – η άνοδος της τουριστικής κινήσεως στα ελληνικά νησιά εφέτος στο επίπεδα του 2019, έδωσε το έναυσμα στους ακτοπλόους να πάρουν την ρεβάνς. Αντιστάσεως μη ούσης και σύμφωνα με τις τηλεπερσόνες ότι τα «νησιά βουλιάζουν από τουρίστες στην Πάρο, τη Νάξο και τη Τήνο», οι ακτοπλόοι εσκέφθησαν: «Δεν ανεβάζουμε κι εμείς τα ναύλα να καβατζάρουμε»! Ούτως και εγένετο από το άτυπον καρτέλ. Οι ναύλοι εκτοξεύθησαν σε πρωτοφανή ύψη. Είναι φθηνότερο να ταξιδεύσει κάποιος από την Αλβανία (Δυρεάχιον) στην Ιταλία (Ανκόνα) παρά να πάει με το φέρυ από τον Πειραιά στον… Πόρο!

Εφέτος τα καύσιμα υπεχώρησαν κατά 50%, η μικρά αύξηση της μισθοδοσίας εκαλύφθη από την παραγωγικότητα των πληρωμάτων, οι επισκευές είχαν προηγηθή σε χαμηλότερες τιμές και τ’ ασφάλιστρα δεν αφορούσαν τα νεότευκτα πλοία αλλά μόνο τα αξιόπλοα της… 50ετίας. Τα λιμενικά τέλη και τα τραπεζικά επιτόκια είχαν από δεκαετίας παραμείνει αμετάβλητα και μία μικρή αύξηση όπως η τωρινή ήταν αντιμετωπίσιμη.

H ζήτηση και η προσφορά

Αυτό που δεν προβλέπετο ήταν η μεγάλη αύξηση της ζητήσεως από ξένους και ημεδαπούς επισκέπτες των νησιών και καθώς η προσφορά των υπαρχόντων πλοίων έμεινε σταθερά, αναπόφευκτη ήταν η άνοδος των τιμών της μεταφοράς των. Αυτό λέει η οικονομική θεωρία και πράξη στην αγορά: Θέλετε να ελέγξετε τις τιμές (ναύλους) αυξήσατε την προσφορά (των πλοίων). Αλλά στην χώρα της “φαιδράς πορτοκαλέας”, οι ακτοπλόοι πασχίζουν (και πληρώνουν) για να δρομολογήσουν ένα πλοίο και τακτικές γραμμές, που θα έπρεπε να εξυπηρετούνται από τρία και τέσσερα επιβατηγά κατά την τουριστική περίοδο εξυπηρετούνται με ένα ή δύο το πολύ πλοία.

Τις “άδειες σκοπιμότητος” παρέχει ο σεβαστόν υπουργείο Εμποροναυτιλίας “με το σταγονόμετρο” κι οι κατέχοντες αυτές ακτοπλόοι διαμαρτύρονται όταν νέα σκάφη δρομολογηθούν στους μονοπωλιακούς προορισμούς. «Δεν βγαίνουμε τον χειμώνα»,
ισχυρίζονται.

Η άστατη θάλασσα έχει βέβαια τους κινδύνους της, αλλά παρέχει και την ευελιξία προσαρμογής που λέγεται παροπλισμός πλοίου. Η έλλειψη ελευθέρου ανταγωνισμού στην ακτοπλοΐα δεν επιτρέπει την πτώση των ναύλων που δεν εξασφάλισε ούτε η τρόικα για τις θαλάσσιες, μα ούτε και για τις χερσαίες μεταφορές.