Από την Σκύλα του καύσωνα στην Χάρυβδη των πυρκαγιών

Ενώ η χώρα βρίσκεται αντιμέτωπη με το πρώτο κύμα πυρκαγιών, θα βρεθεί και σε νέο κλοιό καύσωνα, με θερμοκρασίες πιο υψηλές από αυτές που βιώσαμε τα προηγούμενα 24ωρα. Εκτιμάται πως οι υψηλές θερμοκρασίες θα παραμείνουν στην χώρα, μέχρι την επόμενη Δευτέρα. 

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την επικαιροποίηση του Έκτακτου Δελτίου Επικίνδυνων Καιρικών Φαινομένων για τον καύσωνα “Κλέωνα”, Τρίτη 18-7-2023 και Τετάρτη 19-7-2023 οι περιοχές που θα επηρεάζονται από πολύ υψηλές θερμοκρασίες θα είναι περιορισμένες στα δυτικά τμήματα της χώρας, ενώ στα ανατολικά οι θερμοκρασίες θα είναι χαμηλότερες, αλλά και η ένταση της ζέστης μικρότερη, κυρίως επειδή θα πνέουν Ετησίες άνεμοι (μελτέμια) που θα φθάνουν στο Αιγαίο τα επτά μποφόρ.

Είναι ακριβώς ο συνδυασμός που ευνοεί τις πυρκαγιές: Μόλις μερικές ώρες πριν ξεσπάσουν τα πύρινα μέτωπα, υπήρχε ο φόβος πως το κύμα καύσωνα που προηγήθηκε, σε συνδυασμό με τα μελτέμια που ακολούθησαν, θα επέτεινε τον κίνδυνο ξεσπάσματος πυρκαγιών, όπως και και τελικά έγινε.

Επιστρέφοντας στο Δελτίο της ΕΜΥ, την Πέμπτη 20-7-2023 οι άνεμοι θα εξασθενήσουν και η θερμοκρασία θα αρχίσει να ανεβαίνει. Ειδικότερα από την Παρασκευή 21-7-2023 έως και την Κυριακή 23-7-2023 η νέα θερμική έξαρση θα γίνει αισθητή σε όλη τη χώρα, ενώ τη Δευτέρα 24-7-2023 και από τα βόρεια αναμένεται υποχώρηση των πολύ υψηλών θερμοκρασιών.

Οι ομοιότητες με το 1987

Οι συνθήκες θα θυμίζουν τον φονικό καύσωνα του 1987 που με τους 44 βαθμούς επί μία εβδομάδα είχε στοιχίσει πάνω από 3.000 ζωές, οι μισές εξ αυτών, στην Αθήνα. Τότε βέβαια δεν υπήρχαν πολλά κλιματιστικά στις κατοικίες, συχνά ούτε ανεμιστήρες. Εκείνος ο καύσωνας είχε αρχίσει στις 20 Ιουλίου και είχε κρατήσει μέχρι τις 28 του μήνα.

Το 1988 εγκαταστάθηκαν μαζικά μηχανήματα κλιματισμού στο Δημόσιο, αλλά σημειώθηκαν και εισαγωγές ρεκόρ για κλιματιστικά στα σπίτια. Οι νέες κλιματικές συνθήκες επηρεάζουν και άλλες χώρες: Για παράδειγμα, πέρσι το 2021 είχαν πεθάνει από θερμοπληξία 140 άτομα στον καύσωνα στον Καναδά, καθώς κανείς δεν είχε προβλέψει ότι η χώρα θα χρειαζόταν ψυκτικά μηχανήματα.

Πάντως και σήμερα υπάρχουν οικογένειες χωρίς κλιματιστικό στο σπίτι τους. Εξάλλου υπάρχει και ο κίνδυνος διακοπής ρεύματος λόγω υπερφόρτωσης, ενώ το ενδεχόμενο ενός “φουσκωμένου” λογαριασμού ίσως αποτρέψει ορισμένα νοικοκυριά από την χρήση του. Σε κάθε περίπτωση, αν κάποιος είναι ευπαθής καλό είναι να αναζητήσει φιλοξενία σε χώρο με κλιματιστικό.

Τα συμπτώματα θερμοπληξίας

Η επίδραση αυτών των πολύ υψηλών θερμοκρασιών είναι ανησυχητική για τους ευπαθείς, επειδή τα θερμά επεισόδια λειτουργούν αθροιστικά, καθώς δεν σημειώνεται αισθητή βελτίωση ούτε τη νύχτα. Η θερμοκρασία θα πέφτει στους 32, αλλά αυτή η μείωση δεν θα αρκεί για να πάρει ανάσα ο ανθρώπινος οργανισμός και ο κίνδυνος θερμοπληξίας θα παραμένει υψηλός.

Εκείνοι που κινδυνεύουν περισσότερο είναι τα παιδιά, οι αγρότες, οι αθλητές, οι ηλικιωμένοι, οι παχύσαρκοι, οι υπερτασικοί, οι καρδιοπαθείς, οι νεφροπαθείς, οι διαβητικοί υπό ινσουλίνη, οι πνευμονοπαθείς και όσοι παίρνουν αντικαταθλιπτικά, αντιπαρκινσονικά και φαινοθειαζίνες, όσοι παίρνουν διουρητικά, αγγειοδιασταλτικά, όπως και όσοι έχουν άνοια. Επίσης οι αλκοολικοί. Καλό είναι όσοι έχουν χρόνια προβλήματα υγείας να ρωτήσουν έναν γιατρό που γνωρίζει καλά το ιστορικό τους, αν χρειάζεται να τροποποιήσουν την φαρμακευτική αγωγή που λαμβάνουν.

Στην αρχή ο ασθενής συνήθως (όχι όμως πάντα) αισθάνεται πονοκέφαλο, ζάλη, τάση για λιποθυμία, δύσπνοια, ταχυπαλμία, κράμπες στην κοιλιακή χώρα και στα πόδια, τάση για εμετό και μπορεί να αισθάνεται υγρό το δέρμα του. Η υπερθερμία σταματά κάποια στιγμή και την εφίδρωση. Αν η κατάσταση επιδεινωθεί, εκδηλώνεται υψηλός πυρετός, το δέρμα κοκκινίζει και είναι ζεστό, έχει εμετούς και διάρροιες, υπόταση, ταχυπαλμία αλλά με αδύναμο σφυγμό, λαχάνιασμα και τέλος παραισθήσεις, σύγχυση και απώλεια συνείδησης.

Η θερμοπληξία μπορεί πολύ γρήγορα να προκαλέσει πολυοργανική ανεπάρκεια, έμφραγμα, εγκεφαλικό επεισόδιο, νεφρική και ηπατική ανεπάρκεια. Οι πρώτες βοήθειες μέχρι το άτομο να διακομισθεί σε νοσοκομείο είναι να παραμείνει σε δροσερό σημείο, και αν δεν υπάρχει κλιματισμός να του κάνει κάποιος αέρα με χαρτόνι ή ό,τι άλλο βρει. Παράλληλα να του δροσίζει πρόσωπο, στήθος, λαιμό, μασχάλες, βουβωνική χώρα, και να του δίνει νερό. Δεν πρέπει να καταναλώσει αλκοόλ ή καφέ επειδή αυτά επιτείνουν την αφυδάτωση.

Την ίδια ώρα, το βόρειο ημισφαίριο βιώνει έναν πρωτοφανή καύσωνα που απειλεί να σπάσει αρκετά ρεκόρ. Οι αρχές πολλών χωρών αναγκάστηκαν να λάβουν δραστικά μέτρα για να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες από το κύμα ακραίας ζέστης, αλλά και τις πυρκαγιές. Όπως προαναφέραμε, μπορεί στην χώρα μας τα μελτέμια έφεραν μία προσωρινή ανακούφιση από τις υψηλές θερμοκρασίες, όμως ταυτόχρονα αποδείχτηκαν “δίκοπο-μαχαίρι”, καθώς επέτειναν τα πύρινα μέτωπα που μαίνονται ανά την επικράτεια, καθώς οι πυροσβέστες δυσκολεύτηκαν να σβήσουν τις πυρκαγιές λόγω των ανέμων.