Μήνυμα της Γαλλίας στους Ευρωπαίους για εκκένωση του Νίγηρα

Οι στρατιωτικές κυβερνήσεις της Μπουρκίνα Φάσο και του Μάλι απάντησαν στην κοινή δήλωση των ηγετών των χωρών της Δυτικής Αφρικής για χρήση βίας στον Νίγηρα κατά των πραξικοπηματιών, με απειλή πολέμου και η κατάσταση στην περιοχή γίνεται όλο και πιο έκρυθμη για την ασφάλεια και σταθερότητα της ευρύτερης περιοχής. Την ίδια ώρα η Γαλλία ετοιμάζει σχέδιο εκκένωσης των πολιτών της και των άλλων Ευρωπαίων από τον Νίγηρα σύμφωνα με επείγον μήνυμα της γαλλικής πρεσβείας στη Νιαμέι. 

Μάλι και Μπουρκίνα Φάσο διοικούνται επίσης από πραξικοπηματίες και τόνισαν από κοινού ότι «οποιαδήποτε στρατιωτική επέμβαση εναντίον του Νίγηρα» με στόχο την αποκατάσταση του εκλεγμένου προέδρου Μοχάμεντ Μπαζούμ, ο οποίος ανατράπηκε με πραξικόπημα, θα ισοδυναμούσε με κήρυξη πολέμου εναντίον τους. Η αντίδραση των στρατιωτικών που βρίσκονται στο Μπαμάκο και την Ουαγκαντούγκου, έρχεται στον απόηχο της απειλής χρήσης βίας στον Νίγηρα από τους ηγέτες της Δυτικής Αφρικής που συναντώνται στην Αμπούτζα, την πρωτεύουσα της Νιγηρίας.

Η Γαλλία, πρώην αποικιακή δύναμη στον Νίγηρα και υποστηρικτής του προέδρου Μπαζούμ, φαίνεται εκ πρώτης να βρίσκεται στο στόχαστρο των στρατιωτικών που πήραν την εξουσία στις 26 Ιουλίου. «Η Γαλλία στην αναζήτηση τρόπων και μέσων για να επέμβει στρατιωτικά στον Νίγηρα, με τη συνενοχή ορισμένων Νιγηριανών, πραγματοποίησε συνάντηση στο αρχηγείο της Εθνικής Φρουράς του Νίγηρα, για να λάβει τις απαραίτητες πολιτικές και στρατιωτικές εξουσιοδοτήσεις» ανέφερε τη Δευτέρα δήλωση της χούντας υπό τον στρατηγό Τιάνι.

Η αντίδραση της Γαλλίας

Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν προειδοποίησε την Κυριακή να απαντήσει αμέσως σε οποιαδήποτε επίθεση εναντίον υπηκόων της Γαλλίας και των συμφερόντων της στον Νίγηρα, ενώ το υπουργείο Εξωτερικών υπενθύμισε «τις υποχρεώσεις που δεσμεύουν όλους όσον αφορά την προστασία των διπλωματικών αντιπροσωπειών, καθώς και των ξένων κατοίκων». Η κατάσταση πάντως δείχνει να επιδεινώνεται ανεξέλεγκτα για τους Γάλλους και σήμερα το πρωί η πρεσβεία έστειλε μήνυμα για επιχείρηση εκκένωσης από αέρος. Ποιο είναι το σχέδιο δεν είναι ακόμα σαφές, καθώς ο εναέριος χώρος του Νίγηρα είναι κλειστός από το πραξικόπημα. Σε ετοιμότητα έχουν δηλώσει ότι βρίσκονται και οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες, με πρώτη τη Γερμανία. Πριν από λίγο και ο υπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας Αντόνιο Ταγιάνι ανακοίνωσε ότι «η ιταλική κυβέρνηση αποφάσισε να προσφέρει στους συμπολίτες μας στην Νιαμέι την ευκαιρία να φύγουν από την πόλη με ειδική πτήση προς την Ιταλία».

«Είναι ψευδές ότι η Γαλλία σχεδιάζει να επέμβει στρατιωτικά», δήλωσε η Γαλλίδα υπουργός Εξωτερικών Κατρίν Κολονά στο BFM-TV. «Η μόνη προτεραιότητα της Γαλλίας είναι η ασφάλεια των πολιτών της. (…) Τα μέτρα που λαμβάνουμε είναι μέτρα για να διασφαλίσουμε την ασφάλεια των συμπατριωτών μας». Η Κολονά αρνήθηκε επίσης τους ισχυρισμούς ορισμένων αξιωματούχων του Νίγηρα που μίλησαν στον Τύπο ότι οι Γάλλοι πυροβόλησαν με πραγματικά πυρά εναντίον των διαδηλωτών. «Αυτό που είδαμε (την Κυριακή έξω από τη γαλλική πρεσβεία) ήταν μια διαδήλωση που ήταν οργανωμένη, όχι αυθόρμητη, βίαιη, εξαιρετικά επικίνδυνη, με βόμβες μολότοφ, ρωσικές σημαίες, αντιγαλλικά συνθήματα… όλα τα συστατικά της ρωσο-αφρικανικής αποσταθεροποίησης», πρόσθεσε η Κολονά στη συνέντευξη στο BFM-TV. Η υπουργός τόνισε ακόμη ότι είναι δυνατόν να αποκατασταθεί ο δημοκρατικά εκλεγμένος πρόεδρος Mohamed Bazoum. «Και είναι απαραίτητο επειδή αυτές οι αποσταθεροποιήσεις είναι επικίνδυνες για τον Νίγηρα και τους γείτονές του».

Η ΕΕ καταδίκασε τη σύλληψη από τη νέα χούντα του Νίγηρα του πρωθυπουργού και πολλών υπουργών της ανατραπείσας κυβέρνησης και απαίτησε την άμεση απελευθέρωσή τους. «Η ΕΕ καταγγέλλει τις συνεχιζόμενες συλλήψεις υπουργών και ανώτερων αξιωματούχων στην κυβέρνηση του προέδρου Μοχάμεντ Μπαζούμ από πραξικοπηματίες στον Νίγηρα», ανέφερε στο Twitter ο Ζοζέπ Μπορέλ, επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ. «Ζητούμε την άμεση απελευθέρωσή τους», πρόσθεσε. Το Κόμμα για τη Δημοκρατία και τον Σοσιαλισμό του Νίγηρα κατήγγειλε τις «καταχρηστικές συλλήψεις τεσσάρων υπουργών (Εσωτερικών, Πετρελαίου, Ορυχείων και Μεταφορών)».

Στα δύο η Δυτική Αφρική

Την Κυριακή οι ηγέτες της ECOWAS απηύθυναν τελεσίγραφο μιας εβδομάδας στη στρατιωτική χούντα στον Νίγηρα για «πλήρη επιστροφή στη συνταγματική τάξη», υπογραμμίζοντας ότι δεν θα απέκλειαν τη χρήση βίας κατά της χούντας εάν δεν το έκανε. Αποφάσισαν επίσης να «αναστείλουν όλες τις εμπορικές και οικονομικές συναλλαγές» μεταξύ των κρατών μελών τους και του Νίγηρα και να παγώσουν τα περιουσιακά στοιχεία των στρατιωτικών αξιωματούχων που συμμετείχαν στο πραξικόπημα.

Σε ξεχωριστή δήλωση η Γουινέα, η κυβέρνηση της οποίας είναι επίσης αποτέλεσμα πραξικοπήματος, «εκφράζει τη διαφωνία της με τις κυρώσεις που υποστηρίζει η ECOWAS, συμπεριλαμβανομένης της στρατιωτικής επέμβασης» και «αποφάσισε να μην εφαρμόσει αυτές τις κυρώσεις που θεωρεί παράνομες και απάνθρωπες».

Ο Μπαζούμ, σύμμαχος της Δύσης, η ανάληψη της εξουσίας από τον οποίο πριν από δυο χρόνια και πλέον ήταν η πρώτη ειρηνική μεταβίβαση της εξουσίας στον Νίγηρα μετά την ανεξαρτησία της χώρας, ανατράπηκε την 26η Ιουλίου από τον στρατό. Ο Νίγηρας συγκαταλέγεται στα φτωχότερα κράτη του κόσμου, παρά τα πλούσια κοιτάσματα ουρανίου που διαθέτει. Ο Νίγηρας προμηθεύει το 15% των αναγκών της Γαλλίας σε ουράνιο και αντιπροσωπεύει το ένα πέμπτο των συνολικών εισαγωγών ουρανίου της ΕΕ. Η Orano, η γαλλική κρατική εταιρεία παραγωγής πυρηνικών καυσίμων, συνεχίζει τις δραστηριότητές της στον Νίγηρα δήλωσε εκπρόσωπος της εταιρείας τονίζοντας ότι προτεραιότητα είναι η ασφάλεια των εργαζομένων στη χώρα.

Πόλεμος για το ουράνιο

Η γαλλική κυβέρνηση και οι εμπειρογνώμονες στον τομέα της ενέργειας έσπευσαν να τονίσουν ότι οι εντάσεις δεν θα έχουν άμεσο αντίκτυπο στις ανάγκες της Γαλλίας για ουράνιο, καθώς η εξόρυξη συνεχίζεται και, εάν σταματήσει, τα υπάρχοντα αποθέματα θα μπορούσαν να καλύψουν περίπου δύο χρόνια. «Η Γαλλία δεν εξαρτάται από καμία τοποθεσία, εταιρεία ή χώρα για να διασφαλίσει την ασφάλεια του εφοδιασμού των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής της», δήλωσε αξιωματούχος του υπουργείου Ενέργειας της Γαλλίας, ο οποίος μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας, καθώς δεν ήταν εξουσιοδοτημένος να κατονομαστεί. «Η κατάσταση στον Νίγηρα δεν θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια εφοδιασμού της Γαλλίας με φυσικό ουράνιο», τόνισε ο αξιωματούχος στο Politico.

Το 2021, ο Νίγηρας ήταν ο κορυφαίος προμηθευτής ουρανίου της ΕΕ, ακολουθούμενος από το Καζακστάν και τη Ρωσία, σύμφωνα με τον Οργανισμό της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας. Πέραν του οικονομικού ανταγωνισμού, όμως, μεταφέρονται πληροφορίες για έναν νέο πόλεμο επιρροής ανάμεσα στη Γαλλία (και κατ΄επέκταση την ΕΕ) και τη Ρωσία για τον έλεγχο του Σαχέλ και της Δυτικής Αφρικής γενικότερα.