Παίγνια πολέμου στην Αφρική – Η νέα πρόκληση για τη Δύση

Κατά διαβολική σύμπτωση την ώρα που οι πραξικοπηματίες του Νίγηρα (ή αλλιώς Εθνικό Συμβούλιο για τη Σωτηρία της Πατρίδας) απέρριπταν  το τελεσίγραφο του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας 15 χωρών στη Δυτική Αφρική (ECOWAS), το Netflix πρόβαλε την κομεντί δράσης και περιπέτειας Sahara ( 2005 ) σε σκηνοθεσία  Μπρεκ Άισνερ και πρωταγωνιστές τον Μάθιου Μακόναχι και την Πενέλοπε Κρουζ, που ενώνουν τις δυνάμεις τους για να βρουν την πηγή της μόλυνσης που εξαπλώνεται  στο Μαλί με θύματα τους Τουαρέγκ.

Η πηγή αποδεικνύεται ότι είναι τα κατάλοιπα ενός τεράστιου πάρκου φωτοβολταϊκών γαλλικής ιδιοκτησίας που τελεί υπό την προστασία ενός στρατηγού με το αζημίωτο. Τα κατάλοιπα μολύνουν ένα υπόγειο ποτάμι που τροφοδοτεί τα πηγάδια της ερήμου πριν χυθεί στο Νίγηρα ποταμό. Οι ήρωες νικούν και κατορθώνουν να ανακαλύψουν κι ένα μυθικό θησαυρό χρυσού…

Σήμερα από τον Νίγηρα περνάει ο αγωγός Trans-Saharan (NIGAL) που μεταφέρει το φυσικό αέριο της Νιγηρίας μέσω του Νίγηρα και της Αλγερίας στην Ευρώπη. Εξ ου και το ιδιαίτερο ενδιαφέρον της Νιγηρίας που προεδρεύει στον ECOWAS και ετοιμάζει μαζί με άλλα μέλη του οργανισμού, τους Γάλλους και τους Αμερικάνους ειδική στρατιωτική επιχείρηση για την αποκατάσταση του προηγούμενου δημοκρατικού καθεστώτος στο Νίγηρα. Οι Γάλλοι διαθέτουν μία αεροπορική βάση στο Νίγηρα και μαζί με τους Αμερικάνους συγκροτούν μία δύναμη 2500 ανδρών.

Υπενθυμίζεται ότι ο Νίγηρας τροφοδοτεί τα 56 πυρηνικά εργοστάσια της Γαλλίας με ουράνιο σε τιμή 5% της μέσης διεθνούς, ενώ είναι και χώρα παραγωγής χρυσού. Εξ ου και το μεγάλο γαλλικό και δυτικό ενδιαφέρον για την αποκατάσταση της δημοκρατίας, ενδιαφέρον που δεν είχαν επιδείξει σχετικά πρόσφατα με τα αντίστοιχα αντι-νεοαποικιακά πραξικοπήματα στο Μπουργκίνα Φάσο και στο Μαλί. Σημειωτέον ότι ο Νίγηρας είναι πάμπτωχη χώρα και στερείται των βασικών, γι΄ αυτό και το κλίμα στήριξης του πραξικοπήματος με συνεχείς διαδηλώσεις με κεντρικά συνθήματα  «Κάτω η Γαλλία, Κάτω η ECOWAS» και «Wagner προστάτεψε μας!»

Μέσα σε αυτό το αντιγαλλικό κλίμα 94 Γάλλοι γερουσιαστές με επιστολή τους στον πρόεδρο Μακρόν επέκριναν  την εξωτερική πολιτική στην Αφρική με αποτέλεσμα  να αυξάνεται η επιρροή της Ρωσίας στρατιωτικά, της Κίνας οικονομικά  και των Ηνωμένων Πολιτειών διπλωματικά. Επισημαίνουν ακόμα ότι  η γαλλική στρατιωτική επιχείρηση «Barkhan» την περίοδο 2014-2022 στο Μάλι, το Τσαντ, την Μπουρκίνα Φάσο, τον Νίγηρα και τη Μαυριτανία για την καταπολέμηση ισλαμιστικών τρομοκρατικών ομάδων σε αυτά τα κράτη απέτυχε. Η επιστολή δεν έχει μόνο πολιτικά κίνητρα, αλλά είναι και υποκριτική καθώς πίσω από αυτά είναι τα τεράστια γαλλικά οικονομικά συμφέροντα που κρύβονται στη λεγόμενη «Françafrique».

Καταλύτης η Αλγερία

Υπό αυτό το πρίσμα, η κατηγορηματική δήλωση του προέδρου της Αλγερίας Αμπντελματζίντ Ταμπούν πως οιαδήποτε ξένη στρατιωτική επέμβαση στο Νίγηρα αποτελεί άμεση απειλή για την Αλγερία και θα οδηγήσει σε πόλεμο ολόκληρη την περιοχή του Σαχέλ  συνιστά κρίσιμη προειδοποίηση προς τη Γαλλία και τις ΗΠΑ. Είναι σαφές ότι μια πολεμική εμπλοκή της Αλγερίας  θα επιφέρει δραματικές εξελίξεις στην ίδια τη Γαλλία και στην Ευρώπη ολόκληρη.

• Πρώτον, γιατί η Αλγερία αποτελεί βασικό κόμβο αγωγών διοχέτευσης πετρελαίου και φυσικού αερίου στην Ευρώπη που έχει αποκτήσει ιδιαίτερη βαρύτητα μετά το ενεργειακό διαζύγιο με τη Ρωσία.
• Δεύτερον, γιατί μια πολεμική αντιπαράθεση Γαλλίας – Αλγερίας στο έδαφος του Νίγηρα μπορεί κάλλιστα να μεταφερθεί στο γαλλικό έδαφος και να πυροδοτήσει εμφύλιο πόλεμο.

Η Αλγερία που είναι υποψήφια χώρα ένταξης στην ομάδα των BRICS διαθέτει σύνορα χιλίων χιλιομέτρων με τον Νίγηρα και όπως ξεκαθάρισε ο Ταμπούν η χώρα του είναι βασικός ενδιαφερόμενος και δεν μπορεί να υπάρξει καμία λύση χωρίς αυτήν. Βεβαίως τάχθηκε υπέρ της θεσμικής νομιμότητας.

Οι Ρώσοι κερδίζουν

Η κλιμάκωση του αντιγαλλικού αισθήματος στην περιοχή των παλιών γαλλικών αποικιών σχετίζεται με ατελέσφορους χειρισμούς του Παρισιού, αλλά και την οικονομική υπερεκμετάλλευση. Έτσι, όταν η γαλλική δύναμη δεν μπόρεσε να καταπνίξει την εξέγερση  στην Kεντρική Αφρικανική Δημοκρατία, η εξουσία στράφηκε προς την Wagner που τώρα διοικεί τα ορυχεία χρυσού και άλλες παραγωγικές μονάδες. Το ίδιο και στο Μαλί και το ίδιο φαίνεται ότι πρόκειται να συμβεί και στο Νίγηρα που ήδη ζήτησε τη βοήθεια της Wagner.

Ιδιαίτερη επιτυχία φαίνεται ότι είχε η πρόσφατη σύνοδος Ρωσίας-Αφρικανικών χωρών, όπου διάφοροι ηγέτες δήλωναν ότι είναι μια οικογένεια με τη Ρωσία. Κι αυτό δεν είναι συναισθηματικό, αλλά πραγματικό, αφού η Μόσχα διέγραψε χρέη αρκετών δισ. δολ. και έδωσε δωρεάν 50.000 τόνους σιτάρι.

Ρώσοι αναλυτές επισημαίνουν ότι σε περίπτωση που η Νιγηρία ηττηθεί στο Νίγηρα και επικρατήσει ο φιλορωσικός συνασπισμός στη δυτική Αφρική (Μάλι, Νίγηρα, Μπουρκίνα Φάσο, Γουινέα, Αλγερία) οι ενεργειακές επιπτώσεις στην ΕΕ θα είναι καταστροφικές. Και τονίζουν πως δεν είναι μόνο το ουράνιο και ο χρυσός που απαγορεύτηκε η εξαγωγή τους στη Γαλλία, αλλά σε περίπτωση πολέμου θα κινδυνεύσουν και οι αγωγοί.

Μια ήττα της Νιγηρίας δεν είναι απίθανη διότι έχει τεράστια εσωτερικά προβλήματα. Είναι μια Ομοσπονδιακή Δημοκρατία 36 πολιτειών με 218 εκατ. πληθυσμό που αποτελείται από μια πανσπερμία φυλών με μουσουλμάνους στο βορρά και χριστιανούς και παλιές θρησκείες στο νότο που μαστίζονται από φτώχια, τους τσιχαντιστές και το λαθρεμπόριο. Η συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού ζει με δύο δολάρια την ημέρα, ενώ το 3% απολαμβάνει τα κέρδη από το πετρέλαιο.

Συνεπώς, ένας πόλεμος φιλοδυτικών και αντιδυτικών χωρών ενέχει πολλούς κινδύνους γιατί θα πυροδοτήσει εμφυλίους όπως στη Λιβύη μεταξύ οπλαρχηγών, φυλών, θρησκευτικών ομάδων με αμφίβολα αποτελέσματα για τα δυτικά συμφέροντα. Μια γενίκευση του πολέμου στην περιοχή στον οποίο μπορεί να εμπλακεί η Αλγερία ενδέχεται να οδηγήσει στην επέκταση της σύρραξης και στο ευρωπαϊκό έδαφος. Ο μόνος τρόπος είναι να τερματιστεί η δυτική ανάμειξη στα πολιτικά των χωρών και η μετατροπή των νεοαποικιακών συμβολαίων εκμετάλλευσης των πόρων τους σε νέα, με όρους ελεύθερης αγοράς.