Ο άνθρωπος που κουβαλούσε το δράμα των αγνοουμένων

Ο Ξενοφών Καλλής ταυτίσθηκε με το θέμα των αγνοουμένων. Για χρόνια επικεφαλής στην Υπηρεσία Αγνοουμένων, με σημαντική συμβολή στις εκταφές, άφησε το προσωπικό του στίγμα. Τα αποτυπώματα του είναι παντού, δεκαετίες τώρα. Ήταν επίμονος και συστηματικός. Είχε έντονες απόψεις, τις διατύπωνε, χωρίς περιστροφές. Οι επίμονες προσπάθειες για εντοπισμό των αγνοουμένων, οι εκταφές και η διαδικασία ταυτοποίησης, είχαν το δικό του στίγμα. Η ζωή του ταυτίσθηκε με το θέμα αυτό. Ο Ξενοφών την Κυριακή “έφυγε” για το μεγάλο ταξίδι κι όλες οι αναφορές στο πρόσωπο του συνδέονται με την μεγάλη μάχη, που έδινε μέχρι και το τέλος. Για τους αγνοούμενους.

Ήταν ταυτισμένος μια ολόκληρη ζωή με ένα ανθρωπιστικό θέμα. Με μια τραγωδία, έμεινε σε όλη του τη ζωή στρατευμένος στην μεγάλη υπόθεση των Αγνοουμένων. Είχε καθημερινή εμπλοκή με ένα δράμα, που κουβαλούσαν οι μανάδες, οι σύζυγοι, τα παιδιά μαζί τους. Ήταν η ζωή τους, η προσωπική τους τραγωδία και η δική του ζωή, τα δικό του δράμα. Ταυτίστηκε μαζί τους και το γνώριζαν όλοι.

Σε συνέντευξή του στον Φιλελεύθερο, 29 Αυγούστου 2010 ( στην Αντιγόνη Σολομωνίδου),  είχε αναφέρει πως την πρώτη φορά που είδε ομαδικούς τάφους και οστά, το 1999, έκανε μήνες να κοιμηθεί. «Δεν ήμουν εξοικειωμένος με τους σκελετούς και το χάος που υπάρχει σε ομαδικούς τάφους. Συλλέγουμε στοιχεία για τον κάθε αγνοούμενο, ξέρουμε όλο το ιστορικό του, την οικογένεια του, ξέρουμε τις συνθήκες εξαφάνισης και τις συνθήκες θανάτου του. Ταυτιζόμαστε με αυτό το άτομο, είτε είναι Ελληνοκύπριος είτε Τουρκοκύπριος. Υπάρχουν περιπτώσεις που ίσως ξέρουμε περισσότερα ότι η ίδια η οικογένειά του. Γίνεται ένα κομμάτι της ζωή μας». Στην Κάτια Σάββα, στον Πολίτη, 16 Οκτωβρίου 2016, είχε αναφέρει πως «άνθρωποι δεν εξαφανίζονται τυχαία ούτε και είναι αδύνατος ο εντοπισμός τους. Οι εξαφανίσεις είναι μια πολιτική πράξη με καθαρά πολιτικούς στόχους. Αυτό ισχύει τόσο για την περίπτωση της Κύπρου όσο και για άλλες χώρες. Το φαινόμενο χρησιμοποιείται για υλοποίηση πολιτικών σχεδιασμών…»

Ήταν ένας απίστευτος άνθρωπος. Το γνώρισα τη δεκαετία του ΄90 όταν βρισκόταν στο γραφείο του πρέσβη Τάσου Τζιωνή, στη Διεύθυνση Κυπριακού στο Υπουργείο Εξωτερικών. Ήταν τότε, που είχε συμφωνηθεί να αρχίσουν οι εκταφές. Από τότε κύλησε αρκετός χρόνος και έγιναν πολλά στην υπόθεση των Αγνοουμένων. Και ήταν πάντα πρωταγωνιστής.

Ακόμη κι όταν βρισκόταν στο νοσοκομείο, καταπονημένος, είχε τη δύναμη να ασχολείται με το μεγάλο αυτό ζήτημα. Δεν σταμάτησε ποτέ, ήταν άλλωστε ολόκληρη η ζωή του. Του είχα τηλεφωνήσει μερικές φορές και του ζήτησα πληροφορίες για κάποιες υποθέσεις. Θυμόταν τα πάντα με απίστευτη λεπτομέρεια. Για τον αγνοούμενο, που είχε χαθεί. Τον εντοπισμό των οστών του. Αλλά και για την οικογένεια του. Τα περιέγραφε ως να είχε μπροστά του ένα φάκελο ή αφορούσε ένα δικό του άνθρωπο. Όλα αυτά τα χρόνια έγιναν όλοι δικοί του άνθρωποι. Συγγενείς, φίλοι. «Γράψε…», έλεγε όταν ήταν να αναδειχθεί μια αδικία. Να αναδειχθεί μια ιστορία. Και δεν είχε κανένα πρόβλημα να καυτηριάσει λογικές πολιτικής χρησιμοποίησης ενός καθαρά ανθρωπιστικού ζητήματος. Ο Ζεν, όπως τον έλεγαν οι συμφοιτητές του και αργότερα οι φίλοι του, κουβαλούσε στις πλάτες του ένα μεγάλο ζήτημα. Ένα συλλογικό δράμα, που σιγά-σιγά, αφορούσε μόνο τους συγγενείς.

Ο Ξενοφών Καλλής ήταν πάντα εκεί. Στις έρευνες, τις ανασκαφές. Σκονισμένος, με την αγωνία ζωγραφισμένη στο πρόσωπο του. Με όσα είχε δει θα ανέμενε κανείς να ήταν ένας άνθρωπος σκληρός. Δεν ήταν. Δυνατός ήταν. Ευαίσθητος!

«Με άλλαξαν τα βιώματα και οι εμπειρίες. Πήρα πάρα πολλά στο επίπεδο των συναισθημάτων, μαθήματα ανθρωπιάς και μεγαλοψυχίας, μαθήματα από απλό κόσμο που οι περισσότεροι δεν τον υπολογίζουν, με βοήθησαν να ανακαλύψω πτυχές του εαυτού μου που θα έμεναν στο σκοτάδι», είπε ο ίδιος στο “Φιλελεύθερο”.