Από τον Πόλεμο των Έξι Ημερών στο Γιομ Κιπούρ – Η δράση των σοβιετικών MiG-21

Το MiG-21 αποτέλεσε, ίσως, το σήμα κατατεθέν της σοβιετικής αεροπορίας κατά τον Ψυχρό Πόλεμο και πρωτοστάτησε στον Πόλεμο των Έξι Ημερών και τον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ. Η εμφάνισή του προκάλεσε προβληματισμό στη Δύση που σύντομα πάντως ξεπεράστηκε καθώς άρχισαν να διυλίζονται τα διδάγματα από τη δράση του μαχητικού κόντρα στο Ισραήλ. Το σοβιετικό μαχητικό αποτέλεσε για χρόνια τη ραχοκοκαλιά της αιγυπτιακής, ιρακινής και συριακής αεροπορίας και βρέθηκε δεκάδες φορές να μάχεται κατά των δυτικών, κατά κύριο λόγο, ισραηλινών μαχητικών. Η πρώτη εμπλοκή σημειώθηκε το 1964 αλλά δεν υπήρξε κατάρριψη.

Οι ισραηλινοί κατέρριψαν το πρώτο MiG-21 το καλοκαίρι του 1966. Στις 7 Απριλίου 1967 έξι συριακά MiG-21 καταρρίφθηκαν από ισραηλινά Mirage. Ήταν η περίοδος που οι Σύριοι πιλότοι ανακάλυψαν τον ελιγμό “μηδενικής ταχύτητας”, γνωστό ως “ελιγμό κόμπρα”. Κατά την αρχική φάση του Πολέμου των Έξι Ημερών τα ισραηλινά αεροσκάφη έπληξαν τους Άραβες σε τέσσερα κύματα. Το πρώτο κύμα υποστήριξε την κατάρριψη 7 αιγυπτιακών μαχητικών. Οι Αιγύπτιοι με την σειρά τους υποστήριξαν την κατάρριψη 5 ισραηλινών αεροσκαφών.

Το δεύτερο κύμα των Ισραηλινών υποστήριξε την κατάρριψη 4 αιγυπτιακών μαχητικών και το τρίτο κύμα την κατάρριψη δύο συριακών και ενός ιρακινού MiG-21. Το τέταρτο κύμα κατέστρεψε πολλά συριακά MiG-21 στο έδαφος. Συνολικά η Αίγυπτος έχασε περί τα 100 από τα 110 MiG-21 που διέθετε. Η Συρία έχασε 35 από τα 60. Μετά τον Πόλεμο των Έξι Ημερών ακολούθησε σειρά επιχειρήσεων – γνωστή ως “Πόλεμος Φθοράς”. Στο διάστημα 1967-70 οι Ισραηλινοί κατέρριψαν έξι αιγυπτιακά MiG-2, χάνοντας δύο δικά τους αεροσκάφη. Επίσης οι Ισραηλινοί υποστήριξαν την καταστροφή 25 συριακών MiG-21. Οι Σύροι υποστήριξαν 7 καταρρίψεις ισραηλινών αεροσκαφών, απώλειες που το Ισραήλ δεν αποδέχτηκε.

Σοβιετική επέμβαση

Τον Μάρτιο του 1970 σοβιετικά αεροσκάφη, σοβιετικοί πύραυλοι εδάφους-αέρος και Σοβιετικοί πιλότοι και σύμβουλοι κατέκλεισαν την Αίγυπτο. Στις 13 Απριλίου 1970 Σοβιετικοί πιλότοι υποστήριξαν την κατάρριψη δύο ισραηλινών F-4. Στις 18 Απριλίου ένα F-4 χτυπήθηκε από MiG-21 αλλά δεν κατέπεσε. Στις 22 Ιουνίου Σοβιετικός πιλότος κατέρριψε ισραηλινό Α-4. Στις 25 Ιουνίου κατερρίφθηκε άλλο ένα Α-4.

Οι Ισραηλινοί αντέδρασαν δυναμικά και στις 30 Ιουλίου εξαπέλυσαν την Επιχείρηση Rimon, παρασύροντας τους Σοβιετικούς πιλότους των MiG-21 σε παγίδα. Στην αερομαχία καταρρίφθηκαν τουλάχιστον τέσσερα MiG-21 και τρεις Σοβιετικοί πιλότοι σκοτώθηκαν. Οι Σοβιετικοί απάντησαν, στις 7 Αυγούστου, καταρρίπτοντας δύο ισραηλινά Mirage. Συνολικά στο διάστημα Μαρτίου – Αυγούστου 1970 οι Σοβιετικοί υποστήριξαν την κατάρριψη 13 ισραηλινών μαχητικών από τα MiG-21, χάνοντας πέντε δικά τους.

Τον Σεπτέμβριο του 1973 σε μεγάλη αερομαχία μεταξύ ισραηλινών και συριακών μαχητικών το Ισραήλ υποστήριξε την κατάρριψη 12 συριακών MiG-21, ενώ οι Σύροι παραδέχτηκαν την απώλεια πέντε μαχητικών και υποστήριξαν τη κατάρριψη 8 ισραηλινών.

Πόλεμος Γιομ Κιπούρ και Λίβανος

Κατά τον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ (όπου στις Οκτωβρίου σημειώθηκαν 50 χρόνια από την έναρξη του, μία μέρα ακριβώς πριν την επίθεση της Χαμάς) οι Ισραηλινοί υποστήριξαν την κατάρριψη 73 αιγυπτιακών MiG-21 με τους Αιγύπτιους να υποστηρίζουν την κατάρριψη 35 ισραηλινών από MiG-21 – αριθμός υπερβολικός, καθώς οι Ισραηλινοί δεν έχασαν, σε όλον τον πόλεμο πάνω από 15 αεροσκάφη σε αερομαχίες.

Στο συριακό μέτωπο τα συριακά MiG-21 κατέρριψαν ένα Α-4 και ένα Mirage III των Ισραηλινών, με τρεις δικές τους απώλειες, στις 6 Οκτωβρίου. Την επομένη οι Σύροι υποστήριξαν την κατάρριψη δύο F-4, τριών Mirageκαι ενός Α-4, παραδεχόμενοι δύο δικές τους απώλειες. Τα ιρακινά MiG-21 την ίδια ημέρα υποστήριξαν την κατάρριψη δύο ισραηλινών Α-4 έναντι μιας δικής τους απώλειας. Στις 8 Οκτωβρίου τα συριακά MiG-21 υποστήριξαν τη κατάρριψη τριών ισραηλινών F-4, χάνοντας όμως έξι δικά τους. Μέχρι το τέλος του πολέμου τα συριακά MiG-21 υποστήριξαν την κατάρριψη 30 ισραηλινών μαχητικών. Οι Ισραηλινοί υποστήριξαν την κατάρριψη 29 MiG-21.

Μετά τον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ τα αραβικά MiG-21 βρέθηκαν σε ακόμα μειονεκτικότερη θέση καθώς οι Ισραηλινοί διέθεταν πλέον μαχητικά F-15 και F-16. Τα μαχητικά αυτά κατέρριψαν, κατά τους Ισραηλινούς, 24 συριακά MiG-21, με τους Σύρους να υποστηρίζουν την κατάρριψη 5 ισραηλινών μαχητικών. Ωστόσο ο ισχυρισμός αυτός δεν επιβεβαιώθηκε. Το 1982, στον πόλεμο του Λιβάνου, το Ισραήλ υποστήριξε την κατάρριψη 45 συριακών MiG-21, ενώ οι Σύροι υποστήριξαν δύο επιβεβαιωμένες και 15 πιθανές καταρρίψεις. Στην πραγματικότητα δύο F-15 και ένα F-4 υπέστησαν ζημιές σε αερομαχίες με MiG-21.