Θα μπορούσε να ζήσει, αλλά επέλεξε τη θυσία

Όταν η ξεδοντιασμένη αυτοκρατορία ήθελε, δια της παράδοσης του, να διασύρει τον αγώνα; Ο Γρηγόρης Αυξεντίου από τη Λύση Αμμοχώστου, αντάρτης της ΕΟΚΑ, έμεινε μόνος στο περικυκλωμένο από τις βρετανικές δυνάμεις κρησφύγετο. Έδιωξε τους συντρόφους του. Είδε κατάματα το θάνατο και αποφάσισε να τον κερδίσει. Άδειασε όλες τις γεμιστήρες με τις σφαίρες, πολέμησε μέχρι τέλους.

«Μολών Λαβέ»

Στις 3 Μαρτίου 1957, στα βουνά του Μαχαιρά, σκοτώθηκε πολεμώντας. Εκείνη τη στιγμή, που η ζωή και ο θάνατος είναι πολύ κοντά, που απορρίπτεται η όποια συναλλαγή με τον κατακτητή, λίγοι μπορούν να την αναλογιστούν.  Πόσες σκέψεις και εικόνες πέρασαν από μπροστά του εκείνες τις στιγμές; Όλη του η ζωή, σύντομη αλλά γεμάτη. Βρέθηκε με ένα όπλο στο χέρι και την αυτοκρατορία απέναντι. Δεν τους χάρισε την ικανοποίηση να τον συλλάβουν. Δεν τους άφησε να ορίσουν το παιχνίδι.

Η ισχύ των όπλων δεν κυρίεψε τους φόβους του, τις αγωνίες του. Αισθάνθηκε και το είπε στους συντρόφους του ότι προδόθηκαν. Δεν μπορούσαν διαφορετικά να τους εντοπίσουν. Τους πρόδωσαν, όπως γίνεται συνήθως. Πόσες προδοσίες να αντέξει αυτή η πατρίδα; Σύμφωνα με τις περιγραφές, στις προτροπές των Άγγλων να παραδοθεί μόνο μία απάντηση έδωσε: «Μολών Λαβέ».

Τέσσερις Άγγλοι στρατιώτες όρμησαν μέσα στην σπηλιά, στο κρησφύγετο. Ο Αυξεντίου τους «υποδέχτηκε» με καταιγιστικά πυρά. Οι τρεις Βρετανοί αιφνιδιάστηκαν, έκαναν πίσω, ο τέταρτος, ένας δεκανέας, έπεσε νεκρός. Ο Αυξεντίου ήξερε πως η μάχη ήταν άνιση. Αποφάσισε, όμως, να τους εξευτελίσει με το θάνατο του.

Έδωσε μια μάχη διάρκειας δέκα ωρών! Στη διάρκεια της μάχης θα μπορούσε να κάνει δεύτερες σκέψεις. Δεν τις έκανε ούτε στιγμή. Στις 3 Μαρτίου 1957, ο Γρηγόρης Αυξεντίου, μια από τις κορυφαίες μορφές του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα, 1955-1959, έπεφτε μαχόμενος πολεμώντας εναντίον του αποικιακού ζυγού και για την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Η μάχη τελείωσε στις 2 το βράδυ της 3ης Μαρτίου 1957. Το πτώμα του ήρωα βρέθηκε απανθρακωμένο και τάφηκε την επόμενη στις Κεντρικές Φυλακές στη Λευκωσία.

Στα «Φυλακισμένα Μνήματα», ήταν ετών 29. Μια θυσία, όπως περιγράφεται μια ηρωική πράξη, θα μπορούσε να ήταν αρκετή για να αλλάξει την ιστορία. Θα μπορούσε εάν δεν άλλαζε η πορεία, εάν οι στόχοι δεν χάνονταν στη διαδρομή. Μεσολάβησαν από τότε πολλά. Μια εξαρτημένη και κολοβωμένη ανεξαρτησία, συγκρούσεις και προδοσίες. Πραξικόπημα και εισβολή, κατοχή της μισής μας πατρίδας. Και η Λύση, η γενέτειρα του Γρηγόρη Αυξεντίου, υπό κατοχή.

Ψευδαισθήσεις, δήθεν ρεαλισμός και «λογικές προσαρμογής»

Εκ των υστέρων πολλά μπορούν να ειπωθούν. Μπορούν οι προσαρμοστικοί να κρίνουν τον αγώνα και να υποδεικνύουν με τρόπο «συνετό» και δήθεν ρεαλιστικό πως εάν δεν γινόταν ο αγώνας, οι Εγγλέζοι θα μας έδιναν, κάποτε, την ελευθερία. Ψευδαισθήσεις. Μέχρι σήμερα, άλλωστε, οι Εγγλέζοι αμφισβητούν την ελευθερία και την ανεξαρτησία μας με τις πολιτικές τους. Όλοι εκείνοι που μιλούν με λογικές προσαρμογής και ηττοπάθειας δεν τολμούν βέβαια να αμφισβητήσουν τον Αυξεντίου, τον Μάτση, τον Παλληκαρίδη, τη θυσία τόσων άλλων. Εάν δεν γινόταν ο αγώνας λένε θα ήταν όλα διαφορετικά!

Δηλαδή; Εάν η Ευρώπη δεν πολεμούσε τον Χίτλερ, οι ναζί θα έδιναν την ελευθερία στους λαούς της; Εάν οι λαοί της Αφρικής δεν ξεσηκώνονταν θα μπορούσαν να στείλουν στα αζήτητα της ιστορίας το απαρτχάιντ; Υπάρχει ένα αφήγημα, που έχει καταστεί ιδεολογία ομάδων μειοψηφίας  στην κοινωνία, που έβλεπε την…. καλή θέληση των Εγγλέζων τότε, όπως «διαπιστώνουν» και αυτή των Τούρκων σήμερα! Κατευνασμός και ευσεβοποθισμός.

Ο Γρηγόρης έφυγε νωρίς. Στα 29 του χρόνια. Είναι ως να ζει αιώνια. Εάν ζούσε, δεν αποκλείεται, να κατηγορείτο για «εθνικισμό» και «εξτρεμισμό». Θα κατηγορείτο ότι δεν περίμενε να μας… χαρίσουν την ελευθερία οι Εγγλέζοι και ξεκίνησε με τους συντρόφους του αντάρτικο!