Ιωάννα Γκανέτσα: “Θέλω να ταξιδεύω το κοινό μέσα από τις λέξεις μου”

Η Ιωάννα Γκανέτσα κατάφερε σε 20 χρόνια που παιδεύεται με το χειρόγραφο, να κερδίσει το κοινό, να αποκτήσει φαν με μια αρραγή αλυσίδα επιτυχιών σε μια εποχή υπερπληθωρισμού της εγχώριας λογοτεχνικής έκφρασης. Λέγεται, ίσως καθ’ υπερβολή, ότι οι συγγραφείς είναι περισσότεροι από τους αναγνώστες! Είναι ήδη γνωστή στο σινάφι, ιδιαίτερα αγαπητή, με την προσωπική έκρηξη αισιοδοξίας που εκφράζει, με σκέψεις που ανθίζουν μέσα της, με περιγραφές που υπηρετούν την αισθητική υφολογικά και τους κανόνες της λογοτεχνικής θεωρίας, με πλοκή δράση και γνώσεις που τέρπουν τον αναγνώστη. Η επαφή της με την συγγραφή είναι πλέον μονόδρομος.

Μια βασανιστική σχέση τελειότητας, διερεύνησης σχέσεων, επιλογών, ανανέωσης, με λόγο εναλλασσόμενο που αποκαλύπτει την προσωπική της διάθεση ανανέωσης στο story, τους ήρωες, την ματιά της. Πυλώνες της ο έρωτας, τα συναισθήματα, οι επιλογές στην ζωή των ηρώων, η βουτιά στην τέχνη, η διαρκής αναζήτηση για μια άλλη προσέγγιση. Με ευρηματικότητα, τρυφερότητα, με διάθεση για αποκαλύψεις.

Ποιος δεν θυμάται “το μουσείο των ραγισμένων σχέσεων” που υπάρχει στην Κροατία στο Ζάγκρεμπ και παρουσιαζόταν σε ειδική έκδοση, μετά από αυτοψία της, το βιβλίο της “Το άνθος της ζωής” ή τη σειρά των έργων τέχνης περί έρωτος στο τελευταίο της βιβλίο το “Θείο Δώρο“, με πρωταγωνιστές ένα ζευγάρι με διαφορά ηλικίας κι ένα παθιασμένο έρωτα, που όμως λοξοδρομεί αλλά πλουτίζει την οπτική του αναγνώστη με τον απίθανο καμβά δεκάδων έργων ερωτικής έμπνευσης κι όχι μόνο.

Γνωρίζοντας την Ιωάννα Γκανέτσα

Με τη συνέντευξη που ακολουθεί προσπαθήσαμε να γνωρίσουμε την Ιωάννα Γκανέτσα, ως δημιουργικό, ανήσυχο πνεύμα, ως φινετσάτη, τολμηρή, πολλά υποσχόμενη παρουσία στο χώρο της γραφής, γεμάτη ιδέες και εμπνεύσεις, να φιλοσοφεί, να ερευνά, να ψάχνει, να δοκιμάζεται! Να μην αφήνει τα γρανάζια του μυαλού της σε απραξία. Αντίθετα, να ανακαλύπτει μέσα από τις προσωπικές της αφετηρίες, τόσα συναισθήματα, κέρδος για όλους μας…

ΕΡ: Έχει κάποιος από τους χαρακτήρες των τεσσάρων βιβλίων σου ξεχωριστή θέση μέσα σου, στην καρδιά σου;

ΑΠ: Κάθε ήρωας μου έχει κάτι από εμένα, αν και κανένας δεν είναι εγώ, ούτε καν ο Τζανής από το “Θείο Δώρο” που κάνει την έρευνα που έκανα πάνω σε πίνακες ζωγραφικής που σχετίζονται με το ερωτικό στοιχείο και τον έρωτα. Αγαπώ κάθε έναν ήρωα – για διαφορετικούς λόγους- γιατί τους έπλασα, ξενύχτησα μαζί τους, ταξιδέψαμε παρέα ως το τέλος κάθε βιβλίου. Αν κάποιος μου έβαζε το μαχαίρι στο λαιμό και μου έλεγε “διάλεξε”, ίσως η απάντηση να ήταν ο ζωγράφος Θοδωρής Μελλιδόνης, επίσης από το βιβλίο “Θείο Δώρο”. Έπλασα τον χαρακτήρα με πολλή προσοχή, τρυφερότητα και θαυμασμό, πατώντας στα χνάρια ζωής αληθινών χαρακτήρων, αληθινών ζωγράφων. Κάπως, κάπου, κάποτε, πιστεύω ότι αυτός ο ήρωας –με κάποιον τρόπο- αλήθεια υπήρξε.

ΕΡ: Τι επιδιώκεις από το ένα βιβλίο στο άλλο; Να προσεγγίσεις άλλους κόσμους;

ΑΠ: Πρώτα απ’ όλα επιδιώκω να βελτιώνομαι. Απεχθάνομαι τις μανιέρες. Τις συνταγές που επαναλαμβάνονται. Η συγγραφή είναι εσωτερική διεργασία και το αποτέλεσμά της, αυτό που βλέπει το αναγνωστικό κοινό, το βιβλίο, είναι μόλις η άκρη του παγόβουνου. Δημιουργούνται και συγκρούονται άπειροι κόσμοι για να φτάσει ο συγγραφέας, ή έστω εγώ, σε αυτό το κομμάτι κόσμου που ταξιδεύω τον αναγνώστη. Φροντίζω κάθε βιβλίο να είναι διαφορετικό, ένας άλλος κόσμος, μια άλλη αναγνωστική πρόταση, ένα ακόμη βήμα προς την ίδια την ψυχή του αναγνώστη και –γιατί όχι- την αυτογνωσία του.

ΕΡ: Απευθύνεσαι στον αναγνώστη με μια ιδιαίτερη αφηγηματική τεχνική, χρησιμοποιώντας πρώτο ενικό πρόσωπο και περιγραφές που τον εξιτάρουν. Αυτό λειτουργεί ευεργετικά ως τέχνασμα. Πώς το σκέφτηκες;

ΑΠ: Τόσο στο πρώτο βιβλίο “Ο έρωτας δε θέλει τίτλο” που αποτελούνταν από 40 περί έρωτος κείμενα μικρής φόρμας όσο και το πρώτο μυθιστόρημα “Το άνθος της ζωής” επέλεξα σε μεγάλο βαθμό το πρώτο πρόσωπο γιατί στόχευα στη μέγιστη ταύτιση του αναγνώστη με το συναίσθημα που περιέγραφα. Το πρώτο πρόσωπο έχει αυτό το ατού όπως επίσης και τη δική του δυσκολία, σκοπέλους που πρέπει να ξεπεράσεις. Τίποτα δεν είναι τυχαίο στο βιβλίο που απευθύνεται με σοβαρότητα και ευθύνη στον αναγνώστη, ούτε και η επιλογή χρήσης πρώτου ή τρίτου προσώπου το οποίο επέλεξα στα βιβλία “Το μουσείο των ραγισμένων σχέσεων” και το “Θείο Δώρο” -αν και εκεί σε σκηνές επιλέγω την ένταση του πρώτου. Όσο για τις περιγραφές, αυτό που μπορώ να πω είναι ότι δεν μου είναι ποτέ δύσκολο να γράψω, να κλιμακώσω, να περιγράψω ένα συναίσθημα ως το τέλος του, όποιο κι αν είναι αυτό. Τελικός στόχος είναι, το δίχως άλλο, η καρδιά του αναγνώστη. Χρησιμοποιώ κάθε μέσο προς αυτή την κατεύθυνση, λοιπόν!

ΕΡ: Είπες κάποτε «Οι αιώνιοι εραστές όπως και οι παντοτινοί φίλοι είναι ελάχιστοι». Πικρή αλήθεια. Άρα το εφήμερο κυριαρχεί κι αυτό είναι αρνητικό;

ΑΠ: Το εφήμερο είναι η εύκολη λύση, αυτό που δεν απαιτεί κόπο, προσπάθεια, το ρίσκο να επενδύσεις σε έναν άνθρωπο είτε εραστή, είτε φίλο με την πιθανότητα πολύ συχνά να απογοητευτείς, να πληγωθείς, να πέσεις έξω. Θα συμβούν όλα, έτσι κι αλλιώς. Προσωπικά δεν ανταλλάσσω το αποτύπωμα που έχουν αφήσει κάποιοι άνθρωποι στη ζωή μου με καμιά εφήμερη στιγμή, όσο δυνατή κι αν φάνταζε. Δεν ήταν. Γι’ αυτούς τους λίγους “αιώνιους” που έμειναν, άξιζαν οι ματαιώσεις και οι πληγές. Τις έκαναν όλα αυτά τα χρόνια να φαίνονται ασήμαντες. Νομίζω ότι τα έως τώρα βιβλία μου είναι ωδές σε αυτό ακριβώς: τις στιγμές που θα σε ακολουθούν αιώνια…

ΕΡ: Υπήρξε κάποια περίεργη αντιμετώπιση από αναγνώστη/στρια σου;

ΑΠ: Έχω πολλές ιστορίες να θυμηθώ αλλά καμία που να με έχει φέρει σε δύσκολη θέση. Στο σύνολο της, η σχέση μου με τους αναγνώστες έχει εξαιρετικά θετικό πρόσημο. Και είναι υπέροχο. Σίγουρα υπάρχουν εκείνοι που θα εμφανιστούν για λίγο, θα πάρουν ή θα προσπαθήσουν να πάρουν αυτό που θέλουν από εσένα κι έπειτα θα φύγουν. Είμαι καλά με αυτή την αλήθεια. Γι’ αυτό και δεν αναλώνομαι αν κάτι δεν δοκιμαστεί στον χρόνο. Έχω αναπτύξει και δεσμούς φιλίας πια με κάποιους από τους αναγνώστες. Σχέσεις καρδιάς. Ο συγγραφέας, ωστόσο, είναι το τρένο. Έτσι αντιλαμβάνομαι εγώ το ρόλο μου. Κάθε αναγνώστης ανεβαίνει και κατεβαίνει στη δική του στάση. Καθένας μένει στο τρένο για όσο το επιθυμεί. Ο συγγραφέας συνεχίζει την πορεία του. Αυτή είναι άλλωστε η δική του επιθυμία. –ή καλύτερα η δική μου επιθυμία. Να ταξιδεύω το κοινό μέσα από τις λέξεις μου.

ΕΡ: Εκδόσεις Bell, πώς τις επέλεξες και συνεχίζεις, χωρίς να ψάχνεσαι αλλού;

ΑΠ: Ομάδα που κερδίζει δεν την αλλάζεις. Από τον εκδότη, κ. Χάρη Νικολακάκη ως την επιμελήτριά κα Κατερίνα Ασήμου, τη γραφίστρια κα Άννα Σταθοπούλου, τον υπεύθυνο επικοινωνίας κ. Βασίλη Κιμούλη και τον υπεύθυνο πωλήσεων κ. Σταμάτη Χυτήρη η συνεργασία μου με τις Εκδόσεις Bell είναι μέχρι αυτή τη στιγμή που μιλάμε, αν και δεν πιστεύω ότι θα αλλάξει- άριστη. Προχωράμε!

ΕΡ: Η καταξίωση, η αναγνωρισιμότητα, οι διακρίσεις, είναι αυτοσκοπός;

ΑΠ: Είναι ανταμοιβή. Δεν κοιμάμαι και ξυπνάω με κάποιο όνειρο. Το ζω. Όσο με θέλει θα το θέλω. Επιθυμία μου είναι να διαβάζονται τα βιβλία μου, κάθε χρόνο από περισσότερους. Είναι –ή θα έπρεπε να είναι- η μόνη πραγματική σταθερά του συγγραφέα.

ΕΡ: Πού οφείλεις να πεις “ευχαριστώ” για αυτό που είσαι;

ΑΠ: Στους γονείς μου -για τα εφόδια ζωής, την οικογένειά μου –μαζί είμαστε δύναμη και σε εμένα -όσο εγωιστικό κι αν ακουστεί σε κάποιους. Θέλει κόπο για να είσαι η καλύτερη εκδοχή του εαυτού σου. Προσπαθώ καθημερινά γι’ αυτή.

ΕΡ: Η τέχνη, η προσέγγιση της, αφοσίωση της πώς εισέβαλε στην ζωή σου;

ΑΠ: Η τέχνη της συγγραφής ήταν πάντα εκεί, δεύτερη φύση μου. Προχωράμε χέρι-χέρι στη ζωή. Δεν νομίζω ότι ο άνθρωπος που καταπιάνεται με την καρδιά του με μια τέχνη δεν αγαπά κι άλλες τέχνες ή ότι δεν τις σέβεται όλες. Αν δεν έγραφα, θα ήθελα να μπορούσα να ζωγραφίζω. Ίσως γι’ αυτό από όλες τις τέχνες αποφάσισα να ερευνήσω το ερωτικό στοιχείο σε αυτή στο τελευταίο βιβλίο το “Θείο Δώρο”. Σίγουρα, ωστόσο, δεν θα ήθελα μια ζωή χωρίς τέχνη. Η τέχνη είναι ζωή.

ΕΡ: Αν δεν ήσουν συγγραφέας, αστυνομικός, ή ό,τι άλλο είσαι σήμερα, θα ήθελες να ήσουν π.χ. ψυχολόγος, ή κάτι άλλο που σε αντιπροσωπεύει;

ΑΠ: Δεν σου κρύβω πως κάποιοι ψυχολόγοι μου το έχουν πει κατά καιρούς, ότι μου ταιριάζει. Και μου αρέσει η ψυχολογία, η φιλοσοφία, η ενδοσκόπηση. Όπως και η διδασκαλία. Θα μου άρεσε να μιλώ στον κόσμο για τη λογοτεχνία, την ιστορία της τέχνης, την αρχή της σκέψης. Δεν νομίζω ότι θα ξέφευγα πολύ από αυτά. Είναι η κλίση μου. Την αγαπώ και την καλλιεργώ έτσι κι αλλιώς.

ΕΡ: Ανεκπλήρωτα όνειρα υπάρχουν;

ΑΠ: Στόχοι. Δεν κάνω όνειρα που δεν τα βλέπω σαν στόχους. Το όνειρο έχει μια έννοια ιδεατού. Δεν αναλώνομαι σε αυτό. Προτιμώ να αφιερώνω το χρόνο μου σε απτά σχέδια κι ας ματαιωθούν. Μέσα μου ξέρω ότι προσπάθησα γι’ αυτά. Αυτό από μόνο του δημιουργεί μια πληρότητα.

ΕΡ: Πώς βλέπεις τον εαυτό σου 10 χρόνια μετά;

ΑΠ: Ελπίζω υγιή, πάντα δίπλα στην οικογένειά μου, με λίγα περισσότερα βιβλία και πολλά περισσότερα ταξίδια. Είναι όλα όσα χρειάζομαι”. Ήδη το βιβλίο της”Θείο δώρο” έκλεισε ένα χρόνο κυκλοφορίας και γίνεται ανάρπαστο. Το καινούργιο που ήδη γράφει θα κινηθεί σε ένα εντελώς διαφορετικό πεδίο. Εν αναμονή.