Δ. Βαρλάμης (Σύνδεσμος Φωτοβολταϊκών): Αυτοκατανάλωση σε πολυκατοικίες

Το πρόγραμμα που τρέχει επί του παρόντος για τα οικιακά φωτοβολταϊκά είναι το “Φωτοβολταϊκά στη στέγη”. Στο ξεκίνημά του, αντιμετώπισε αυτό που θα αποκαλούσαμε «παιδικές ασθένειες», συνυφασμένες με σχεδόν κάθε νέα αγορά, υπογραμμίζει ο αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Εταιρειών Φωτοβολταϊκών (ΣΕΦ) Δημήτριος Βαρλάμης, στο πλαίσιο του αφιερώματος Ενεργειακή Θωράκιση των κτιρίων.

-Ποιες είναι οι δυνατότητες τοποθέτησης φωτοβολταϊκού (Φ/Β) στις ταράτσες των σπιτιών και ποιο είναι το ενεργειακό όφελος;

Με βάση τα ισχύοντα σήμερα, ένας καταναλωτής μπορεί να εγκαταστήσει ένα μικρό φωτοβολταϊκό στη στέγη του σπιτιού του και να καλύψει μέρος ή και το σύνολο ακόμη των αναγκών του σε ηλεκτρική ενέργεια. Επειδή προφανώς οι ώρες παραγωγής του φωτοβολταϊκού δεν συμπίπτουν με τις ώρες κατανάλωσης, μπορεί να εγκαταστήσει και μια μικρή μπαταρία, που θα αυξήσει το ποσοστό ταυτοχρονισμού παραγόμενης και καταναλισκόμενης ενέργειας. Με βάση το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, όσο μεγαλύτερο είναι το ποσοστό ταυτοχρονισμού, τόσο μεγαλύτερο είναι και το όφελος για τον καταναλωτή.

-Ποια είναι η χρονική διάρκεια απόσβεσης από την εγκατάσταση φ/β και από τι εξαρτάται;

Από πολλούς παράγοντες, όπως το μέγεθος του συστήματος, η θέση εγκατάστασης, αν έχει ή όχι μπαταρία κ.λπ. Κατά μέσο όρο, οι χρόνοι αποπληρωμής για τα οικιακά συστήματα είναι σήμερα 4-5 χρόνια, ενώ η “σύμβαση συμψηφισμού” που υπογράφει ο αυτοκαταναλωτής με τον πάροχο του έχει διάρκεια 25 ετών. Με άλλα λόγια, μετά την αποπληρωμή, ο καταναλωτής απολαμβάνει σημαντική εξοικονόμηση χρημάτων από τους λογαριασμούς του ηλεκτρικού.

-Ποια προγράμματα αφορούν τα οικιακά φωτοβολταϊκά και πως κρίνεται την μέχρι τώρα πορεία τους;

Το πρόγραμμα που τρέχει επί του παρόντος είναι το “Φωτοβολταϊκά στη στέγη”. Το πρόγραμμα αυτό αντιμετώπισε στο ξεκίνημά του αυτό που θα αποκαλούσαμε «παιδικές ασθένειες», συνυφασμένες με σχεδόν κάθε νέα αγορά. Συγκεκριμένα, χάθηκε χρόνος και δυναμική επειδή δεν υπήρχε ευελιξία στις τεχνικές προδιαγραφές των συστημάτων, με αποτέλεσμα να χρειάζεται πολλές φορές η επαναϋποβολή των φακέλων. Το θέμα αυτό διευθετήθηκε νομοθετικά και πλέον δεν υφίσταται.

Υπήρξε επίσης σημαντική καθυστέρηση στην καταβολή των επιδοτήσεων και αυτό έκανε τους καταναλωτές σκεπτικούς στο να αγκαλιάσουν το πρόγραμμα. Σε μισό χρόνο πάντως, καλύφθηκε το μισό του προϋπολογισμού του προγράμματος. Η εμπειρία έχει δείξει ότι κάθε νέα αγορά θέλει ένα με δύο χρόνια για να βρει το βηματισμό της.

-Το νέο θεσμικό πλαίσιο για την αυτοκατανάλωση ενέργειας, έχει συμβάλλει στην ανάπτυξη των φωτοβολταϊκών στις εγκαταστάσεις επιχειρήσεων;

Όχι ιδιαίτερα, γιατί υπάρχουν ακόμη εκκρεμότητες στο θεσμικό πλαίσιο, όπως π.χ. η εφαρμοστική υπουργική απόφαση (η οποία δεν έχει βγει ακόμη), νέες πρότυπες συμβάσεις συμψηφισμού (που επίσης δεν έχουν βγει).

Net-metering, virtual net-metering, net-billing, virtual net-billing, τέσσερα εργαλεία ενεργειακού συμψηφισμού και αυτοπαραγωγής, που και πως μπορεί να αξιοποιηθούν;

Μέχρι σήμερα είχαμε το net-metering και το virtual net-metering. Τώρα πρόθεση του ΥΠΕΝ είναι να περάσουμε στο net-billing και το virtual net-billing. Μόνο που, όπως προείπαμε, δεν έχουν ολοκληρωθεί ακόμη οι απαιτούμενες ρυθμίσεις.

-Ποιοι συνδυασμοί μπορεί να γίνουν με φ/β στις ταράτσες;

Μέχρι σήμερα, στις ταράτσες είχαμε το net-metering. Σύντομα θα έχουμε το net-billing και την αυτοκατανάλωση από κοινού σε πολυκατοικίες.

-Υπάρχει επαρκής ηλεκτρικός χώρος για τον οικιακό τομέα στο δίκτυο;

Το πρόβλημα του κορεσμού των δικτύων υπάρχει σε μεγαλύτερες εμπορικές εφαρμογές. Για τον οικιακό τομέα έχει προβλεφθεί (και δεσμευτεί νομοθετικά) επαρκής ηλεκτρικός χώρος, οπότε δεν αντιμετωπίζουμε αυτό το πρόβλημα.

-Η αποθήκευση λύνει το πρόβλημα αποθέματος ενέργειας και για πόσο χρονικό διάστημα – υπάρχει κατάλληλη τεχνολογία;

Παρατηρώντας και τις διεθνείς αγορές, είναι σαφές ότι από δω και μπρος, οι μπαταρίες θα αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι σχεδόν κάθε φωτοβολταϊκής εγκατάστασης. Ειδικά στον οικιακό τομέα, δείτε τι γίνεται σε άλλες χώρες. Στη Γερμανία, το ποσοστό νέων οικιακών φωτοβολταϊκών που εγκαθίσταται πλέον με μπαταρία αγγίζει το 80%, στην Ιταλία το 70%, ενώ ο μέσος ευρωπαϊκός όρος είναι περίπου 25%.

-Ποια είναι η διάρκεια ζωής ενός πάνελ και που πηγαίνει μετά;

Η μέση διάρκεια ενός πάνελ ξεπερνά τα 25-30 έτη. Με βάση τη νομοθεσία, στο τέλος του ωφέλιμου χρόνου ζωής του, είναι υποχρεωτική η ανακύκλωσή του. Δεδομένου ότι η αγορά φωτοβολταϊκών στην Ελλάδα έχει μια ιστορία 15 χρόνων περίπου, δεν αναμένεται μεγάλος όγκος φωτοβολταϊκών προς ανακύκλωση πριν τα μέσα της επόμενης δεκαετίας. Στο μεσοδιάστημα, η αγορά, τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς, προετοιμάζει τις απαραίτητες υποδομές.

Αιτήματα προς την Πολιτεία

Ζητάμε να διευκολυνθεί η αυτοκατανάλωση, ειδικά σε πολυκατοικίες, που διαβιεί ο μισός πληθυσμός της χώρας. Και επίσης επίσης να εφαρμοστεί και στην Ελλάδα η Κοινοτική Οδηγία για τον ΦΠΑ, μέσω της οποίας μπορεί να μηδενιστεί ο ΦΠΑ για τα οικιακά φωτοβολταϊκά (σήμερα είναι 24%), όπως συμβαίνει ήδη στη Γερμανία, την Ολλανδία, τη Βρετανία, την Κροατία και άλλες χώρες. Ο ΣΕΦ με επιστολή του προς το ΥΠΕΝ επισημαίνει μεταξύ άλλων: Την ώρα που ξεκινά δημόσια διαβούλευση με πρόταση του ΥΠΕΝ να ισχύσει το net-metering για το πρόγραμμα “Φωτοβολταϊκά στη Στέγη”, το πρόγραμμα καταργείται!

Το νομοσχέδιο περιορίζει την εφαρμογή του ενεργειακού συμψηφισμού (net-metering) σε λίγες μόνο κατηγορίες καταναλωτών, αποκλείοντας την πλειονότητα αυτών (νοικοκυριά, επιχειρήσεις και Ενεργειακές Κοινότητες) και προκρίνει την εφαρμογή ενός σχήματος ταυτοχρονισμένου συμψηφισμού, με πώληση της περίσσειας ενέργειας (net-billing).

Ο Σύνδεσμος Εταιριών Φωτοβολταϊκών δεν διαφωνεί με τη σταδιακή μετάβαση από το σχήμα net-metering σε ένα σχήμα net-billing. Εκείνο που ενοχλεί είναι ο “ξαφνικός θάνατος” (του θεσμικού εργαλείου αλλά και του σχετικού προγράμματος “Φωτοβολταϊκά στη Στέγη”), την ώρα μάλιστα που ακόμη δεν έχει προετοιμαστεί η διάδοχη κατάσταση. Γι’ αυτό (και προκειμένου να υπάρχει συνέχεια στην αγορά) εμμένουμε στη συνέχιση του net-metering έως ότου ολοκληρωθεί το πλαίσιο λειτουργίας του net-billing το οποίο είναι σήμερα ατελές.