Η άνοδος της ακροδεξιάς και οι ευθύνες του συστήματος

Ποιος θα πάρει την πρωτιά στις ευρωεκλογές της 9ης Ιουνίου ή την τρίτη θέση ή ακόμη και την πέμπτη, δεν έχει και τόση σημασία. Έχει, βέβαια, σημασία η τάση που διαμορφώνεται στην εκλογική βάση ενόψει και των βουλευτικών του 2026 και πρωτίστως κατά πόσο αυτή εδραιώνεται. Το ΕΛΑΜ απασχόλησε πρωτίστως όταν άρχισε να έχει εισροές ψηφοφόρων σχεδόν από όλα τα κόμματα (στην τελευταία χρονικά δημοσκόπηση, που είδε το φως της δημοσιότητας, αυτή της “Καθημερινής”, μόνο από τους Οικολόγους δεν έχει εισροές ψηφοφόρων). Αυτό το τελευταίο προκάλεσε αντίδραση σχεδόν από όλους, αν και το ΑΚΕΛ είχε προ πολλού πράξει τούτο.

Είναι σαφές πως η ενίσχυση της ακροδεξιάς δεν είναι κυπριακό πρόβλημα, αλλά διεθνές. Είναι ευρωπαϊκό, με τις διάφορες εκδοχές που αναδεικνύονται, όπως τη Μελόνι και τη Λεπέν. Αλλά το βιώνουν και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, ενόψει και του ενδεχόμενου να επανέλθει στην προεδρία των ΗΠΑ ο Ντόναλντ Τραμπ. Δυστυχώς, οι παρατεταμένες κοινωνικές ανισότητες, οι πόλεμοι που δημιουργούν μεταναστευτικές ροές έχουν ενισχύσει την ακροδεξιά. Κι αυτό επειδή το σύστημα δεν μπορεί να δώσει λύσεις, καθώς είναι μέρος της κρίσης. Οι κρίσεις το συντηρούν κι από αυτές… τρέφεται.

Το ΕΛΑΜ ορίζει την ατζέντα;

Σε ό,τι αφορά την κυπριακή περίπτωση, το ζήτημα έχει να κάνει με ίδια, σχεδόν, ζητήματα όπως και αλλού. Βασικό θέμα το μεταναστευτικό το οποίο, ειρήσθω εν παρόδω, αντιμετωπίζεται σε μεγάλο βαθμό χωρίς τις ανόητες ακροδεξιές ιδέες. Παράλληλα, η ακροδεξιά αξιοποιεί και την απαξίωση των θεσμών και του πολιτικού συστήματος. Το γιατί, όμως, μπορεί η ακροδεξιά να αποτελεί διέξοδο, αυτό έχει να κάνει και με τους χειρισμούς των κομμάτων του δημοκρατικού τόξου. Το ΕΛΑΜ κατάφερε, μπορεί και τυχαία, να ορίσει την ατζέντα των συζητήσεων στη δημόσια σφαίρα. Και σπεύδουν, δυστυχώς, τα άλλα κόμματα να μπουν στη λογική αυτή. Επίσης γίνεται αναφορά στο ΕΛΑΜ και στις αντιπαραθέσεις κομμάτων (π.χ. επίθεση ΔΗΣΥ στο ΑΚΕΛ).

Αυτή η τακτική δεν αποδυναμώνει ως φαίνεται την ακροδεξιά, αν και υπέπεσε σε λάθη στη διάρκεια της προεκλογικής. Η παρουσία του Προέδρου του κόμματος το βράδυ εκείνο στην Μητρόπολη Ταμασού και τα όσα διαδραματίσθηκαν με το σκάνδαλο της Μονής Αββακούμ, η μπαρούφα με την παραχώρηση διαβατηρίων σε μετανάστες, θα έπρεπε να κοστίσει. Επί του παρόντος δεν φαίνεται, όμως, να επηρεάζεται.

Είναι σαφές πως το ΕΛΑΜ επιδιώκει να εκφράσει ένα κομμάτι της κυπριακής κοινωνίας που απορρίπτει τα παραδοσιακά κόμματα και θεωρεί πως η ριζοσπαστικοποίησή του περνά από την ακροδεξιά. Και ενόψει του γεγονότος ότι πέρασε από πολλές διαδικασίες ξεπλύματος, με τελευταίο να συνθέτει την… πλειοψηφία για την προεδρία της Βουλής, δεν θα αργήσει η συγκυρία, κατά την οποία θα προσπαθήσει να εκφράσει και μεγαλύτερο χώρο από τη δεξιά. Να διευρύνει την επιρροή του και τότε στον ΔΗΣΥ, κι όχι μόνο για το κόμμα αυτό, θα βιώσουν τον εφιάλτη. Κυρίως, όμως, θα το βιώσει η κοινωνία.

Το ζητούμενο δεν είναι να κριθούν στο τι έκαναν ή όχι τα κόμματα και οι φορείς, αλλά το τι μέλλει γενέσθαι. Και η ακροδεξιά αντιμετωπίζεται με πολιτικές και την επίλυση των προβλημάτων. Όλες οι χώρες έχουν αρνητικά βιώματα από το φασισμό, αλλά εμείς ζούμε ακόμη τις επιπτώσεις. Η Ελλάδα και η Κύπρος έχουν βιώσει το φασισμό, υπέφεραν και ζουν μέχρι σήμερα τις επιπτώσεις των πολιτικών του. Κορυφαίες θλιβερές στιγμές, οι πολιτικές διώξεις στην Ελλάδα, η επταετία των συνταγματαρχών το 1967 και το πραξικόπημα της χούντας και της ΕΟΚΑ Β΄ στην Κύπρο, που οδήγησαν στην τουρκική εισβολή και τη συνεχιζόμενη μέχρι σήμερα κατοχή. Γι αυτό και ΔΕΝ μπορούν οι απόγονοί τους να θέλουν διά της “κανονικοποίησης” να κερδίζουν έδαφος.