50 χρόνια από την εισβολή είναι επιτέλους ώρα να παρέμβει η ΕΕ στο Κυπριακό

Μετά την συνάντηση δεν προέκυψε κάποια κοινή ανακοίνωση μεταξύ των δύο πλευρών, και επομένως μόνο υποθέσεις μπορούμε να κάνουμε για το τι ακριβώς ειπώθηκε, και ποια ήταν η στάση των δύο ηγετών κατά την διάρκεια των συνομιλιών. Αυτό όμως που μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση ήταν η φωτογραφία που όλοι μας είδαμε πριν αρχίσουν οι συνομιλίες. Είδαμε τον Έλληνα πρωθυπουργό με το συνηθισμένο “αινιγματικό γελάκι του“, που υποδουλώνει κατ’ εμέ ότι θα υπάρχει στη συνέχεια σοβαρός/αυστηρός διάλογος. Και τον Τούρκο Πρόεδρο με ένα “μοχθηρό πρόσωπο“ σαν να λέει “φίλε Κυριάκο θα σε φτιάξω εγώ σε λιγάκι “.

Φαίνεται ότι πριν την συνάντηση είχαν προηγηθεί κάποιες άλλες επαφές μεταξύ των δύο πλευρών, όχι και τόσο ενθαρρυντικές, διαφορετικά δεν δικαιολογείται αυτή η αμηχανία που όλοι μας είδαμε και από τις δύο πλευρές. Μία τελείως διαφορετική εικόνα σε σύγκριση των θερμών επισκέψεων των δύο ηγετών στην Αθήνα και στην Άγκυρα. Πολλές φορές αρκεί μία φωτογραφία για να καταλάβεις πολλά πράγματα που υποβόσκουν στις ιδιαίτερες συνομιλίες.

Ίσως η νέα τουρκική Navtex στην Ανατολική Μεσόγειο (συνέχεια της προηγούμενης που είχε εκδοθεί από τον σταθμό της Αττάλειας) με αφορμή τις εργασίες του ιταλικού ερευνητικού C/S Teliri σε περιοχή που βαφτίζει “τουρκική υφαλοκρηπίδα” και η οποία καλύπτει την ελληνική υφαλοκρηπίδα νότια της Ρόδου και του Καστελλόριζου και νοτιοανατολικά της Κρήτης, πιθανόν να ήταν το σημείο τριβής. Το συμπέρασμα είναι ότι οι σχέσεις των δύο ηγετών δεν βρίσκονται στο ίδιο αρχικό σημείο από την διακήρυξη των Αθηνών, και είναι λογικό αφού μετά τα εύκολα αρχίζουν τα δύσκολα.

50 χρόνια από την εισβολή

Σε λίγες μέρες την 20η Ιουλίου θα θυμηθούμε το έγκλημα που συντελέστηκε στην Κύπρο το 1974, με ευθύνη της χουντικής Αθήνας, που είχε ως αποτέλεσμα την εισβολή της Τουρκίας στη Μεγαλόνησο, με την κατάληψη του βόρειου μέρους της, που αναλογεί περίπου στο 40% του νησιού. Μία παρένθεση από την ζωή μου σε πολύ μικρή ηλικία.

Επειδή έτυχε να πάω σχολείο και να ζήσω τα έτη 1965-1966 σε περιοχές που σήμερα είναι κατεχόμενες (Διόριος, Κερύνεια, Μόρφου, Τρίκωμο), λόγω πατέρα στρατιωτικού, έχω πολλές θετικές αναμνήσεις από τα σχολεία και τους συμμαθητές μου. Θυμάμαι τον δάσκαλο που με έβαλε να διαβάζω για να ακούνε οι συμμαθητές μου την προφορά του “καλαμαρά”, αλλά και τα λόγια του Ιερολοχίτη πατέρα μου της Σχολής Ευελπίδων στον Κορμακίτη «Γιώργο από εδώ περιμένω τους Τούρκους, και θα τους τσακίσουμε», δείχνοντάς μου όλη την περιοχή, όπως και έγινε. Όμως οι χουντικοί αργότερα τον έδιωξαν και μας έστειλαν στο Πετρίτσι. Εγώ ειλικρινά απορώ ακόμη πως είναι δυνατόν Έλληνες αξιωματικοί να βλέπουν τον Τούρκο να εισβάλει και να μην κουνιέται τίποτα, ανεξάρτητα των εντολών που έχουν πάρει.

Ήταν μία παρένθεση όταν θυμάμαι τους συμμαθητές μου που πιθανόν να έχουν χαθεί, τις δολοφονίες αμάχων και τον κυπριακό Ελληνισμό που ξεριζώθηκε από τις εστίες του…

Κυπριακό: Η λύση του προβλήματος

Κλείνουμε 50 χρόνια και ακόμη μέρος του νησιού βρίσκεται υπό κατάληψη και επιπλέον οι Τούρκοι έχουν εδραιωθεί και οργανωθεί αμυντικά. Ο πρωθυπουργός, όπως έχει ανακοινωθεί, θα μεταβεί στην Κύπρο την αποφράδα για τον Ελληνισμό μέρα της 20ης Ιουλίου, όπου θα συναντηθεί με τον Κύπριο Πρόεδρο. Παράλληλα ο Ταγίπ Ερντογάν θα γιορτάζει την νίκη των τουρκικών στρατευμάτων, με παρελάσεις και με θερμές ομιλίες. Θα έχουμε δηλαδή δύο τελείως αντίθετες καταστάσεις των δύο πλευρών αυτή την ημέρα. Από την μία πλευρά θλίψη, και από την άλλη γιορτή και πανηγύρια.

Είναι θετική η κίνηση του πρωθυπουργού να μεταβεί στην Μεγαλόνησο την 20η Ιουλίου. Ωστόσο, το ερώτημα είναι τι θα πει στην ομιλία του. Από προηγούμενες δηλώσεις η ελληνοκυπριακή πλευρά επιθυμεί να επανεκκινήσει την διαδικασία των συνομιλιών μεταξύ των δύο κοινοτήτων. Ωστόσο, η τουρκοκυπριακή πλευρά που είναι υποχείριο του προέδρου Ερντογάν αρνείται, εφόσον δεν αναγνωριστεί το βόρειο μέρος ως κρατίδιο. Οι Τούρκοι επιμένουν σε δύο ανεξάρτητα κράτη και εμείς επιθυμούμε δικοινοτική διζωνική ομοσπονδία με μία κυριαρχία, μία ιθαγένεια και μία διεθνή προσωπικότητα με πολιτική ισότητα, όπως αυτή ορίζεται στα σχετικά ψηφίσματα του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών.

Η τουρκική διπλωματία δεν πρόκειται να εγκαταλείψει τις θέσεις της, τουλάχιστον όσο χρονικό διάστημα υπάρχει ο πρόεδρος Ερντογάν, αυτό είναι βέβαιο. Εκτός αν έρθουν τα πάνω κάτω γεωπολιτικά και οικονομικά για την Τουρκία. Που δεν το βλέπω λογικό σενάριο, τουλάχιστον όσο διαρκεί ο πόλεμος στην Ουκρανία (έχει ανάγκη την Τουρκία η Δύση), και πολύ περισσότερο για το πολύ πιθανό πλέον ενδεχόμενο να αναλάβει ο Τραμπ την προεδρία στις ΗΠΑ, κερδίζοντας την λαϊκή συμπάθεια μετά την απόπειρα δολοφονίας του και την πολιτική ανικανότητα του Μπάιντεν λόγω γήρατος.

Επομένως τα διπλωματικά όπλα που διαθέτει η χώρα μας και η Κυπριακή Δημοκρατία για να κατευθύνει την τουρκική λογική – έστω κοντά στις θέσεις μας για μία βιώσιμη λύση του Κυπριακού – είναι μέσω της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αν και αυτή βρίσκεται τώρα σε αρνητική φάση. Δηλαδή, να αναλάβει η ΕΕ μία δυναμική διπλωματική εκστρατεία, με την λογική ότι κράτος της βρίσκεται υπό κατοχή, και να ταράξει τα νερά! Και η ελληνική-ελληνοκυπριακή πλευρά, ανάλογα των εξελίξεων, να εφαρμόσει στο εξής μία σκληρή δυναμική πολιτική, με veto αν απαιτηθεί, για οποιαδήποτε οικονομική, αμυντική διευκόλυνση της Τουρκίας μέσω της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Οι συνομιλίες που λογικά υποστηρίζει ο Έλληνας πρωθυπουργός μεταξύ των δύο κοινοτήτων, εφόσον πραγματοποιηθούν, θα βρεθούν πάλι σε αδιέξοδο, αν δεν καλύπτονται υπό την αιγίδα της ΕΕ και του ΟΗΕ, έτσι ώστε να δώσουν μία νέα δυναμική στην εξεύρεση βιώσιμης λύσης.

Για να γίνουν όλα αυτά που μνημόνευσα σταδιακά, ανάλογα την επιλεγμένη διακεκριμένη χρονική περίοδο, απαιτούν διπλωματικό θάρρος και ανάλογη διπλωματική και αμυντική προετοιμασία για οποιαδήποτε εξέλιξη. Σε διαφορετική περίπτωση το Κυπριακό θα παραμένει ως έχει για ακόμη πολλά χρόνια, οι Τούρκοι θα γιορτάζουν κάθε 20η Ιουλίου και εμείς ως συνήθως βυθισμένοι στη θλίψη μας θα θυμόμαστε χαμένες πατρίδες με ευχολόγια, που αντιπαθώ, αν δεν έχουν προκύψει ακόμη χειρότερα για το νησί…

 

Ο Γιώργος Τσιτσιλιάνος είναι μέλος του Πολιτικού Συμβουλίου των “Δημοκρατών”.