Θα γίνει Γ’ Παγκόσμιος Πόλεμος; – Θα καταρρεύσουν τα Χρηματιστήρια;

Το σενάριο μίας μεγαλύτερης πολεμικής ανάφλεξης συνδέεται με την κατάρρευση των απανταχού Χρηματιστηρίων, αλλά και της αγοράς πετρελαίου με την έννοια της εκτόξευσης της τιμής του πετρελαίου! Πριν από 15 μήνες είχα γράψει άρθρο για το momentum της Αγοράς της Τεχνητής Νοημοσύνης και την προσοδοφόρα και πολλά υποσχόμενη μετοχή της nVIDIA. Στις 31 Μαΐου 2023 έγραψα ότι «οι έξυπνες επενδυτικές επιλογές  στη Τεχνητή Νοημοσύνη ανοίγουν δρόμους».

Εκείνη την ημέρα, η συνολική κεφαλαιοποίηση της nVIDIA ήταν 770 δισ. δολάρια, ενώ το καλοκαίρι του 2024 έφτασε τα 3,3 τρισ.! Ακολούθησε η πτώση της, για την οποία επίσης είχα προειδοποιήσει (με βίντεο στο κανάλι μου), με τη συνολική αξία της την πρώτη εβδομάδα του Σεπτεμβρίου η συνολική της αξία να πέσει στα 2,6 τρισ. Μάλιστα, σε μία μόνο ημέρα, η αξία της nVIDIA έπεσε 250 δισ.(!), δηλαδή όσο το σύνολο της χρηματιστηριακής αξίας της Coca-Cola και της Toyota!

Έκανα αυτή την εισαγωγή για να εξετάσουμε την εκτίμηση αρκετών αναλυτών ότι “έρχεται συντριβή των χρηματιστηρίων”. Ενώ κάποιοι γεωπολιτικοί αναλυτές συγκλίνουν, εκτιμώντας ότι επίκειται παγκόσμιος πόλεμος! Όπως προανέφερα, ο κίνδυνος να διολισθήσουμε σε πολεμική κλιμάκωση είναι αυξημένος, αλλά δεν υπάρχει καμία βεβαιότητα ότι θα συμβεί παγκόσμιος πόλεμος, όπως και χρηματιστηριακή κατάρρευση.

Η αντιπαράθεση Ισραήλ-Ιράν

Όταν ξεκίνησε η αιματηρή επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ τον περασμένο Οκτώβριο, η πιθανότητα ενός περιφερειακού πολέμου στην Μέση Ανατολή αυξήθηκε πολύ. Όπως και η σταδιακή κλιμάκωση του πολέμου στην Ουκρανία έχει αυξήσει πολύ τον κίνδυνο γενίκευσης. Έχουμε λοιπόν μια επικίνδυνη κατάσταση σε εξέλιξη, αλλά με τα μέχρις στιγμής δεδομένα αυτό δεν αποτελεί το πιθανότερο σενάριο. Οι περισσότερες πιθανότητες είναι να παραμείνουν οι δύο πόλεμοι με διακυμάνσεις στο ίδιο επίπεδο, να μην υπάρξει δηλαδή επέκταση και γενίκευσή τους.

Μέχρι σήμερα οι εχθροπραξίες γίνονται μεταξύ Ισραήλ από τη μια και Χαμάς, Χεζμπολάχ, Χούθις και Παλαιστινιακής Τζιχάντ από την άλλη. Οι ομάδες αυτές ανήκουν σε αυτό που αποκαλώ “στρατηγική του χταποδιού”! Το ιρανικό χταπόδι, επί της ουσίας έχει αρκετά πλοκάμια, τα οποία όμως διευθύνονται από τον ίδιο εγκέφαλο, την Τεχεράνη. Επειδή εκκρεμεί η απάντηση του Ιράν για τη δολοφονία του Χανίγια στην Τεχεράνη, η αντιπαράθεση αυτή ενδέχεται να μετεξελιχτεί σε πολεμική σύγκρουση Ισραήλ-Ιράν.

Αυτό όμως, δεν συνεπάγεται αυτομάτως και την μετατροπή του σε περιφερειακό πόλεμο, πολύ περισσότερο σε παγκόσμιο. Είναι πολύ αμφίβολο εάν θα εμπλακούν τα αραβικά κράτη της περιοχής ή η Τουρκία. Επίσης, αμφίβολο είναι εάν θα εμπλακούν άμεσα η Ρωσία και η Κίνα, ενώ είναι μάλλον δεδομένο ότι θα εμπλακούν οι ΗΠΑ στο πλευρό του Ισραήλ, παρότι έχουν εμπλακεί εμμέσως πλην σαφώς στην Ουκρανία.

Υπενθυμίζω ότι μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, είχαμε μεγάλους πολέμους όπως αυτοί στην Κορέα και στο Βιετνάμ. Σ’ αυτούς συμμετείχαν οι μεγάλοι παίκτες της γεωπολιτικής σκακιέρας, αλλά κανένας εξ αυτών δεν εξελίχτηκε σε παγκόσμιο πόλεμο. Παγκόσμιος πόλεμος δεν νοείται χωρίς τη χρήση πυρηνικών όπλων, κάτι που από μόνο του καθιστά πολύ-πολύ δύσκολη μια τέτοια απόφαση, ένθεν κακείθεν του τραπεζιού.

Με τα σημερινά δεδομένα, η εκτίμηση μου είναι ότι έχουμε ανεβεί σκαλοπάτια στην κλίμακα που οδηγεί σε παγκόσμιο πόλεμο, αλλά ακόμα μας χωρίζει απόσταση από αυτόν. Ειδικά όταν στις διεθνείς αγορές, άπαντες γνωρίζουμε ότι οι δίαυλοι επικοινωνίας μεταξύ Μόσχας και Ουάσινγκτον παραμένουν ανοιχτοί, παρά τον αντίθετο ισχυρισμό. Γι’ αυτό εκτιμώ ότι ο πόλεμος στη Γάζα είναι πιο επικίνδυνος να γενικευτεί με άμεση εμπλοκή του Ιράν από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ακόμα και ο αστάθμητος παράγοντας είναι μεγαλύτερος.

Θυμηθείτε τα πρώτα δύο χρόνια του μετώπου στην Συρία (2012) όταν κανείς δεν ήξερε, ποιος πολεμά με ποιον εκεί. Τελικά, ο φόβος μιας  απρόβλεπτης ενέργειας, ή μιας απροσδόκητης επίθεσης σε μη εγκεκριμένο στόχο, κάνει την Μέση Ανατολή πιο επικίνδυνη συγκριτικά με την Ουκρανία, η οποία, παρά την βαρβαρότητα του πολέμου εκεί, αποτελεί ένα συμβατικό πεδίο μαχών.

Άλλο κατάρρευση άλλο διόρθωση

Μέσα στο κλίμα αυτό, ορισμένοι συνδυάζουν την τεταμένη γεωπολιτική κατάσταση με τις χρηματαγορές. Όχι άδικα, αφού οι γεωπολιτικές εξελίξεις επηρεάζουν άμεσα τα χρηματιστήρια και το διεθνές εμπόριο. Ρίξτε όμως μια ματιά στο παρακάτω γράφημα. Αυτό είναι το σχεδιάγραμμα της ημερήσιας κίνησης της τιμής του εμβληματικού δείκτη DowJones στο χρηματιστήριο των ΗΠΑ.

Έχουμε μαρκάρει  σημεία: Το #1 είναι η τεραστίων διαστάσεων καθώς και η πλέον απότομη πτώση του από τα lockdown. Ενώ τα #2 και #3 είναι μαρκαρισμένες οι περίοδοι της έναρξης των πολεμικών επιχειρήσεων σε Ουκρανία (2) και Ισραήλ (3). Ποιο από τα τρία γεγονότα προκάλεσε την πιο απότομη και μεγάλη πτώση του δείκτη DowJones. Επιπρόσθετα, ο δείκτης κατά την τελευταία 10ετία (όπως και οι άλλοι δύο S&P500 και NASDAQ) παρουσιάζει μια διαρκή άνοδο παρά τις όποιες οπισθοχωρήσεις του απ’ όπου κι αν προήλθαν.

Για παράδειγμα, από το 2014 και μετά την πρώτη εισβολή της Ρωσίας και την προσάρτηση της Κριμαίας, ο δείκτης DowJones καταγράφει συνολικά μέχρι σήμερα μια αύξηση της τάξης του 171,8% και από τις 15.300 μονάδες έχει σκαρφαλώσει στις 41.500 μονάδες. Παρά τα μύρια όσα έχουν συμβεί την τελευταία δεκαετία: Πόλεμος τιμών ενέργειας, πρώτη κρίση στην Ουκρανία (Κριμαία και Ντονμπάς), πόλεμος στη Συρία, εμφύλιος στη Λιβύη, πανδημία, ενεργειακή κρίση, σπάσιμο εφοδιαστικών αλυσίδων, επισιτιστική κρίση, τραπεζική κρίση, συγκρούσεις στο Καζακστάν, πόλεμος Αζερμπαϊτζάν-Αρμενίων (Αρτσάχ), πόλεμος στην Ουκρανία, πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς, πόλεμοι στην Αφρική και ένα σωρό άλλα σοβαρά γεγονότα.

Η πτώση αποτελεί διόρθωση

Κάθισε ποτέ κάποιος εκ των “προφητών” να σκεφτεί τι άλλο έπρεπε να συμβεί τελικά για να επιβεβαιωθεί η προφητεία περί κατάρρευσης των χρηματιστηρίων; Εάν στην περασμένη δεκαετία οι χρηματιστηριακοί δείκτες καταγράφουν συνολική άνοδο που ξεπερνά το 170%, δεν αντιλαμβάνονται ότι οι παγκόσμιες χρηματαγορές των ΗΠΑ αποτελούν τον πνεύμονα της παγκόσμιας οικονομίας; Και φυσικά, μια πτώση της τάξης του -10%, όπως αυτήν που ζούμε σήμερα, δεν μπορεί να συγκριθεί με το +170% που καταγράφεται στη δεκαετία. Ακόμα κι αν συνεχιστεί η σημερινή πτώση και φτάσει ακόμα και στο -30%, θα καταστραφούν οι χρηματαγορές; Προφανώς όχι.

H πτώση των χρηματιστηρίων ακόμη και εάν είναι μεγάλη, ουσιαστικά αποτελεί διόρθωση, έστω κι αν συνεπάγεται πολύ πόνο! Αλλά όταν κάτι ανεβαίνει +170% και πέσει κατά -20% δεν ήρθε και το τέλος του κόσμου. Αφήστε που όταν πέφτουν τα χρηματιστήρια, οι μετοχές και τα εμπορεύματα, οι επενδυτές και οι έμποροι μπορούν να τοποθετηθούν σε θέσεις short και να είναι και πάλι κερδισμένοι! Αυτό που μετρά, είναι η γνώση. Γιατί η γνώση στο χρηματιστήριο και στις επενδύσεις είναι δύναμη.

Συνεπώς, αυτοί που κάνουν καριέρα, συνδυάζοντας την κατάρρευση των χρηματαγορών με έναν παγκόσμιο πόλεμο, θυμίζουν μάντεις παρά αναλυτές. Θυμίζουν το περιβόητο καρτέλ των αναλυτών που από το 2018 προβλέπουν πτώχευση της Τουρκίας κι αυτή δεν λέει να έρθει. Από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι σήμερα, διεθνώς έχουν καταγραφεί πάνω από 100.000.000 άρθρα και αναλύσεις που προφητεύουν τον Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο! Κάποια στιγμή ίσως γίνει, αλλά αυτό δεν θα είναι δικαίωση των προβλέψεων!