Κόστισαν ακριβά σε ζωές και χρήμα οι πόλεμοι σε Αφγανιστάν και Ιράκ

Ο τότε πρόεδρος Μπους κήρυξε τον «παγκόσμιο πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» αμέσως μετά τις επιθέσεις. Αυτός ξεκίνησε με την εισβολή και κατοχή του Αφγανιστάν και ακολούθησε η αντίστοιχη του Ιράκ. Η ιστορία είναι γνωστή: Το Ιράκ παραδόθηκε στο χάος και την επιρροή του Ιράν, του κυριότερου αντιπάλου των ΗΠΑ στην Μέση Ανατολή μέχρι και τις μέρες μας, ενώ η υπερδύναμη (ΗΠΑ) υποχρεώθηκε να αποσυρθεί και από το Αφγανιστάν, 20 χρόνια μετά την εισβολή, τερματίζοντας την κατοχή.

Μάλιστα, ο στρατός αυτών που οι Αμερικανοί αποκαλούσαν «τρομοκράτες, σκοταδιστές, δολοφόνους», μεταμορφώθηκε σε έναν στρατό με υπερσύγχρονα οπλικά συστήματα, τυφέκια, ελικόπτερα, οχήματα μάχης και μεταφοράς, πυροβόλα, Α/Τ τελευταίας γενιάς, πυροβολικό κλπ, τα οποία εγκατέλειψαν κακήν-κακώς οι δυνάμεις που εξόπλιζαν οι Αμερικανοί. Για παράδειγμα, με την αποχώρηση των Αμερικανών το 2021, οι Ταλιμπάν απέκτησαν μία αεροπορία μεγαλύτερη τότε από επτά χώρες του ΝΑΤΟ, με 58 αεροσκάφη και ελικόπτερα! Όλα αυτά, ως μια ευγενική προσφορά της αδέξιας, ανοργάνωτης, σκόπιμης ή λανθασμένης, με γεωπολιτική ή όχι, υστεροβουλία των ΗΠΑ…

Στο παρόν σημείωμα δεν θα αναλύσουμε τα “επιτεύγματα” σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο, όπου εφαρμόσθηκε το νέο δόγμα της αμερικανικής πολιτικής στην Μέση Ανατολή, αλλά θα αναφερθούμε στο κόστος αυτού του πολέμου σε χρήμα και ανθρώπινες ζωές, χρησιμοποιώντας στοιχεία από έρευνα του Πανεπιστημίου Brown. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε το 2021, λίγο πριν την αποχώρηση των Αμερικανών από το Αφγανιστάν.

Ανθρώπινες απώλειες

Σύμφωνα με το “Costs of War Project” του Πανεπιστημίου Brown – το οποίο έχει δημοσιεύσει από το 2010 και μετά εκθέσεις για το οικονομικό και ανθρώπινο κόστος των πολέμων μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001, το συνολικό κόστος του πολέμου και των στρατιωτικών επιχειρήσεων στο Αφγανιστάν, το Ιράκ, τη Συρία, την Υεμένη, την Σομαλία, στο Πακιστάν και αλλού – από την εισβολή μέχρι το 2021 καταγράφηκαν άμεσοι θάνατοι τουλάχιστον 897.000 έως 929.000 ανθρώπων, εκτίμηση που οι ερευνητές του πανεπιστημίου θεωρούν ότι είναι πολύ πολύ συντηρητική.

«Οι θάνατοι που καταγράψαμε είναι πιθανότατα τεράστια υποτιμημένοι σε σχέση με τον πραγματικό απολογισμό που οι πόλεμοι αυτοί έχουν προκαλέσει σε ανθρώπινες απώλειες», είχε δηλώσει ο δρ Νeta C. Crawford, συν-διευθυντής του Project Costs of War,  για τον απολογισμό. Και συνέχισε: «Είναι κρίσιμο να υπολογίσουμε σωστά τις τεράστιες και ποικίλες συνέπειες των πολλών πολέμων και των αντιτρομοκρατικών επιχειρήσεων των ΗΠΑ από την 11η Σεπτεμβρίου μέχρι σήμερα, καθώς σταματάμε και αναλογιζόμαστε όλες τις ζωές που χάθηκαν».

Οικονομικό κόστος σε Αφγανιστάν-Ιράκ

Η μελέτη του Πανεπιστημίου υπολόγισε ακόμη το οικονομικό κόστος των πολέμων αυτών στις προαναφερθείσες χώρες. Αναφέρει δε ότι το εκτιμώμενο κόστος των πολέμων που διεξήγαγαν οι ΗΠΑ μετά την 11η Σεπτεμβρίου, ανέρχεται περίπου στα οκτώ  τρισεκατομμύρια δολάρια. Αυτά κατανέμονται ως εξής:

• 2,3 τρισ. δολάρια στην εμπόλεμη ζώνη Αφγανιστάν/ Πακιστάν.
• 2,1 τρισ. δολάρια στην εμπόλεμη ζώνη Ιράκ/Συρίας.
•  355 δισ. δολάρια σε άλλα πεδία μάχης, συμπεριλαμβανομένης της Λιβύης, της Σομαλίας και αλλού.
• 1,1 τρισ. δολάρια δαπανήθηκαν για προγράμματα εσωτερικής ασφάλειας και
• 2,2 τρισ. δολάρια είναι η εκτιμώμενη υποχρέωση για τη μελλοντική φροντίδα των βετεράνων των ΗΠΑ, που υπηρέτησαν στους διάφορους πολέμους.

O δημοσιογράφος Murtaza Hussain έγραψε σχετικά στο περιοδικό The Intercept: «Το εκπληκτικό οικονομικό κόστος του πολέμου κατά της τρομοκρατίας είναι χλωμό σε σύγκριση με τον άμεσο αντίκτυπο στον άνθρωπο, μετρούμενο σε ανθρώπους που σκοτώθηκαν, τραυματίστηκαν και εκδιώχθηκαν από τα σπίτια τους. Οι εκτιμήσεις του Costs of War Project υποστηρίζουν ότι 897.000 έως 929.000 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί κατά τη διάρκεια των πολέμων».

»Από τους νεκρούς, 387.000 κατηγοριοποιούνται ως πολίτες, 207.000 ως μέλη των εθνικών στρατιωτικών και αστυνομικών δυνάμεων και άλλοι 301.000 ως μαχητές της αντιπολίτευσης που σκοτώθηκαν από στρατεύματα συνασπισμού υπό την ηγεσία των ΗΠΑ και τους συμμάχους τους. Η έκθεση διαπίστωσε επίσης ότι περίπου 15.000 Αμερικανοί στρατιωτικοί και μέλη μισθοφορικών εταιριών έχουν σκοτωθεί στους πολέμους, μαζί με παρόμοιο αριθμό συμμαχικών δυτικών στρατευμάτων που έχουν αναπτυχθεί στις συγκρούσεις και αρκετές εκατοντάδες δημοσιογράφοι και εργαζόμενοι ανθρωπιστικής βοήθειας».

Γενικός προβληματισμός στις ΗΠΑ

Παρόμοια μελέτη που είχε παρουσιαστεί από το National Priorities Project, σχεδόν ταυτόχρονα με αυτήν του “Costs of War Project”, έδειξε ότι οι συνολικές δαπάνες για αυξημένη στρατιωτικοποίηση –τόσο στο εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό των ΗΠΑ– αυξήθηκαν μετά την 11η Σεπτεμβρίου. Η μελέτη εκτιμούσε τις συνολικές δαπάνες για τις αυξημένες στρατιωτικές επιχειρήσεις, την εσωτερική επιτήρηση και την ασφάλεια των συνόρων στις ΗΠΑ, σε 21 τρισ. δολάρια.

Σύμφωνα ακόμη με μια εκτίμηση του 2015 από τους βραβευμένους με Νόμπελ “Ιατρούς για την Κοινωνική Ευθύνη”, πάνω από ένα εκατομμύριο είχαν σκοτωθεί τότε έμμεσα και άμεσα στους πολέμους στο Ιράκ, το Αφγανιστάν και το Πακιστάν. Ένας από τους λόγους για την δυσκολία του υπολογισμού με ακρίβεια των νεκρών, είναι και η άρνηση του αμερικανικού στρατού να παρακολουθεί τον αριθμό των ανθρώπων που σκοτώνονταν κατά τις επιχειρήσεις του, καθώς και την απομάκρυνση των περιοχών όπου έλαβαν χώρα πολλές από τις συγκρούσεις.

Οι εκθέσεις αυτές αποδεικνύουν τον βαθύτατο προβληματισμό των ΗΠΑ για την εξέλιξη του “Πολέμου κατά της Τρομοκρατίας”, κάτι που εξηγεί γιατί δεν είδαμε ουσιαστικές αντιδράσεις από τους Αμερικανούς στην ντροπιαστική αποχώρηση των Αμερικανών από το Αφγανιστάν, το 2021.

Διερωτώταν χαρακτηριστικά η δρ Stephanie Savell, συν-διευθύντρια της μελέτης αυτής: «Τι έχουμε καταφέρει πραγματικά σε 20 χρόνια μετά τους πολέμους της 11ης Σεπτεμβρίου και σε ποιο τίμημα; Είκοσι χρόνια από τώρα, θα εξακολουθούμε να υπολογίζουμε το υψηλό κοινωνικό κόστος του πολέμου στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ, πολύ μετά την εξαφάνιση των αμερικανικών δυνάμεων». Και ο προβληματισμός της δρ Savell νομίζω ότι εξηγεί την στάση και αντίληψη των Αμερικανών για την εξωτερική πολιτική τους στην πολύπαθη περιοχή της Μέσης Ανατολής…