Tο ψυχο-εγκληματικό προφίλ του serial killer και του μαζικού δολοφόνου

Με αφορμή, λοιπόν, το ανωτέρω βίαιο περιστατικό, ας δούμε τα χαρακτηριστικά που μπορεί να έχει ένας serial killer και αντίστοιχα ένας μαζικός δολοφόνος. Ποια είναι τα πιθανά τους κίνητρα και ποιες οι μεταξύ τους διαφορές:

• Πρόκειται για έξυπνα άτομα που καταφέρνουν αρκετά καλά να κρύψουν τις προθέσεις αλλά και τα συναισθήματά τους.
• Έχουν χαμηλές σχολικές επιδόσεις και στη διάρκεια της ενήλικής τους ζωής συναντούν δυσκολία στο να βρουν δουλειά, με αποτέλεσμα συχνά να καταλήγουν άνεργοι.
• Προέρχονται από οικογένειες που αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα.
• Είναι άτομα που έχουν μεγαλώσει σε διαλυμένες οικογένειες. Συνήθως, έχουν εγκαταλειφθεί από τον πατέρα και μένουν με την κυριαρχική μητέρα. Γι’ αυτό και υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις, όπου εκδηλώνουν μία απέχθεια και ένα μίσος προς το γυναικείο φύλο.
• Αρκετά κρίσιμη είναι η εφηβική περίοδος της ζωής τους, κατά την οποία δύναται να εκδηλώσουν παραβατική συμπεριφορά, προβαίνοντας σε εμπρησμούς, σεξουαλικές επιθέσεις ή ακόμη και σε κακοποίηση ζώων.
• Αυτό που διαπιστώνεται, μέσα από έρευνες, είναι ότι διακατέχονται από ένα δυνατό συναίσθημα, το να διαπράττουν διαδοχικές ανθρωποκτονίες, διότι είναι εθισμένοι στα συναισθήματα που τους δημιουργεί η κάθε ανθρωποκτονία.
• Ένας serial killer εκλογικεύει τις πράξεις του και αναζητά τρόπους ώστε να μην συλληφθεί.
• Έχουν εμμονή με τον φετιχισμό (θεοποιεί αντικείμενα), την ηδονοβλεψία και την πορνογραφία.
• Οι περισσότεροι serial killers αντιμετωπίζουν τα θύματά τους σαν αντικείμενα και διέπονται από ψυχική απάθεια για τον πόνο του άλλου.
• Συνήθως επιλέγει τα θύματά του και σχεδιάζει προσεκτικά τους φόνους
• Μεταξύ των φόνων που διαπράττει, διανύει και περιόδους αδράνειας. Πρόκειται για την cooling-off περίοδο, όπως την αποκαλούμε οι εγκληματολόγοι, δηλαδή περιόδους “ηρεμίας και αποχής από την εγκληματική δράση”, ή αλλιώς “περίοδο αποφόρτισης”.
• Τέλος, κατορθώνουν να είναι πειστικοί και να ασκούν γοητεία στα θύματά τους. Ωστόσο, η πειθώ όσο και η γοητεία τους είναι απλώς μία “μάσκα”, ένα προκάλυμμα για να παγιδεύσουν τα πιθανά θύματά τους.

Τα κίνητρα ενός serial killer

Σύμφωνα με μελέτες, τα βασικά κίνητρα ενός serial killer είναι: 1) Ο φόβος της απόρριψης, τον οποίο βιώνουν πολύ έντονα. 2) Η ανάγκη τους για εξουσία. 3) Η επιθυμία τους να τελειοποιήσουν τον κόσμο γύρω τους, βάσει της δικής τους διαστρεβλωμένης ηθικής. Σχετικά με τον φόβο της απόρριψης, οι serial killers έχουν την τάση να είναι ανασφαλείς και να φοβούνται την απόρριψη χωρίς εκλογίκευση, αποφεύγοντας να δημιουργήσουν σχέσεις με το αντικείμενο της επιθυμίας τους, ακριβώς γιατί φοβούνται την απόρριψη.

Συγκεκριμένα, ένας serial killer τρομοκρατείται στη σκέψη και στην ιδέα ότι θα τον εγκαταλείψουν, θα τον εκθέσουν ή θα τον εξευτελίσουν. Γι’ αυτό και αρκετοί δολοφόνοι επιτίθενται στα θύματά τους και ασελγούν ακόμη και στο άψυχο σώμα τους, καθώς με αυτόν τον τρόπο εκμηδενίζουν την πιθανότητα να τους απορρίψουν. Αξιοσημείωτο είναι, επίσης, το γεγονός ότι ένας serial killer απολαμβάνει να επιμηκύνει τον πόνο των θυμάτων του, καθώς έτσι αισθάνεται ότι έχει τον έλεγχο, την εξουσία και την κυριαρχία στο θύμα του.

Η ανάγκη για εξουσία είναι το δεύτερο κίνητρο ενός serial killer. Επιθυμεί να εξουσιάζει τη μοίρα των άλλων ανθρώπων και να αισθάνεται πιο δυνατός από αυτούς. Του δίνει χαρά το γεγονός ότι αισθάνεται πως είναι στο δικό του χέρι να αποφασίσει το πώς και το πότε το θύμα του θα πεθάνει, πιστεύοντας παράλληλα ότι η εξουσία που ασκεί στο θύμα του είναι καταλυτικής σημασίας. Τρίτο κίνητρο είναι το να βελτιώσουν τον κόσμο. Επιδιώκουν, δηλαδή, μέσω των ανθρωποκτονιών την τελειοποίηση μιας κατάστασης που θεωρούν λανθασμένη. Παράδειγμα, τις ιερόδουλες τις οποίες θεωρούν “βρόμικες” και στην ουσία ανάξιες να ζουν.

Επιπλέον, οι serial killers πιστεύουν ότι με το να σκοτώσουν τα θύματά τους με ιεροτελεστία οδηγούν σε εξαγνισμό των θυμάτων από το κακό που έχουν κάνει. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις, ο serial killer αισθάνεται ότι έχει έρθει στη γη για να επιτελέσει μία αποστολή κι ότι το θύμα έχει επιλεγεί να θανατωθεί για να εξαγνιστεί τόσο το ίδιο όσο και ολόκληρος ο κόσμος, άρα οφείλει να είναι ευγνώμων προς τον δράστη που το απαλλάσσει από μία ανυπόφορη και ηθικά “βρόμικη” ζωή. Τέλος, είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι στη δράση του serial killer, τα θύματα δεν συνδέονται με τον δράστη με συγγενικούς, φιλικούς ή κοινωνικούς δεσμούς.

Το προφίλ του μαζικού δολοφόνου

Ο μαζικός δολοφόνος δολοφονεί τέσσερις ή περισσότερους ανθρώπους σε μία τοποθεσία κατά τη διάρκεια μιας χρονικής περιόδου, είτε πρόκειται για λίγα λεπτά είτε για περίοδο κάποιων ημερών. Στην ουσία, δολοφονεί πολλά θύματα στο ίδιο εγκληματικό περιστατικό, το οποίο συνήθως διαρκεί από μία έως 48 ώρες. Κατά κανόνα, χρησιμοποιεί πυροβόλα όπλα, σε αντίθεση με τον serial killer, ο οποίος επιλέγει τη φυσική βία “σώμα με σώμα” και την αναμέτρηση με το θύμα (στραγγαλισμός, μαχαίρωμα, ακρωτηριασμός).

Ποιο είναι το modus operandi του μαζικού δολοφόνου; Δεν έχει σκοπό να ξεφύγει αφήνοντας διάφορα σημειολογικά μνημεία της δράσης του, όπως ένας serial killer. Έχει σκοπό να σκοτώσει όσους περισσότερους μπορεί και είτε να πιαστεί είτε να αυτοκτονήσει – είναι αρκετά σύνηθες το τελευταίο. Γι’ αυτό και η δράση του γίνεται σε δημόσιους χώρους ή σε χώρους με πολλά άτομα. Τα κύρια χαρακτηριστικά του μαζικού δολοφόνου περιλαμβάνουν τον αριθμό των θυμάτων, τον τόπο και τη χρονική περίοδο των δολοφονιών. Οι μαζικοί δολοφόνοι εμπίπτουν σε οκτώ κατηγορίες:

• 1) τον μαθητή δολοφόνο.
• 2) Αυτόν που σκοτώνει την οικογένειά του.
• 3) Τον απογοητευμένο εργαζόμενο.
• 4) Τον ιδεολόγο δολοφόνο.
• 5) Αυτόν που βάζει φωτιές ή βόμβες και μετά φεύγει.
• 6) Τον απογοητευμένο πολίτη.
• 7) Τον ψυχωτικό μαζικό δολοφόνο, το οποίο είναι άτομο ψυχικά διαταραγμένο.
• 8) Τις δολοφονίες που γίνονται σε σχολεία.

Τα κίνητρα του μαζικού δολοφόνου διαφέρουν από αυτά του serial killer. Οι ειδικοί αναφέρουν κάποιες βασικές κατηγορίες κινήτρων. Υπάρχουν αυτοί που έχουν ναρκισσιστική προσωπικότητα. Πρόκειται για άτομα που νιώθουν ανώτερα από τα άλλα και δεν έχουν καμία ευαισθησία για τους άλλους. Επίσης, μπορεί να ζηλεύουν για κάποια πράγματα που οι άλλοι έχουν, αλλά δεν έχουν οι ίδιοι. Ένα δεύτερο κίνητρο έχει να κάνει με κάτι που θα κερδίσουν, είτε είναι χρήματα, πιο συχνά είναι προσωπική ευχαρίστηση, όχι σεξουαλική αλλά προσωπική, δηλαδή ότι κάτι κατάφεραν. Πιστεύουν ότι θα έχουν την προσοχή όλων στραμμένη πάνω τους και θα μείνουν γνωστοί στο μέλλον. Άλλοι ειδικοί αναφέρουν ως τρίτο κίνητρο την περιθωριοποίηση, ότι τα άτομα αυτά νιώθουν περιθωριοποιημένα, κάτι το οποίο βρίσκουμε συνήθως στους σχολικούς δολοφόνους.