Ποιοι είναι οι στόχοι της ισραηλινής εισβολής στον Λίβανο

Άλλοι κορυφαίοι αξιωματούχοι των ΗΠΑ περιγράφουν τον πόλεμο στον Λίβανο, «ως μια στιγμή που καθορίζει την ιστορία, μια στιγμή που θα αναδιαμορφώσει τη Μέση Ανατολή προς το καλύτερο για τα επόμενα χρόνια». Το γεγονός αυτό έρχεται σε αντίθεση με τους δημόσιους ισχυρισμούς Αμερικανών αξιωματούχων ότι επιδιώκουν κατάπαυση του πυρός στον Λίβανο και εργάζονται για μια διπλωματική λύση. Αντίθετα, οι ενέργειες των ΗΠΑ έδειξαν ότι υποστηρίζουν τις ενέργειες της κυβέρνησης Νετανιάχου, καθώς η κυβέρνηση Μπάιντεν  έδωσε στο Ισραήλ 8,7 δισ. δολάρια σε νέα στρατιωτική βοήθεια,  εν μέσω της δραματικής κλιμάκωσης.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το Ισραήλ θέλει να αποτρέψει τη λύση του Παλαιστινιακού με ίδρυση παλαιστινιακού κράτους. Επιπλέον, στόχος του είναι να δημιουργήσει τον δικό του άνευ όρων έλεγχο στη Λωρίδα της Γάζας (και στις ακτές της) και να χρησιμοποιήσει τις δυνάμεις του δυτικού συνασπισμού για να νικήσει στρατιωτικά τους κύριους περιφερειακούς αντιπάλους του εβραϊκού κράτους, το Ιράν και τους πληρεξούσιους του στον Λίβανο, τη Συρία, το Ιράκ και την Υεμένη. Το Ιράν είναι για το Τελ Αβίβ η κύρια απειλή, λόγω της ισχύος του και επειδή η Τεχεράνη υποστηρίζει το παλαιστινιακό κίνημα και το μέτωπο αντίστασης.

Δυσοίωνη και απειλητική για την παγκόσμια ειρήνη φαντάζει η επόμενη ημέρα στη Μέση Ανατολή, μετά τις τελευταίες καταιγιστικές εξελίξεις. Οι επιθετικές κινήσεις του Ισραήλ ενάντια στη Χεζμπολάχ, αυξάνουν τον κίνδυνο γενικευμένης ανάφλεξης στη Μέση Ανατολή και αλλάζουν τις ήδη εύθραυστες ισορροπίες. Όλες οι τελευταίες ενέργειες του Ισραήλ εμπίπτουν ενδεχομένως, στον πιθανό σχεδιασμό του, να ταπεινώσει τον Ιράν και τους συμμάχους του, επιδιώκοντας μία σκληρή απάντηση, στο βαθμό που ένας πλήρης περιφερειακός πόλεμος, στον οποίο οι ΗΠΑ θα πολεμήσουν μαζί του, να γίνει αναπόφευκτος.

Το Ιράν έναντι της ισραηλινής επιχείρησης

Όσον αφορά τις ΗΠΑ, είναι πλέον προσδεδεμένες στη μηδενιστική στρατηγική του Νετανιάχου, η οποία έχει πρωταρχικό στόχο τη  διατήρηση της εξουσίας και της ασυλίας από δικαστικές διώξεις εναντίον του. Ο Νετανιάχου επιδιώκει να κρατήσει το Ισραήλ σε μια συνεχή κατάσταση πολέμου για να αναβάλει την απειλή εκλογών και μαζί με αυτές τον κίνδυνο πτώσης από την εξουσία, με κατηγορίες διαφθοράς που εκκρεμούν στα δικαστήρια.

Από τη μεριά του το Ιράν δεν επιθυμεί την κλιμάκωση. Οι αντιδράσεις του στις επιθετικές ενέργειες του Ισραήλ, πέρα από τη ρητορική, χαρακτηρίζονται από μετριοπάθεια. Ιδιωτικά, ο Πεζεσκιάν, όπως  δήλωσαν Ιρανοί αξιωματούχοι, έκανε έκκληση για προσοχή, προειδοποιώντας, ότι το Ισραήλ προσπαθεί να παγιδεύσει το Ιράν σε μια ευρύτερη σύγκρουση. Και δημόσια, ο νέος πρόεδρος έδινε διαφορετικό τόνο. Λίγες μέρες πριν από τη δολοφονία του Χασάν Νασράλα, είχε μιλήσει ενώπιον των Ηνωμένων Εθνών για την επιθυμία του να εκτονώσει τις εντάσεις, δείγμα ότι το Ιράν και η Χεζμπολάχ θέλουν να αποφύγουν να παρασυρθούν σε πόλεμο πλήρους κλίμακας με το Ισραήλ.

Σε κάθε περίπτωση, το Ιράν και οι σύμμαχοί του πρωτίστως ενδιαφέρονται να παρασύρουν το Ισραήλ σε έναν αργόσυρτο πόλεμο φθοράς που θα το υπονομεύσει οικονομικά, στρατιωτικά και δημογραφικά. Για τον ίδιο ακριβώς λόγο η κυβέρνηση Νετανιάχου επείγεται να οδηγήσει τα πράγματα μίαν ώρα αρχύτερα σε “καθαρές λύσεις”, εκβιάζοντας ασφαλώς την αμεσότερη αμερικανική εμπλοκή. Μία διεύρυνση του πολέμου θα επιφέρει επιπρόσθετα καίριο πλήγμα στην ευρωπαϊκή οικονομία, που ήδη ασθενεί συνεπεία του πολέμου στην Ουκρανία. Εν τούτοις οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις  συνεχίζουν παθητικά να παρακολουθούν τις εξελίξεις αρκούμενες σε δηλώσεις, αντί να χρησιμοποιήσουν την πίεσή τους για να αποτρέψουν το Ισραήλ από το να συνεχίσει να κλιμακώνει, ζητώντας την  άμεση κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, ως το πιο σαφές πρώτο βήμα προς τη βιώσιμη περιφερειακή αποκλιμάκωση.

Οι ισραηλινοί στόχοι στον Λίβανο

Η τρέχουσα συμπεριφορά του Νετανιάχου εξηγεί τις ενέργειές του τους τελευταίους 12 μήνες. Η κατάπαυση του πυρός δεν ήταν ποτέ επιλογή γι’ αυτόν, ακόμα κι αν συνοδευόταν από την απελευθέρωση ομήρων. Είναι διατεθειμένος να τους  θυσιάσει, προσβλέποντας σε μακροσκοπικά οφέλη. Πιστεύει ότι η πραγματοποίηση ισχυρών χτυπημάτων κατά της Χαμάς στη Γάζα, ήταν στρατηγικός στόχος πολύ πιο σημαντικός από την επιστροφή των ομήρων. Με την εισβολή στο Λίβανο θέλει να επιφέρει στη Χεζμπολάχ τις ίδιες απώλειες που προκάλεσε στη Χαμάς που θα είναι μη αναστρέψιμες, παρά την τεράστια διαφορά μεταξύ των δυνατοτήτων ανάμεσα στις δύο δυνάμεις και των πεδίων αντιπαράθεσης.

Το Ισραήλ επιδιώκει να αλλάξει τη γεωγραφική και δημογραφική πραγματικότητα στη Γάζα και πιθανόν να επιδιώξει το ίδιο  στο Νότιο Λίβανο. Ο στόχος του ενδεχομένως δεν είναι απλά η δημιουργία μίας ζώνης χωρίς μαχητές ή όπλα, αλλά μια περιοχή που θα αδειάσει από κάθε πληθυσμό. Στο εσωτερικό, στόχος του Ισραήλ είναι να καταστεί εφικτή η επιστροφή στο βόρειο Ισραήλ περισσότερων από 60.000 Ισραηλινών που έχουν μετακινηθεί νοτιότερα λόγω των επιθέσεων της Χεζμπολάχ. Η λογική ασφαλείας στο Ισραήλ είναι ότι αυτοί οι άνθρωποι δεν μπορούν να πάνε στα σπίτια τους, επειδή η Χεζμπολάχ είναι οχυρωμένη στο νότιο Λίβανο, μεταξύ των συνόρων και του ποταμού Λιτάνι.

Ο Νετανιάχου συνέβαλε στο να διαμορφωθεί μια ισραηλινή κοινωνία που δεν κατανοεί την ανάγκη για συμβιβασμό και  πολιτική σύνεση. Ως εκ τούτου, η πλειονότητα των Ισραηλινών θέλει να συνεχιστεί ο πόλεμος, αλλά με μια σημαντική επιφύλαξη: θέλουν να απελευθερωθούν οι αιχμάλωτοί τους στη Γάζα. Πρέπει να γίνει σαφές, ότι οι εκατοντάδες χιλιάδες Ισραηλινοί που διαδηλώνουν για μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός δεν επιδιώκουν να τερματίσουν την εκστρατεία καταστροφής στη Γάζα, θέλουν μόνο μια συμφωνία που θα προβλέπει την απελευθέρωση των ομήρων.

Οι κινητοποιήσεις δεν αφορούν τις ζωές των Παλαιστινίων αμάχων. Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση του Pew, το 70% των Εβραίων πιστεύει ότι δεν πρέπει να επιτρέπεται η ενσυναίσθηση της κοινής γνώμης για τους αμάχους της Γάζας. Όλες οι έρευνες δείχνουν ότι ο αριθμός που πιστεύει ότι η χρήση βίας είναι υπερβολική, είναι της τάξης του 10%. Το ερώτημα που τίθεται είναι ποιος πληθυσμός θα είναι ο πρώτος που θα απαιτήσει τον τερματισμό του πολέμου. Για πόσο καιρό ο πληθυσμός του Τελ Αβίβ θα μπαινοβγαίνει στα καταφύγια, χωρίς να απαιτεί αλλαγή πολιτικής; Θα είναι οι Εβραίοι ή οι Σιίτες του Λιβάνου, των οποίων η θρησκεία υποθάλπει την επιθυμία τους να πεθάνουν ως μάρτυρες, οι πρώτοι που θα απαιτήσουν τον τερματισμό του πολέμου;