Πρέπει να αλλάξει ο Ποινικός Κώδικας και προς ποια κατεύθυνση;

Έτσι μου γεννήθηκε η απορία και το ερώτημα, εάν αυτοί και οι σύμβουλοι χρησιμοποιώντας απλά την κοινή λογική (common sense) θα μπορούσαν να προβλέψουν στοιχειωδώς τις γενικότερες συνέπειες από τις άστοχες ενέργειες και να φροντίσουν για τη θέσπιση καλυτέρων νόμων με επωφελή αποτελέσματα, εκτός αν δεν τους ενδιέφεραν οι συνέπειες ούτε η πολιτική ευθύνη, γιατί πιστεύουν ότι δεν θα υπάρξουν κυρώσεις ή ότι θα τις επωμισθεί η επόμενη κυβέρνηση ή απλά δεν απέβλεπαν στο δημόσιο συμφέρον παρά μόνο στο πολιτικό ή στο ατομικό όφελος.

Η πρακτική απόδειξε ότι η έννοια της πολιτικής ευθύνης είναι γράμμα κενό, ιδιαίτερα στη χώρα μας που οι πολίτες έχουν μνήμη χρυσόψαρου. Η απορία μου γεννήθηκε από κάποιες πράξεις η παραλείψεις κατά τη νομοθέτηση όλων των τελευταίων κυβερνήσεων κυρίως στον τομέα της δικαιοσύνης και δημόσιας ασφάλειας, κάποιες από τις οποίες καταγράφω χωρίς διάθεση αντιπολίτευσης ή καταλογισμού ευθυνών, αλλά με την φρούδα ελπίδα ότι κάτι μπορεί να διασωθεί ή διορθωθεί την τελευταία στιγμή.

Νόμοι χωρίς διαβούλευση

Φοβάμαι όμως ότι πάλι ομιλώ σε “ώτα μη ακουόντων”, γιατί ενώ ο νόμος προβλέπει, ότι ο νόμος πριν ψηφιστεί, πρέπει να διέλθει το στάδιο της διαβούλευσης με ανάρτηση στο διαδίκτυο όπου υποβάλλονται παρατηρήσεις, αλλά τουλάχιστον για όσα νομοσχέδια παρακολούθησα από το στάδιο της διαβούλευσης δεν έγινε δεκτή καμιά παρατήρηση.

Σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες από την Εισαγγελία του Αρείου Πάγου στάλθηκε στη Βουλή ερώτημα για την άρση της ασυλίας του βουλευτή Ευάγγελου Αποστολάκη για να διερευνηθεί αν υπέχει ποινικές ευθύνες επειδή με τη συμμετοχή του ως Α/ΓΕΝ στο ΚΥΣΕΑ της 15-3-2015 αποφασίστηκε ο εκσυγχρονισμός πέντε αεροπλάνων ναυτικής συνεργασίας P-3 Οrion από την Martin-Lockheed, αντί τιμήματος περίπου 500 εκατ. δολαρίων, που καταβλήθηκαν, αλλά η παράδοση τους δεν υλοποιήθηκε μέχρι τώρα.

Η έρευνα δεν μπορεί να προχωρήσει για τον τότε πρωθυπουργό και ΥΕΘΑ, που συμμετείχαν στο ΚΥΣΕΑ, γιατί λόγω της παρόδου των από το άρθρο 86 του Συντάγματος και ν.3126/2003 προθεσμιών, που ίσχυαν κατά το χρόνο της πράξης, αποσβέστηκε η ευθύνη τους ως υπουργών. Σαφώς με το να αποφασίζει η Ολομέλεια της Βουλής για την άσκηση ποινικής δίωξης στους υπουργούς για τα ποινικά αδικήματα σχετικά με τη θητεία τους, όταν μάλιστα ανήκουν στο κυβερνόν κόμμα, εμφανίζεται διαφορετική μεταχείριση από τους άλλους πολίτες, επειδή η ποινική δίωξη εξαρτάται από τις περιστάσεις και έτσι πολλές φορές δεν αποδίδεται Δικαιοσύνη. Πρέπει λοιπόν το ζήτημα να επανεξετασθεί στην προσεχή αναθεώρηση του Συντάγματος.

Εγκληματικότητα και Ποινικός Κώδικας

Σύμφωνα με το άρθρο 121 ΠΚ. ανήλικοι νοούνται αυτοί, που κατά τον χρόνο τέλεσης της πράξης έχουν ηλικία μεταξύ του δωδεκάτου και του δέκατου ογδόου έτους της ηλικίας τους συμπληρωμένων. Με τον παλιό Ποινικό Κώδικα ίσχυε το 17ο έτος, που με απλή διάταξη νόμου πρέπει να επανέλθει. Στο σημείο όμως αυτό παρατηρώ, ότι ο πολίτης έχει το δικαίωμα του εκλέγειν, όταν συμπληρώσει το 17ο έτος της ηλικίας του, ενώ θεωρείται ποινικά ανήλικος μέχρι τα 18 του χρόνια και ικανός προς δικαιοπραξία με τη συμπλήρωση του 18ου έτους. Δηλαδή τη τύχη της χώρας μας μπορεί να καθορίσουν άτομα περιορισμένης ποινικής ευθύνης και αστικά ανήλικοι!

Εκ του αποτελέσματος που παράγει η παντός είδους εγκληματικότητα και όχι όπως κάποιοι από ιδεοληψία ή κομματικό φανατισμό, την υποβαθμίζουν σε επίπεδο κανονικότητας. Αποδεικνύεται, ότι ο νόμος Παρασκευόπουλου (ν.4322/2015) και ο νέος Ποινικός Κώδικας (ν.4619/2019) συντελέσαν στην έξαρσή της με τις αθρόες αποφυλακίσεις πληθώρας σκληρών κακοποιών και την, με τις ευνοϊκές διατάξεις, επιεική μεταχείριση των εγκληματιών. Οι δυσλειτουργίες του νέου Ποινικού Κώδικα ήταν δεδομένες και γνωστές, δεδομένου ότι είχαν επισημανθεί από επιφανείς νομικούς.

Θα έπρεπε λοιπόν μόλις ανέλαβε η κυβέρνηση Μητσοτάκη να καταργήσει τον νέο Ποινικό Κώδικα και να επαναφέρει τον παλιό, που με τις εκάστοτε τροποποιήσεις ήταν ένας πλήρης και λειτουργικός ποινικός κώδικας, αντί με σωρεία διατάξεων ιδίως με το ν.5090/2024 να προσπαθεί να διορθώσει τα κακώς κείμενα του ν.4619/2019. Το ζητούμενο όμως δεν είναι η καταγγελία εναντίον των συντακτών των νόμων και των πολιτικών, που τους ψήφισαν, αλλά ο εντοπισμός των μη αποτελεσματικών διατάξεων για την καταπολέμηση του εγκλήματος, μια διαδικασία που διαρκώς συνεχίζεται.

Το άγιο δισκοπότηρο των ποινικολόγων είναι το άρθρο 17 Π.Κ. που ορίζει, ότι χρόνος τέλεσης της πράξης θεωρείται ο χρόνος κατά τον οποίο ο υπαίτιος ενήργησε, ο δε χρόνος κατά τον οποίο επήλθε το αποτέλεσμα είναι αδιάφορος. Κατά το άρθρο 112 Π.Κ. η προθεσμία παραγραφής αρχίζει από την ημέρα, που τελέστηκε η αξιόποινη πράξη. Λόγω της βραδύτητας απονομής της δικαιοσύνης και των αναβολών που χορηγούν αφειδώς τα δικαστήρια πάρα πολλά πλημμελήματα παραγράφονται εν επιδικία, όπως και με ένα καλό δικονομικό χειρισμό της υποθέσεως και ευνοϊκές νομοθετικές ρυθμίσεις, αρκετά κακουργήματα ιδίως τα οικονομικά παραγράφονται, όπως παρεγράφηκαν οι ποινικές ευθύνες για όλα τα μεγάλα οικονομικά σκάνδαλα. Είναι και αυτό μια κάποια σκοπούμενη λύση μέσα στα πλαίσια του συστήματος, που την επιτρέπει.

Μήπως πρέπει να αλλάξει η νομοθεσία;

Μήπως είναι καιρός να αλλάζει η νομοθεσία, ώστε η παραγραφή να αρχίζει να μετράει από το αποτέλεσμα της πράξης και από πότε αυτό έγινε γνωστό; Μήπως όμως πρέπει να θεσπισθεί, ότι τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας στα οποία περιλαμβάνονται και οι κλοπές-καταστροφές έργων τέχνης να μην υπόκεινται σε παραγραφή; Άλλωστε στην Ευρώπη ακόμα διεξάγονται δίκες για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας των Ναζί.

Ο νέος Ποινικός Κώδικας αναγνωρίζει, ότι υπάρχουν μόνο δύο είδη ποινικών αδικημάτων, τα κακουργήματα και τα πλημμελήματα και καταργεί δια παραλείψεως τα πταίσματα. Κατά τον προϊσχύσαντα Π.Κ. πταίσματα είναι τα μικρής παραβατικότητας αδικήματα, που τιμωρούνται δια κρατήσεως ή προστίμου και δεν ήταν μόνο τα περιγραφόμενα στον Ποινικό Κώδικα αλλά και σε άλλους ειδικούς ποινικούς νόμους όπως στον Κ.Ο.Κ, Υγειονομικό Κανονισμό, Αστυνομικές διατάξεις κλπ., τα οποία είχαν συμβάλλει στη διατήρηση κοινωνικής ειρήνης, υγείας και κοινής ησυχίας.

Φοβάμαι ότι με την κατάργησή τους θα έχομε αύξηση των φιλονικιών και αυτοδικιών, που δεν καταγράφονται πλέον στο αστυνομικό δελτίο. Κατόπιν της γενικής κατακραυγής το καταργηθέν πταισματικό αδίκημα της διατάραξης κοινής ησυχίας επαναφέρεται ως ελαφρύ πλημμέλημα( ν.4637/2019),αλλά δεν επαναφέρθηκε το αδίκημα της ρύπανσης, με αποτέλεσμα κάποιοι όχι μόνο να ρυπαίνουν ατιμωρητί τους τοίχους των σπιτιών και τα δημόσια κτίρια αλλά και να αναλαμβάνουν την ευθύνη γι αυτό..

Σαφώς με το ν.5090/ 2024 , που τροποποίησε τον ΠΚ και ΚΠΔ θεσπίστηκαν αρκετές αποτελεσματικές διατάξεις στον πόλεμο κατά της εγκληματικότητας και την εμπέδωση της κοινωνικής ειρήνης, πάντοτε με μπούσουλα τους σκοπούς της ποινής της, δηλαδή της ειδικής και γενικής πρόληψης, αλλά δεν επιτεύχθηκε η ταχύτερη απονομή της ποινικής δικαιοσύνης, γιατί αυτό απαιτεί επέκταση της λειτουργίας των ποινικών ακροατηρίων επί δίωρο, στην οποία αντιτίθενται οι ισχυρές συνδικαλιστικά τάξεις των δικηγόρων και δικαστικών γραμματέων.

Γεγονός όμως είναι ότι οι χαρακτηρισμοί κάποιων αδίκων πράξεων ως κακουργημάτων, όπως η κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας και βασανισμός ζώων που σαφώς έχουν κοινωνική απαξία, είναι όμως κατά αναλογία βαρύτεροι από άλλα αδικήματα που έχουν ίση ή μεγαλύτερη κοινωνική απαξία και πρέπει να γίνει αναλογική προσαρμογή κάποιων αδικημάτων με γνώμονα την αποτρεπτικότητα. Επίσης πρέπει να επανέλθουν στο νομικό οπλοστάσιο οι έννοιες “ειδεχθές έγκλημα” και “καθ’ έξη και υπότροπος εγκληματίας”.

Σαφώς η λίστα των ερωτηματικών είναι ατελείωτη όχι μόνο στον τομέα της δικαιοσύνης, αλλά είμαι υποχρεωμένος στο σημείο αυτό να σταματήσω λόγω περιορισμένου χώρου, αλλά θα επανέλθω με προσεχές άρθρο.