Στο τραπέζι από το ράφι βρετανικές ιδέες για το Κυπριακό

Η παρουσία των Βρετανών σε μια διευρυμένη συνάντηση για το Κυπριακό μπορεί να αμφισβητείται από την κατοχική Τουρκία, ωστόσο οι διάφορες ιδέες του Φόρεϊν Όφις, επανέρχονται στο παρασκήνιο ενόψει του ενδεχόμενου επανέναρξης των συνομιλιών. Οι Βρετανικές ιδέες, που αφορούν πρωτίστως τα θέματα της κυριαρχίας και του διαμοιρασμού των εξουσιών, αρμοδιοτήτων, θεωρούνται από κύκλους των Ηνωμένων Εθνών ως εργαλείο για να πεισθεί η τουρκική πλευρά και να… συνεργασθεί.

Είναι σαφές πως οι διάφορες βρετανικές αλχημείες επιχειρούν να «λύσουν» διάφορα θέματα, που «χωρίζουν» τους εμπλεκόμενους, πλην όμως είναι σαφές ότι το Λονδίνο κλείνει τα μάτι στην Άγκυρα. Οι ιδέες αυτές, που βρίσκονται ενώπιον στελεχών της Γραμματείας των Ηνωμένων Εθνών, αναφέρονται σε μια προσέγγιση, που εν πολλοίς επιχειρεί να κινηθεί γύρω από το θέμα της κυριαρχίας και της κυριαρχικής ισότητας, που αποτελεί τη βασική αξίωση της κατοχικής πλευράς.

Το Βρετανικό σχέδιο για το Κυπριακό

Από τις βασικές ιδέες που διακινούνται είναι κι αυτή των κοινοτικών κυρίαρχων κρατιδίων (Community States), τα οποία, με βάση το βρετανικό σενάριο, θα ιδρύσουν την Κυπριακή Ομοσπονδιακή Δημοκρατία, «με τον ίδιο τρόπο που ιδρύθηκε και η Κυπριακή Δημοκρατία το 1960, δηλαδή από τις δύο κοινότητες…». Αυτή η διατύπωση φαίνεται να συνδέεται και με τα όσα ανέφερε και ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, στη Γενεύη τον Απρίλιο του 2021, για «bottom up approach». Δηλαδή, η κυριαρχία να πηγάζει από τις κοινότητες και τα αποθέματα να πηγαίνουν στην κεντρική εξουσία. Μια προσέγγιση, η οποία παραπέμπει σε συνομοσπονδία.

Ενόψει δε και του γεγονότος ότι συντηρείται και η γνωστή τουρκική αξίωση για να καθοριστεί το καθεστώς των Τουρκοκυπρίων μετά από μια νέα αποτυχία, επιχειρείται να διαμορφωθεί και εδώ φόρμουλα. Να δοθεί, δηλαδή, διέξοδος (way out) στην αποσχιστική οντότητα, να… λειτουργήσει διεθνώς.

Επιστρατεύονται δε και μοντέλα που ισχύουν σήμερα όπως είναι αυτό της Σκωτίας και της Ιρλανδίας. Στην περίπτωση της Κύπρου, αναφέρεται όπως προσφέρεται η δυνατότητα, μετά την εφαρμογή της συμφωνίας και αφού διανυθεί μεγάλο χρονικό διάστημα, της διενέργειας δημοψηφίσματος για απόσχιση. Το μόνο που είναι σαφές πως στην περίπτωση του Ηνωμένου Βασιλείου για να γίνει δημοψήφισμα απόσχισης πρέπει τούτο να εγκριθεί από την κεντρική κυβέρνηση, το Λονδίνο.

Είναι προφανές πως όλα όσα γίνονται παρασκηνιακά στηρίζονται στη λογική, που περιλαμβάνεται και στο ανακοινωθέν του Γ.Γ. του ΟΗΕ, που εκδόθηκε μετά το δείπνο, ότι ο στόχος είναι η «γεφύρωση των διαφορών». Γι αυτό και αναζητείται η «χρυσή τομή», η οποία στην προκειμένη περίπτωση προσεγγίζει τις τουρκικές αξιώσεις.

Είναι δε σαφές πως όλα τα στοιχεία, που αξιολογούνται για να αξιοποιηθούν παραπέμπουν σε ένα συνομοσπονδιακό μοντέλο. Άλλωστε αυτός είναι και ο στρατηγικός στόχος της Άγκυρας για πλήρη έλεγχο του νησιού. Σημειώνεται ότι η κατοχική πλευρά πως με τη συνομοσπονδία θα φανεί πως «υποχώρησε» από τα δυο κράτη.

Χριστοδουλίδης και Γκουτέρες

Η Λευκωσία έχει καταθέσει την πρόταση με τα τρία τραπέζια, που διαμορφώθηκε με τρόπο ώστε να γίνει αποδεκτή από την τουρκική πλευρά. Πρόταση που έχει απορριφθεί από τον Τατάρ. Παράλληλα, έχοντας υπόψη τις διάφορες παρασκηνιακές διεργασίες και κινήσεις επιχειρεί, πριν όλα αυτά έλθουν ενώπιον της, να προετοιμαστεί για όλα τα ενδεχόμενα. Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης έχει ενώπιον του επεξεργασμένα σενάρια και παράλληλα με κάθε ευκαιρία διαμηνύει πως δεν πρόκειται να μπει σε συζητήσεις, που οδηγούν σε ένα συνομοσπονδιακό μοντέλο ή μια συμφωνία να δίνει δυνατότητες απόσχισης. Ο Πρόεδρος πέραν από την προετοιμασία σεναρίων, που θα χρησιμοποιηθούν όταν και όποτε χρειαστεί, επιστρατεύει και παράγοντες, σε Βρυξέλλες και Ουάσινγκτον, που μπορούν να λειτουργήσουν αποτρεπτικά.

Ένα έγγραφο, που έχει ετοιμαστεί και το οποίο θεωρείται μετεξέλιξη της έκθεσης της τέως Προσωπικής Απεσταλμένης του Γ.Γ. του ΟΗΕ, Μαρίας Άνχελ Ολγκίν Κουεγιάρ, βρίσκεται στο γραφείο του κ. Γκουτέρες για δοθεί στους εμπλεκόμενους «την κατάλληλη στιγμή». Πρόκειται για την ατζέντα μιας ουσιαστικής διαπραγμάτευσης, η οποία στηρίζεται στο γνωστό Πλαίσιο, που προφορικά παρουσιάσθηκε στο Κραν Μοντανά ενώ παράλληλα τυγχάνουν επεξεργασίας.

«Είτε χωρίς Βρετανία είτε με τεχνοκρατική εκπροσώπηση»

Την ίδια ώρα, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η Βοηθός Γ.Γ. των Ηνωμένων Εθνών, Ρόζμαρι Ντι Κάρλο, αναμένεται να έλθει στην Κύπρο, εντός Νοεμβρίου για να δώσει συνέχεια με τα όσα συζητήθηκαν στο δείπνο της Νέας Υόρκης. Θα είναι το πρώτο βήμα και θα αφορά το ενδεχόμενο της διάνοιξης νέων οδοφραγμάτων, στη βάση των εκατέρωθεν εισηγήσεων.

Στα διπλωματικά γραφεία συζητείται η τουρκική θέση ότι η Βρετανία είτε δεν θα πρέπει να συμμετέχει σε μια πολυμερή συνάντηση για το Κυπριακό είτε θα πρέπει να εκπροσωπηθεί με τεχνοκράτη και όχι υπουργό. Αυτό θέλουν και προωθούν οι Τούρκοι ενώ φαίνεται να το συζητούν και διάφοροι άλλοι. Κάποιοι εκ των οποίων υποστηρίζουν τη φόρμουλα αυτή χωρίς να γνωρίζουν και τους λόγους. Το θέμα δεν είναι, ασφαλώς, διαδικαστικό κυρίως όταν όλοι γνωρίζουν τους λόγους για τους οποίους η κατοχική πλευρά επιμένει σε τετραμερή διάσκεψη.

Την ίδια ώρα, η υποβαθμισμένη εκπροσώπηση των Βρετανών, στέλνει πολλά μηνύματα και πρωτίστως συνιστά κίνηση ικανοποίησης των τουρκικών επιδιώξεων. Κι αυτό δεν γίνεται συνεχώς. Υπενθυμίζεται ότι στο Κραν Μοντανά, η Βρετανία εκπροσωπήθηκε με τον Υφυπουργό Ευρώπης.