Πρωτέας: Πρόγραμμα ηλιακής ενέργειας στην Κύπρο

Οι εγκαταστάσεις του PROTEAS στην παραθαλάσσια περιοχή στο Πεντάκωμο της επαρχίας Λεμεσού αποτελούν την πρωτοπόρο υποδομή έρευνας, δοκιμής και ανάπτυξης τεχνολογίας ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για συμπαραγωγή ηλεκτρισμού και αφαλάτωση θαλάσσιου νερού χρησιμοποιώντας συγκεντρωμένη ηλιακή ακτινοβολία. Τα πειράματα και οι δοκιμές που εκπονεί ο Πρωτέας, αν και επικεντρώνονται στη νησιώτικη γεωγραφία της Κύπρου μπορούν να τύχουν εφαρμογής σε περιβάλλοντα με παρόμοιες συνθήκες όπου υπάρχει απομονωμένο ηλεκτρικό δίκτυο και περιορισμένοι υδάτινοι πόροι με συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες.

Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στην Κύπρο βασίζεται σχεδόν εξ’ ολοκλήρου στο ρυπογόνο μαζούτ γεγονός για το οποίο η Κύπρος πληρώνει βαρύ πρόστιμο της τάξης των €365 εκατ. περίπου ετησίως στην Ευρωπαϊκή Ένωση ενώ για τους υδάτινους πόρους εξαρτάται σχεδόν πλήρως από την βροχόπτωση.

Η επιστημονική δραστηριότητα του Πρωτέα είναι ελπιδοφόρος όχι μόνο για την αντιμετώπιση κρίσιμων αναγκών της Κύπρου αλλά και για το ρόλο της και το όφελος που μπορεί να προκύψει για την ευρύτερη περιοχή της ανατολικής Μεσογείου.

Ο Πρωτέας είναι μια από τις πολλές ερευνητικές υποδομές που διαθέτει το Ινστιτούτο Κύπρου το οποίο, σε σύντομο χρονικό διάστημα από την ίδρυση του το 2007, καθιερώθηκε ως ένα αξιόπιστο ερευνητικό και εκπαιδευτικό ίδρυμα διεθνούς εμβέλειας και αναγνώρισης με έμφαση στην διεπιστημονική έρευνα και συνεργασία. Το Ινστιτούτο διαθέτει επίσης τον μεγαλύτερο ακαδημαϊκό υπερυπολογιστή στην ανατολική Μεσόγειο, το Εργαστήριο μη Επανδρωμένων Συστημάτων, το Ατμοσφαιρικό Παρατηρητήριο Κύπρου, το Εργαστήριο Χαρακτηρισμού Τέχνης ‘‘Αντρέας Πίττας’’ και άλλες εξειδικευμένες πρωτοποριακές υποδομές μελέτης, έρευνας και τεχνολογίας.

Ο Πρωτέας και το Ινστιτούτο  Κύπρου

Το Ινστιτούτο Κύπρου αποτελείται από εξειδικευμένα πολυεπιστημονικά ερευνητικά κέντρα που ασχολούνται με θέματα προς αντιμετώπιση των μεγάλων σύγχρονων προκλήσεων παγκόσμιου ενδιαφέροντος όπως, έρευνα, τεχνολογία, καινοτομία, οικονομία, πολιτικές, υδάτινοι πόροι, ενέργεια, εκμετάλλευση ηλιακής ακτινοβολίας, κλίμα, περιβάλλον, αρχαιολογία, πολιτιστική κληρονομία, εφαρμογή προηγμένων μεθοδολογιών πολύπλοκων υπολογισμών και άλλα.

Το Ινστιτούτο Κύπρου είναι σήμερα ένα κέντρο αριστείας εγνωσμένου κύρους που καινοτομεί, πρωτοπορεί, ηγείται και εμπλέκεται με αξιώσεις στο διεθνές επιστημονικό γίγνεσθαι. Είναι φορέας ανάπτυξης και προόδου. Σε συνδυασμό και με άλλες δραστηριότητες ενισχύει και εδραιώνει τη γεωπολιτική θέση της Κύπρου. Παράγει γνώση. Η γνώση είναι ισχύς. Η ισχύς προσθέτει αξία και κύρος και εδραιώνει υπόσταση, κρατική, θεσμική ή άλλη.

Το Ινστιτούτο Κύπρου είναι ένα πολλά υποσχόμενο επιστημονικό ίδρυμα το οποίο σε σύντομο χρονικό διάστημα απέδειξε την αξία του όπως και τι μπορεί να πετύχει και τι μπορεί να αναμένεται από αυτό.

Η πρόκληση με την οποία ευρίσκεται αντιμέτωπο σήμερα το Ινστιτούτο μετά από 17 χρόνια επιτυχούς λειτουργίας είναι το ποιοτικό άλμα που χρειάζεται να κάνει ώστε από τα πρωτότυπα, τα πειράματα και τις δοκιμές να μεταβεί σε βιώσιμες εφαρμογές κλίμακας. Είναι η επιτυχής μετάβαση από μίκρο σε μάκρο, ιδιαίτερα σ’ ό,τι αφορά στην παραγωγή ηλεκτρισμού χαμηλού κόστους και πόσιμου νερού που τόσο χρειάζεται η Κύπρος και όλη η γύρω περιοχή.