ΠΑΣΟΚ: Προτείνει 5% έκτακτη φορολογία στα κέρδη των τραπεζών και αναστολή των Golden Visa

Όπως αναφέρει το ΠΑΣΟΚ στην αιτιολογική του έκθεση σχετικά με την έκτακτη εισφορά στα πιστωτικά Ιδρύματα του άρθρου 3 του ν. 4261/2014 επί των καθαρών κερδών των ετών 2023-2024: «Από τον Ιούλιο του 2022, όταν και ξεκίνησε ο ανοδικός κύκλος των επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) με σκοπό την αντιμετώπιση της πληθωριστικής κρίσης, το κόστος χρήματος για νοικοκυριά και επιχειρήσεις αυξάνεται. Αυτό έχει ως συνέπεια, μεταξύ άλλων, τη ραγδαία αύξηση των καθαρών εσόδων από τόκους των τραπεζών.

Ορισμένες χώρες στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν προσχωρήσει ήδη στην επιβολή έκτακτης εισφοράς ή στη φορολόγηση των απροσδόκητων κερδών των τραπεζών, με χαρακτηριστικότερη περίπτωση της Ισπανίας. Η ισπανική κυβέρνηση αποφάσισε αρχικά την επιβολή έκτακτης εισφοράς στους τραπεζικούς ομίλους για το 2023 και το 2024, ενώ στις 21 Νοεμβρίου 2024 προχώρησε στην επέκτασή της για ακόμη τρία έτη… Στην περίπτωση της Ελλάδας, η κυβέρνηση δεν έχει λάβει έως σήμερα οποιαδήποτε ουσιαστική πρωτοβουλία για τη μείωση της «ψαλίδας» επιτοκίου καταθέσεων και χορηγήσεων ούτε για την υιοθέτηση άλλου τύπου μέτρων, όπως η θέσπιση έκτακτης εισφοράς.

Το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής έχει θέσει έγκαιρα στον δημόσιο διάλογο το ζήτημα της έκτακτης εισφοράς και της μείωσης του περιθωρίου επιτοκίου που οδηγεί αφενός σε δυσχερή θέση χιλιάδες δανειολήπτες αλλά και τους Έλληνες αποταμιευτές, οι οποίοι βλέπουν τα επιτόκια των καταθέσεών τους να υπολείπονται σημαντικά του μέσου όρου των τραπεζών της Ευρωζώνης. Οι ελληνικές τράπεζες μάλιστα, σε αντίθεση με τις υπόλοιπες τράπεζες στην Ευρωζώνη, αύξησαν ελάχιστα τα επιτόκια καταθέσεων από την περίοδο κατά την οποία άρχισε ο ανοδικός κύκλος των επιτοκίων (βλ. σχετικούς πίνακες).

Παρά την ανησυχητική αυτή κατάσταση, η κυβέρνηση παραμένει θεατής των εξελίξεων. Από την πλευρά τους, οι τέσσερις συστημικές τράπεζες συνεχίζουν απρόσκοπτα να διατηρούν υψηλά τα επιτόκια δανεισμού, ενώ τα επιτόκια καταθέσεων παραμένουν χαμηλά. Το αποτέλεσμα είναι ότι οι τράπεζες εξασφαλίζουν σημαντικά περιθώρια κέρδους ‒ πράγμα που δεν είναι καταρχήν αρνητικό, εφόσον όμως δεν πραγματοποιείται με τους προαναφερθέντες όρους.

Λαμβάνοντας, λοιπόν, υπόψη την πολιτική απροθυμία της κυβέρνησης να αναλάβει ουσιαστικές πρωτοβουλίες για τη μείωση των περιθωρίων επιτοκίου και δεδομένης της απουσίας βούλησης των ελληνικών τραπεζών να ευθυγραμμίσουν τα επιτόκιά τους με τον μέσο όρο της Ευρωζώνης, κρίνεται αναγκαία η λήψη δραστικών μέτρων, όπως είναι η προτεινόμενη θέσπιση έκτακτης εισφοράς στα καθαρά κέρδη των ελληνικών τραπεζών, η οποία αιτιολογείται και από ειδικότερους κοινωνικούς και οικονομικούς λόγους.

Στο πρώτο 9μηνο του 2024, και παρά την πτώση των επιτοκίων από την ΕΚΤ, τα επιτοκιακά έσοδα των τεσσάρων συστημικών τραπεζών διαμορφώθηκαν σε περίπου 6,35 δισ. ενώ τα έσοδα από προμήθειες ανήλθαν σε περίπου 1,54 δισ. ευρώ. Τα μεγέθη αυτά προδιαγράφουν ισχυρή επίδοση στα καθαρά έσοδα στο σύνολο του 2024.

Τούτων δοθέντων, προτείνουμε τη θέσπιση έκτακτης εισφοράς 5% για τα τραπεζικά ιδρύματα με κέρδη προ φόρων άνω των 400 εκατ. ευρώ, για τα έτη χρήσης 2023, 2024, καθώς σ’ αυτά εμπεριέχονται τα απροσδόκητα κέρδη (υπερκέρδη) που προκύπτουν από τη διεύρυνση του επιτοκιακού περιθωρίου, όπως αναλύσαμε παραπάνω.

Αναστολή των Golden Visa

Παράλληλα το ΠΑΣΟΚ, στο πλαίσιο της τροπολογίας που κατέθεσε σχετικά με τα μέτρα ενίσχυσης του στεγαστικού αποθέματος, την αναστολή έκδοσης αδειών μόνιμου επενδυτή και τον περιορισμός βραχυχρόνιων μισθώσεων, αναφέρει στην δεύτερη αιτιολογική του έκθεση:

«Ο μέσος ετήσιος υποδείκτης ενοικίου κύριων κατοικιών, του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή της ΕΛΣΤΑΤ, σημείωσε αύξηση της τάξης του 6,26% το 2023 σε σχέση με το 2019 ενώ μέσα στο 2024 βρίσκεται σε διαρκή αυξητική πορεία και ήδη κυμαίνεται στο 15% σε σχέση με το μέσο όρο του 2019. Ο Δείκτης τιμών ενοικίασης κατοικιών (SPI) του Spitogatos.gr που αποτυπώνει τις μεταβολές των τιμών από το 2011 σημείωσε αύξηση 23% το 2023 σε σχέση με το 2019, ενώ ήδη από το 2024 η εκτιμηθείσα αύξηση είναι 7,7%. Οι αυξήσεις αυτές είναι μεσοσταθμικές. Ο δεύτερος δείκτης, σημειώνει πλέον αυξήσεις άνω του 50% σε πολλές περιοχές της Αττικής και της Θεσσαλονίκης αλλά και άλλων μεγάλων αστικών κέντρων.

Σύμφωνα με τη Eurostat, την ίδια περίοδο το πραγματικό κατακεφαλήν εισόδημα αυξήθηκε μόλις 8,5% και ο μέσος μισθός μόλις 6,5%. Παράλληλα η πιστωτική συρρίκνωση των στεγαστικών δανείων ήταν άνω το 50% με τις εκταμιεύσεις νέων δανείων να είναι πολύ χαμηλές. Είναι προφανές ότι η ζήτηση που προκάλεσε τη ραγδαία άνοδο των τιμών των ακινήτων δεν προέρχεται από το μέσο νοικοκυριό της χώρας αλλά από το εξωτερικό και από μια πολύ μικρή μερίδα της ελληνικής κοινωνίας που έχει τη σχετική οικονομική επιφάνεια ή/και πρόσβαση στην ισχνή νέα τραπεζική χρηματοδότηση.

Είναι αναντίλεκτο ότι ο μεγάλος αριθμός ακινήτων που αξιοποιούνται για βραχυχρόνιες μισθώσεις έχει μειώσει τις κατοικίες που μπορούν να διατεθούν για α΄ κατοικία. Είναι αναντίλεκτη επίσης, αφού το παραδέχεται πλέον και η κυβέρνηση, η μεγάλη συμβολή στις αυξήσεις των τιμών των ακινήτων της παρααγοράς που έχει δημιουργηθεί γύρω από τη χορήγηση Αδειών Μόνιμου Επενδυτή-Golden Visa. Το επείγον της κατάστασης που έχει δημιουργηθεί και κλιμακώνεται, καθιστά αναγκαία τη λήψη επιπλέον πολιτικών πρωτοβουλιών αφού τα ληφθέντα μέτρα δεν δείχνουν να επιφέρουν τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Με την προτεινόμενη τροπολογία, προτείνεται μια πρώτη δέσμη μέτρων με στόχο τον τερματισμό των στρεβλώσεων της αγοράς ακινήτων που οφείλονται στην golden visa και την ανεξέλεγκτη αύξηση των βραχυχρόνιων μισθώσεων. Ειδικότερα προτείνονται:

α) Η ολική αναστολή των διαδικασιών έκδοσης νέων αδειών διαμονής μόνιμου επενδυτή στα Πολεοδομικά Συγκροτήματα Περιφέρειας Αττικής και Ευρύτερης Μητροπολιτικής Περιοχής Θεσσαλονίκης καθώς και σε νησιωτικούς δήμους κάτω των 3.000 κατοίκων.

β) Η αναστολή των διαδικασιών έκδοσης νέων αδειών διαμονής μόνιμου επενδυτή στους νησιωτικούς δήμους άνω των 3.000 κατοίκων και στα Πολεοδομικά Συγκροτήματα Δήμων όπου, εντός των ορίων τους, έχει συντελεστεί μεσοσταθμική αύξηση 30% των μισθωμάτων κατοικιών, εντός του έτους 2024 σε σχέση με το ύψος των μισθωμάτων του έτους 2019. Η μεσοσταθμική αύξηση διαπιστώνεται βάσει των δηλωθέντων ενοικίων στις ανανεώσεις ή δηλώσεις νέων μισθώσεων κύριων κατοικιών που υποβάλλονται στην πλατφόρμα της ΑΑΔΕ. Η υπαγωγή των περιοχών που υπάγονται στην αναστολή του άρθρου 100Α ορίζεται με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.

γ) Ορίζεται εξαίρεση από την αναστολή του άρθρου 100Α για την περίπτωση ε της παραγράφου 1 του άρθρου 100 του ν.5038/23. Η εξαίρεση αφορά τις περιπτώσεις που το ακίνητο αποκτάται από τον/ην αιτών/ούσα εξ αδιαθέτου ή λόγω κληρονομιάς ή γονικής παροχής.

δ) Επεκτείνονται οι περιορισμοί της παραγράφου 7Α του άρθρου 100 του ν.5038/23, λόγω γενικού συμφέροντος, στα ακίνητα που έχουν αποκτηθεί στις περιοχές αναστολής έκδοσης νέων αδειών μόνιμων επενδυτών. Στόχος είναι να επιστρέψουν όλα τα ακίνητα της golden visa στη μακροχρόνια μίσθωση ή, προφανώς, στην ιδιοκατοίκηση από τους ιδιοκτήτες τους. Αποτέλεσμα αυτής της ρύθμισης θα είναι η σταδιακή ενίσχυση του αποθέματος των κατοικιών για μακροχρόνια μίσθωση σε περιοχές που πλήττονται από τη στεγαστική κρίση και, ιδίως, στις περιοχές που υπάρχει ζήτηση κατοικίας από μόνιμους κατοίκους, δημοσίους υπαλλήλους και φοιτητές/τριες. Ο περιορισμός επιβάλλεται κατά τη φάση ανανέωσης της άδειας μόνιμου επενδυτή.