Η υποθερμία του πολιτικού θεάματος στα εγκαίνια του Μετρό Θεσσαλονίκης

Μόνο που η βροχόπτωση χάλασε την «αμερικανική τηλεοπτική σαπουνόπερα» της τελετής των εγκαινίων του Μετρό, του μεγάλου συγκοινωνιακού έργου που επιθυμούσε ο πρωθυπουργός και η επένδυση στην εικόνα έγινε ξεθυμασμένο ψέλλισμα. Όλη αυτή η τελετή θύμιζε εκείνο που έγραφε ο Γιάννης Ρίτσος στα «Μονόχορδα»: «Με τόσο επίσημη στολή που τον έντυσαν κοντεύει να χάσει τη φωνή του».

Ακούστηκαν δηλώσεις φουσκωμένες από περηφάνια, νέες υποσχέσεις με σοβαροφανές ύφος για προέκταση του Μετρό και πριν καλά, καλά, όλο αυτά το θέαμα προλάβει να απομακρυνθεί από τον καθρέφτη του, που γυαλιστροκοπούσε, ένα βίντεο που κάνει το γύρο του διαδικτύου δείχνει ότι σε τρεις σταθμούς του Μετρό Θεσσαλονίκης και συγκεκριμένα, στη Βενιζέλου, στο Πανεπιστήμιο και στην Παπάφη στις οροφές να στάζουν νερά λόγω της έντονης βροχόπτωσης που έφερε η κακοκαιρία Bora. Ω, τι κατάπληξη και τι απογοήτευση, μπροστά στη λάμψη που είχε σκηνοθετηθεί.

Το καινούριο Μετρό και η… βροχή

Το θέαμα του Μετρό γρήγορα γλίστρησε από τα νερά της βροχής στην άλλη πλευρά του και θόλωσε σε μια στραμπουληγμένη εικόνα. Και πάλι στα «Μονόχορδα» ο Γιάννης Ρίτσος αναρωτιέται γράφοντας: «Μόνο μέσα στο κενό είμαστε ακέραιοι;». Ναι το πολιτικό θέαμα δεν απέχει πολύ από την μπουρλέσκ εικόνα. Έχει μια λειτουργικότητα στο βαθμό που μάλλον πρώτος την έθεσε ο Ρενέ Ντεκάρτ όταν υποστήριξε ότι η επιτυχία στην πολιτική είναι όταν συμβεί η μετάβαση από τη δράση στην παρατήρηση.

Αυτό λοιπόν το μοτίβο της πολιτικής αναγωγής σε κάτι που πρέπει να παρακολουθείτε μόνο και όχι να βιώνεται έχει εξελιχθεί με την πάροδο του χρόνου και ειδικά σήμερα, σε ρίζωμα και σε συνθήκη μιας γενικευμένης αφαίρεσης. Το θέαμα εκφέρεται πάντα με το β’ πληθυντικό της προστακτικής. «Δείτε», «παρακολουθείστε», «δοξάστε», κάθε εικόνα του θεάματος έρχεται σαν χαστούκι ξυπνήματος ή σαν ηλεκτροσόκ.

Ο θρίαμβος της στερεοτυπικής πολιτικής εικόνας, όπως στο Μετρό, είναι ότι το πολιτικό θέαμα γίνεται ο πραγματικός ομιλητής χωρίς την παραμικρή απάντηση γιατί προϋποθέτει την παθητικότητα της ενατένισης. Στο πολιτικό θέαμα δε σκέφτεσαι. Ή θα έχεις μια θετικιστική αναγωγή ή μια υπερβολή του θυμικού. Και αυτό γιατί γίνεται το καλύτερο αναισθητικό του πανικού της μοναξιάς και των ουρλιαχτών της ανασφάλειας των πολιτών. Η «ζώνη επαλήθευσης της σκέψης» όπως απέδειξε ο Μακιαβέλι, αλλά και ο Ντεκάρτ, περνά από το θέαμα. Και πολύ πριν από τον Έντελμαν (1988) οι Μακιαβέλι και Ντεκάρτ αναφέρθηκαν στην ευκολοπλάνητη δημαγωγική αγοραία αισθητική του πολιτικού θεάματος.

Το πλυντήριο της αποτυχίας

«Ό,τι χάνεται στη ζωή ξαναβρίσκεται στο θέαμα» μας έλεγε ο Γκύ Ντεμπόρ. Ο άγριος πληθωρισμός, τα εθνικά ζητήματα, τα προβλήματα στο χώρο της υγείας, της παιδείας, κλπ, έρχονται να καλυφθούν από τη φτιασιδωμένη εικόνα της πειθούς του πολιτικού θεάματος. Το Μετρό της Θεσσαλονίκης έρχεται να γίνει το πλυντήριο της κυβερνητικής πολιτικής, το λίφτινγκ της παραπαίουσας κυβέρνησης που κρύβει τα προβλήματα κάτω από το κόκκινο χαλί του Μαξίμου και το μαστίγιο της κομματικής πειθαρχίας.

Εξάλλου η πολιτική εικόνα που προβάλλεται καιρό τώρα από την κυβέρνηση μοιάζει περισσότερο με την εικόνα της επίκλησης ενός επαίτη που ζητάει τη συγκατάβαση από παντού, από τους πολίτες, από τους βουλευτές της, από τα μέσα ενημέρωσης, για να αντέξει να περπατήσει ακόμη δύο έτη. Έχοντας όμως ξεμείνει από το άλας όλων των προσδοκιών κατασκευάζει λαϊκές πλάνες περί νέων ευκαιριών: «Η Ελλάδα θα ξεπεράσει τη μιζέρια» δήλωσε στα εγκαίνια του Μετρό ο κ. Μητσοτάκης.