Τελειώνει η εποχή των μπροστινών;

Ούτε ο Κορνήλιος Καστοριάδης, όταν προέβλεψε την “Άνοδο της Ασημαντότητας”, δεν θα φανταζόταν αυτή την κατάσταση. «Η ικανότητα αναρρίχησης μέσα στον Μηχανισμό δεν έχει καμία σχέση με την ικανότητα διεύθυνσης. Η επιλογή των καταλληλότερων είναι η επιλογή των καταλληλότερων προς επιλογήν», είχε πει. «Αυτοί οι τυχαίοι και αναπόφευκτοι ηγέτες…». Το πρόβλημα δεν είναι προσωπικό. Ούτε κομματικό. Δεν αφορά μόνο συγκεκριμένα πρόσωπα, ούτε συγκεκριμένα κόμματα. Σε όλο το πολιτικό φάσμα φυτρώνουν “μπροστινοί”.

Έτσι αντιλαμβάνονται τη μεταδημοκρατία οι ντόπιοι ολιγάρχες. Σαν ένα ολιγοπώλιο. Μια χειραγωγημένη αγορά. Ένα καρτέλ. Μια κοινοβουλευτική ολιγαρχία. Όπως είχε προβλέψει ο Κόλιν Κράουτς από το 2004, η πολιτική στον 21ο αιώνα γύρισε πολύ πίσω. Ό,τι απέμεινε από τους πολιτικούς «ασχολείται περισσότερο με την ανάπτυξη δεσμών με τα πλούσια επιχειρηματικά συμφέροντα παρά με την εφαρμογή πολιτικών προγραμμάτων που ανταποκρίνονται στις ανησυχίες των απλών ανθρώπων… Οι πολίτες περιορίζονται σε έναν παθητικό ρόλο. Μια μικρή ελίτ είναι αυτή που λαμβάνει τελικά τις αποφάσεις».

Η πολιτική έχει απαξιωθεί. Ζούμε σε ένα πολιτικό κενό. Σε μια περίοδο αναμονής. Κάποιοι, βέβαια, κάνουν δουλειές. Βγάζουν χοντρά λεφτά από το κράτος. Αλλά, μέχρι εκεί. Κάτι άλλο, δεν γίνεται. Τα κόμματα δεν μπορούν πια να κάνουν αντιπολίτευση. Η Αριστερά έχει συμβιβαστεί. Αντιπολίτευση ασκεί μόνη της η κοινωνία, όσο και όπως μπορεί. Κουμάντο κάνουν οι ολιγάρχες. Από τη βάση έως την κορυφή. Ο κόσμος το γνωρίζει και έχει πάψει να ψηφίζει. Όσοι είναι ακέραιοι αποσύρονται από την κεντρική πολιτική σκηνή. Το κενό καλύπτεται από το τίποτα. Στην κοινωνία επικρατεί σιωπή. Η δημοκρατία είναι εικονική.

Η εποχή του “κ. Τίποτα”

Παλαιότερα, για να λάβει κάποιος ένα αξίωμα χρειαζόταν να έχει διακριθεί. Να έχει πετύχει κάτι σημαντικό. Δεν στεκόταν αλλιώς στην κοινωνία. Όταν έγινε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής Πρόεδρος της Δημοκρατίας είχε διατελέσει τόσες φορές πρωθυπουργός. Είχε αποκαταστήσει τη Δημοκρατία και είχε βάλει τη χώρα στην ΕΟΚ. Ακόμα και ο Χρήστος Σαρτζετάκης, η επιλογή του οποίου αμφισβητήθηκε αργότερα από κάποιους, μόνο τυχαίος δεν ήταν. Σε δύσκολους καιρούς είχε κερδίσει την παγκόσμια καταξίωση ως δικαστικός για τη διαλεύκανση της δολοφονίας του Γρηγόρη Λαμπράκη. Τέτοιοι δικαστικοί λειτουργοί δεν υπάρχουν πια. Για τη γενναιότητά του εξορίσθηκε, βασανίσθηκε και γι’ αυτούς τους λόγους τιμήθηκε.

Μετά την κρίση, άνθρωποι χωρίς προσόντα φυτεύονται από το σύστημα σε θέσεις-κλειδιά, σαν από θαύμα. Ο κάθε “κύριος Τίποτα” μπορεί να γίνει οτιδήποτε. Αρκεί να εξυπηρετεί το σύστημα. Χωρίς να έχει κάτι να πει, χωρίς να έχει καταφέρει κάτι αξιοθαύμαστο, χωρίς να είναι καν γοητευτικός – έτσι για δικαιολογία. Πλασάρεται από τα ΜΜΕ του συστήματος σαν από μηχανής θεός, ενώ υπάρχουν χιλιάδες Έλληνες με καλύτερο βιογραφικό από αυτούς που τελικά διορίζονται με δημοκρατικές διαδικασίες. Η δημοκρατία ευτελίζεται…

Από τα πρώτα χρόνια της κρίσης, το χρηματοπιστωτικό σύστημα προσπάθησε να ελέγξει όλες τις δομές της εξουσίας για να αποφύγει τις ευθύνες του, που οδήγησαν στη χρεοκοπία. Οι ολιγάρχες άρχισαν να φυτεύουν αυτούς που μπορούσαν να κάνουν τη δουλειά, από τη βάση έως την κορυφή της ιεραρχίας. Από τότε εμφανίσθηκαν οι μπροστινοί στην πολιτική ζωή. Σαν τους αυτοφωράκηδες της νύχτας. Με το ίδιο modus operandi.

Μπροστινοί, μια αποδοτική δουλειά!

Μπροστινός! Αυτή είναι η πιο αποδοτική δουλειά που μπορεί να κάνει κάποιος σήμερα στην Ελλάδα. Το παιδί για όλες τις δουλειές. Ο χρήσιμος ηλίθιος. Σήμερα, οι μπροστινοί έχουν κατακλύσει την πολιτική ζωή. Δεν χρειάζεται να έχει διακριθεί στις σπουδές για να γίνει κάποιος μπροστινός. Ούτε καμιά σοβαρή επαγγελματική εμπειρία είναι αναγκαία. Δεν είναι ανάγκη να μαγνητίζει τα πλήθη όταν μιλά. Αρκεί να κάνει τα βασικά. Αρκεί να είναι χρήσιμος.

Δεν χρειάζεται καν να ξέρει που και σε τι. Ξέρουν αυτοί που αποφασίζουν. Τα παραδείγματα είναι δεκάδες, σε όλους τους τομείς. Ούτε την εξουσία χρειάζεται να ασκεί. Μπορεί ο μπροστινός να είναι ο αντίπαλος του κάθε εκλεκτού. Έτσι ώστε –σε σύγκριση μαζί του– ο εκλεκτός να φαντάζει ως καταλληλότερος, ακόμα και για πλανητάρχης. Έτσι χωρίστηκε μετά την κρίση η Ελλάδα. Σε φέουδα.

Το φαινόμενο, όμως, δεν είναι μόνο ελληνικό. Δεν θα μπορούσε, άλλωστε. Ως συνήθως, εφαρμόζουμε ξενόφερτα μοντέλα. Το παλιό πεθαίνει και το νέο δεν μπορεί ακόμα να γεννηθεί. Η παλιά τάξη πραγμάτων κάνει τα πάντα για να παρατείνει την κυριαρχία της. Σε ολόκληρη την Ευρώπη εξαφανίσθηκαν, ως δια μαγείας, οι ηγέτες. Έχουν ξεμείνει  κάτι μαριονέτες. Σαν να μην παράγει πια προσωπικότητες η εποχή μας. Ποιος, αλήθεια, κάνει κουμάντο στην ΕΕ; Ποιος θα μπορούσε να φανταστεί ότι η ιστορική εφημερίδα Le Figaro θα διακήρυσσε το 2025 στο κεντρικό της άρθρο το τέλος της Δύσης;

Ακόμα και στην Αμερική, πριν από λίγες ημέρες, κανείς δεν ήξερε ποιος πραγματικά διοικεί. Αυτό το αρρωστημένο φαινόμενο σπάει ο Ντόναλντ Τραμπ την πρώτη εβδομάδα της προεδρίας του. Μπορεί να διαφωνεί κανείς στα πάντα μαζί του, αλλά επιτέλους ξέρει με ποιον έχει να κάνει. Δεν μιλάει με ενδιάμεσους, με μπροστινούς. Το ίδιο συμβαίνει και με το Υπουργικό του Συμβούλιο. Συγκροτείται από δεκατρείς δισεκατομμυριούχους. Μετά από πολύ καιρό, μπορεί οποιοσδήποτε σε κάθε τομέα να διακρίνει κατάματα το αφεντικό. Αφού κάνουν κουμάντο οι ολιγάρχες, καλύτερα να τους γνωρίζουμε. Να αναλάβουν και τις ευθύνες τους. Αυτό, τουλάχιστον, είναι πιο έντιμο.