Αρεόπολη: Μια πόλη σύμβολο χωρίς σύμβολα

Ένα νέο τοπίο με πέτρα, χαμηλή βλάστηση, μικρές ελιές, μικρές πλαγιές και πολλές εδαφικές αναβαθμίσεις. Κι αν περνάς άνοιξη, θα παρατηρήσεις ένα απίστευτο πλήθος λουλουδιών και μυρωδικών θάμνων με απίστευτα έντονες οσμές. Ρίγανη, φασκόμηλο, μυρτιές, αγραμπελιές…

Κι αγναντεύοντας από ψηλά το Λιμένι, νιώθεις ότι αιωρείσαι ανάμεσα στο άπειρο και το αιώνιο. Μια άγρια, απέριττη, ζωντανή αισθητική. Θα δεις τοιχοποιία με ξερολιθιά σε πολλά σημεία να συγκρατεί το λίγο χώμα αλλά και να ορίζει με σαφήνεια τα σύνορα. Το απέριττο και στερητικό ξεκινάει από το πέτρινο τοπίο και καταλήγει στο έμψυχο, υπό την παντοδυναμία της ανάγκης, όπως γράφει κι ο ποιητής.

Όλα δείχνουν μέτρο. Τίποτα δεν έχει υπερβολή. Καταλαβαίνεις λοιπόν ότι αυτοί που ζούσαν κάποτε εδώ για να επιβιώσουν, δεν μπορούσαν να ξεφύγουν από το μέτρο που ορίζει ο τόπος. Λίγο το εισόδημα, λίγο το ίσωμα, λίγο το νερό. Εδώ δεν μπορεί να επιβιώσει ο οκνηρός, ο άρρωστος κι ο απρόσεχτος. Οι έχιδνες παραμονεύουν. Έτσι, ο κάτοικος της γης αυτής αν δεν τηρήσει το μέτρο δεν θα επιβιώσει. Σπαρτιατική η προσφορά της γης σε ποσότητα. Αλλά όχι όμως σε ποιότητα. Τα μυρωδικά, το μέλι, το τυρί το κρασί και το λάδι της Μάνης κερδίζουν όλα τα βραβεία.

Έτσι η διατροφική αξία του λίγου, είναι εκλεκτή και τα μάλα συμβάλει στην νοητική εξέλιξη. Είναι παγκόσμιο φαινόμενο σε μια τόσο μικρή έκταση να έχουν υπάρξει τόσοι πνευματικοί άνθρωποι. Όλα αυτά αναγκάζουν τον άνθρωπο εδώ να έχει αυτοπειθαρχία. Να είναι σε πόλεμο τόσο με την φύση όσο και με τον εαυτό του. Να είναι έντιμος και προσεκτικός, γεροδεμένος και σβέλτος, φιλελεύθερος και τολμηρός.

Όχι πολυφάγος και αλόγιστος ξοδευτής. Ούτε πολυλογάς και πότης. Να είναι με τάξη, με κλιτότητα και στο μέτρο του ανθρώπου. Αλλά και πνευματώδης από την έμπνευση του τοπίου, από την ομορφιά των λουλουδιών, από το καθάριο γαλάζιο, ουρανού και θάλασσας και από το DNA της ιστορίας που κουβαλάει μέσα του. Γιατί η ψυχοσωματική εξέλιξη του ανθρώπου είναι, απόλυτα, συνάρτηση του περιβάλλοντος που ζει, όπως μας πληροφορεί η νευρο-ψυχοφυσιολογία.

Να γιατί εδώ οι άνθρωποι έχουν μέσα τους τον θεό του πολέμου και του θάρρους. Ο τόπος τους γεννάει, ο τρόπος ζωής τους διαμορφώνει. Να γιατί σπινθήρισε εδώ η φλόγα της ελευθερίας και έκαψε τον Οθωμανό κατακτητή. Το Ταΰγέτιο τοπίο και το μέτρο που γεννάει η ανάγκη. Παλιά τους Σπαρτιάτες, μετά τους Μανιάτες. Γι’ αυτό και στη διακήρυξη του, 17 Μαρτίου 1821, ο Πετ. Μαυρομιχάλης υπογράφει ως αρχηγός των Σπαρτιατικών στρατευμάτων. Δείχνοντας την ιστορική συνέχεια. Όλα λοιπόν αυτά που παρατηρεί ο ταξιδιώτης μπαίνοντας στην πόλη του Άρεως, την Αρεό-πολη θα περίμενε να περιέχονται και στην αισθητική της πόλης. Γιατί αυτή η μικρή πόλη είναι ένα διαχρονικό σύμβολο ελευθερίας, θάρρους, πολέμου και ήθους. Η φυσική συνέχεια της Σπάρτης.

Γιατί σκότωσαν τα σύμβολα

Θα περίμενε λοιπόν ο επισκέπτης να υπάρχει ένα εντυπωσιακό άγαλμα του θεού του πολέμου στην είσοδο της πόλης, ένα ομώνυμο ομοίωμα αρχαίου ναού στο κέντρο της, σημείο αναφοράς με εντυπωσιακές τοιχογραφίες που να συνδέουν την δόξα της ανίκητης Σπάρτης με την ιστορία της Αδούλωτης Μάνης. Τα καφέ, τα ξενοδοχεία, η αγορά να έχουν ονόματα που να συνδέονται με τον ιδρυτή και ονοματοδότη της πόλης. Γιατί, όπως είπαμε, η κύρια ασχολία των Σπαρτιατών και των Μανιατών υπήρξε πάντα ο πόλεμος. Εδώ είναι ο τόπος του θεού του πολέμου και του θάρρους αλλά και των εξαίσιων λουλουδιών.

Που σύμφωνα με την μυθολογία η Ήρα έμεινε έγκυος στον Άρη, μυρίζοντας ένα λουλούδι που είχε πολύ έντονη μυρουδιά. Πουθενά στον κόσμο δεν μυρίζουν πιο πολύ τα λουλούδια και οι θάμνοι, από ό,τι εδώ στην ξερή Μάνη, μας λένε οι φυσιοδίφες ερευνητές. Είναι το αντίδοτο, δώρο της φύσης για το φτωχό του εδάφους. Αλλά και πουθενά αλλού δεν θα δεις τέτοια φυσική αρμονία. Άλλωστε η κόρη του θεού Άρη ονομαζόταν Αρμονία.

Ακόμη ο ταξιδιώτης που έχει πάει και σε άλλες χώρες με ιστορικές πόλεις, θα περίμενε να δει κι ένα πάρκο του Θεού του πολέμου. Ένα Άρειο – θεματικό πάρκο. Όπου θα ξεδιπλωνόταν με μνημεία, λόγο και εικόνες η σπαρτιατική και μανιάτικη αγωγή. Θεματικές μυθολογικές διαδρομές. Εκδηλώσεις και σχετικούς αθλητικούς αγώνες προς τιμή του ονοματοδότη θεού της πόλης. Και πολλά, πολλά, άλλα.

Αντί αυτών, ο ταξιδιώτης θα αντικρύσει καμιά ντουζίνα χριστιανικές εκκλησίες, κάποια ξενικά, ακατανόητα ονόματα των κτηρίων, της αγοράς, δηλαδή τίποτα σχετικό με το όνομα της πόλης. Και εύλογα θα αναρωτηθεί. Οι κάτοικοι εδώ; Είναι Άρεως – πολίτες; Κι αν μάλιστα γυρίσει το βλέμμα προς την κορυφογραμμή με τα σκιάχτρα των ανεμογεννητριών θα απορήσει διπλά. Με τι ηθικό ανάστημα οι σπαρτιατομανιάτες, επέτρεψαν την γη του θεού Άρη, βορά στον θεό του μαμμωνά. Μία ύβρη απέναντι στον ιερό αυτό τόπο. Θα καταλήξει λοιπόν ότι τίποτα εδώ δεν δικαιολογεί το όνομα της πόλης.

Αρεόπολη: Ένα πολιτιστικό κόσμημα

Όλη η Λακωνία θα έπρεπε να ήταν ένα ιστορικό και μυθολογικό πάρκο με τέτοιο, παγκόσμια μοναδικό, ιστορικό πλούτο. Με αντίγραφα αρχαίων ναών, αγάλματα, μουσεία. Παγκόσμιο κέντρο γάμων στην νήσο του Πάρι και της Ελένης, την Κρανάη Γυθείου. Θεματικά πάρκα, διαδρομές, στρατιωτικές σχολές κλπ. Κι αντί να είναι ο πρώτος νομός σε μετανάστευση και φτώχεια να ήταν ο πρώτος νομός σε τουριστικό κι εκπαιδευτικό προορισμό.

Αλλά φευ! Η πιο ιστορική πόλη του πλανήτη δεν έχει καν ένα σύγχρονο αρχαιολογικό μουσείο! Να χαιρόμαστε το υπουργείο πολιτισμού. Αλλά τα αίτια είναι πιο βαθιά και σαφώς ανθελληνικά. Οποιαδήποτε απόπειρα εξελληνισμού βάλλεται εκ των έσω. Ο εχθρός είναι σφηνωμένος και με την σφραγίδα του κράτους, μέσα στο κάστρο. Τωρινό παράδειγμα (Μάρτιος 2025) ο νέο ιδρυθείς αρχαίος ναός αφιερωμένος στον Δία και τον Πάνα στην Αρκαδία (Καλλιάνι Γορτυνίας).

Ένα πολιτιστικό κόσμημα στην περιοχή, όπου αφ’ ενός η πολιτεία (υπουργείο παιδείας και θρησκευμάτων) καταδιώκει τους ιδρυτές του, αφετέρου ο εκεί μητροπολίτης εξέδωσε εγκύκλιο όπου αναφέρει μεταξύ άλλων «… Η συγκεκριμένη ενέργεια ….είναι οπισθοδρόμηση σε ένα σκοτεινό κόσμο όπου κυριαρχούσαν τα ανθρώπινα πάθη και τα δαιμονικά έργα. Δεν είναι φαινόμενο ελληνικό αλλά ξενόφερτο… η εμπλοκή σε τέτοιου είδους δραστηριότητες όπως ίδρυση ναών αφιερωμένους σε αρχαίους θεούς …είναι πνευματικά επικίνδυνη πράξη». Τα συμπεράσματα δικά σας. Είμαστε σε πόλεμο.

Σε ό,τι αφορά την Αρεόπολη λοιπόν, οφείλουν τόσο οι πολιτικοί άρχοντες όσο και οι πνευματικοί άνθρωποι που κατάγονται από εκεί κι έχουν κάποια επιρροή να ενωθούν σε αυτό τον ιερό σκοπό και να αποκαταστήσουν το ταχύτερο αυτή την ιστορική ασυνέπεια και ύβρη. Να βγουν στο παζάρι να βρουν πόρους, γλύπτες, μηχανικούς, ιστορικούς, ζωγράφους και αρχαιολόγους, να μεταμορφώσουν την πόλη σε αυτό που επιβάλλει το όνομά της, και τον συμβολισμό που απορρέει. Διαχρονικά. Η πόλη του θεού Άρη, του θάρρους, του ήθους και του πολέμου όπως το έχει αποδείξει ιστορικά, με τόσες θυσίες. Από τα προεπαναστατικά χρόνια έως τις ημέρες μας. Είναι παλιό, βαρύ κι ανεξόφλητο χρέος όχι μόνο σε τοπικό επίπεδο αλλά, κι απέναντι στον ελληνικό πολιτισμό. Τον φωτοδότη του κόσμου.

«Σε ό,τι αφορά το πνεύμα, όλες οι χώρες είναι αποικίες της Ελλάδος»
Will Durant (ιστορία του παγκόσμιου πολιτισμού)

 

---

 

* Ο Χαρίλαος Δαμιανάκος είναι απόστρατος αξιωματικός των ελικοπτέρων του Πολεμικού Ναυτικού. Ασχολήθηκε ιδιωτικά με τον απόδημο Ελληνισμό και την δημιουργία σχολείων ελληνικής γλώσσας σε Ρωσία, Ουκρανία και Βαλτικές χώρες. Έχει συγγράψει τα βιβλία “Οι Σύντροφοι του Αχιλλέα στα Ίμια” και “Ελληνισμός σε Ρωσία και Ουκρανία” (εκδόσεις “Αδούλωτη Μάνη”. Ομιλεί αγγλικά και ρωσικά.